Нæ республикæйы Хъæды хæдзарады управленийы (йæ хистæр Челехсаты Таймураз) сæйрагдæр хæстæ сты хъæды фонд хъахъхъæнын æмæ йæ ногæй баххæст кæнын. Управленийы дæлбар сты ПУК «Югослеспромхоз», йæ филиалтæ та Дзау, Знауыр, Ленингоры районтæ æмæ Паддзахадон бюджетон уагдон «Алайнаг хъæды хæдзарад».
2020 азы куысты бахыгъдмæ гæсгæ, банысан кæнын хъæуы, фонды иумиаг фæзуат кæй у 186435 гектары, уыцы нымæцы Паддзахадон хъæды фонд ахсы 161 730 га, Леуахийы паддзахадон тобæгонд хъæд – 24705 га, цыран 1982 азы зонæнтæм гæсгæ хъæдæрмæджы иумиаг фæсауæрц уыд 18624180 куб.м. Хицæнтæй сисгæйæ, районты хъæды паддзахадон фонд у ахæм: Дзауы районы ахсы 64430 гектары, Знауыры – 21220 га, Ленингоры – 39150 га æмæ Цхинвалы районы та у 36930 га. Нæ республикæйы иууыл фылдæр фæзуат ахсы тæрсбæлас- 68 процентæй фылдæр, уыимæ иумæ ма Дзауы районы сты хихджын талатæ, ома наз – 24240 куб.м. æмæ соцъи та 28680 куб.м. Ноджы ма нæм ис бæлæсты ахæм мыггæгтæ, куыд тулдз, тæгæр, фæрв, нæзы æмæ æндæртæ. Уымæй дарддæр ма, ацæугæ азты зонæнтæм гæсгæ, нæзыйы культурæтæ Цхинвалы районы сты 135 га, Знауыры – 114 га, Ленингоры – 79 га æмæ Дзауы районы та 13900 гектары. Хъæды управлени зæрдиагæй бакусы йе ‘хсæдыныл, уадзы санитарон-æнæнизгæнæн мадзæлттæ. Фæтыхджындæр ис контроль хъæд æнауæрдонæй цæгъдыны ныхмæ дæр. Ацæугæ аз билеттæм гæсгæ, фæлхасгæнджытæн хъæ-дæрмæг среализаци кодтой 6290 куб.м., уыцы нымæцы хъуыддагон хъæдæрмæг 1981 куб.м..
Управленийы дæлбар кусджытæ хыгъдон рæстæджы хивастæй хъæдцæгъдджыты ныхмæ акттæ сарæзтой 107337 сомы аргъ æмæ æрвыст æрцыдысты барадхъахъхъæнæг органтæм. Тæвд бонты ацæугæ аз зынгсирвæзтытæ фæзынд 7 хатты, номхуындæй уыдон хицæнтæй сисгæйæ, уыдысты Дзау æмæ Цхинвалы районты – фæйнæ, Ленингоры районы – 2, æмæ Знауыры районы та – 3. Зынгсирвæстытæ ма æруадзыны тыххæй райст æрцыдысты оперативон мадзæлттæ, Æвирхъау цауты министрад æмæ бынæттон цæрджыты æххуысы фæрцы уыдон бамынæг æрцыдысты.
Зæгъын хъæуы, 2020 азы талатæ садзыны куыст кæй бакъуылымпы эпидемиологон карз уавæрты аххосæй. Ирыхъæуы цы талахъомылгæнæндон ис, уым бæхы æнгузы (конский каштан) мыггаг байтыдтой 60 кг æмæ æнгуз та – 25 кг. Уыимæ ма хъæды 100 га фæзуат сног кæныныл бакуыстæуыд. Республикæйы бюджетмæ хъæдæрмæгæн спайда кæнынæн æхцайы фæрæзтæ 800 000 сомы бæсты æрбацыд 1302786 сомы. Бæрæг-бæлвырд куыст ма бакодта йæ филиалтимæ «Югослеспромхоз» дæр. Уыцы куыстытæ та уыдысты хъæд æрцæттæ кæнын æмæ бакусын, республикæйы цæрджытæ æмæ организацитæн суг æрæввонг кæнын. Хыгъдон рæстæджы хъæды продукци æрцæттæ чындæуыд 2069 куб.м., уыцы нымæцы хихджын мыггæгты хъуыддагон хъæдæрмæг – 395куб.м., суг хъæрмадæн – 1674куб.м., уыдонæй Сырх Дзуары æхсæнадмæ 500куб.м., фадыны хъæдæрмæг та 81куб.м.. Республикæйы бюджетон организацитæ се ‘ппæт дæр рæстæгыл ифтонг æрцыдысты сугæй хъармгæнæн сезонмæ. Сифтонг æмæ среализаци кодтой Ногазон бæлæстæ 23 пагонон метры. Хыгъдон рæстæджы ПУК «Югослеспромхоз»-мæ финансон фæрæзтæ æрбацыд 5676967 сомы, бюджетмæ та хъалонтæ бахастæуыд 506406 сомы æмæ пенсион фондмæ та ахыгъд æрцыд 269477 сомы.
Хъæды хæдзарады хæстæ къаддæр не сты 2021 азы дæр, уыдон сæйрагдæр æмæ ахсджиагдæртæ сты, цæмæй фæтынгдæр кæной хъæд цæттæ кæныны фонд, хъæды культурæтæ садзын хуыздæр агротехникон æмгъуыдты, рæстæгыл уагъд цæуой профилактикон мадзæлттæ, дарддæр дæр æй зынгсирвæзтæй бахизын, хъæд æгъатырæй цæгъдынæн кæрон скæнын Мидхъуыд-дæгты органтимæ æмархайды фæрцы, æндидзынгæнæн куыстытæ дзы бакæнын æмæ æндæртæ. Уыимæ иумæ зæгъын æмбæлы, Управленийæн йæ административон бæстыхай кæй сырæзт 1973 азы æмæ дзы абоны онг дæр нæ бакондæуыд цалцæггæнæн куыстытæ, уый фæстиуæгæн æрцыд бынтон раууат уавæрмæ. Нæй дзы кусынæн æмбæлон уавæртæ æмæ йæ уымæ гæсгæ хъæуы капиталон цалцæг кæныны сæр, управленийæн нæй йæхи сæрмагонд автотранспорт дæр. Зындзинæдтæм нæ кæсгæйæ, Хъæды хæдзарады кусджытæ та хъаруджынæй бакусдзысты, ног хæдзарадон азы сæ разы цы хæстæ æрæвæрдтой, уыдон сæххæст кæныныл дæр.
ХУЫБИАТЫ Никъала
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.