Æрæджы Цхинвалы районы администрацийы активæн уыдис æмбырд, цыран афæдзы бакæнгæ куысты тыххæй хыгъд сарæзта районы администрацийы сæргълæууæг Мамытаты Вахтанг.

Æмбырды хайад райста РХИ-йы Президент Бибылты Анатоли, хъæууон хæдзарады министр Мæргъиты Алан æмæ администрацийы хайадты сæргълæуджытæ.

Аивгъуыйгæ азы Цхинвалы районы администрацийы архайд здæхт уыдис, иумиагæй сисгæйæ, цæрджыты царды æмвæзад хуыздæр кæнынмæ. Уыцы нысанæн администрацийы кусджытæ рæстæгæй рæстæгмæ æмбæлдысты хъæууон фæллойгæнджытимæ, зонгæ сын кодтой сæ проблемæтимæ æмæ куыст цыдис сæ аиуварс кæныныл. Ацы хъуыддагмæ сæ уæзгæ бавæрд хастой хъæууон администрациты сæргълæуджытæ дæр.

Йæ куыст уæлдай ахадæн уыдис районы цæрæнуатон-коммуналон хæдзарады управленийæн. Арæзт фæцис Дменисы хъæууон клубы бæстыхай. Кæронмæ фесты æппæт мидæггагон куыстытæ дæр, баззадис ма йын йæ алыварс территори схæрзарæзт кæнын. Рог цалцæг æрцыдысты Сатихъар, Рустау æмæ Громы скъолаты бæстыхæйттæ, Къостайыхъæуы тренажерон зал, Гудзабары хъæууон администрацийы бæстыхай.

Цæрæнуатон-коммуналон хæдзарады управлени ахадæн куыст бакодта районы хицæн хъæуты нуазыны донæй сифтонг кæныны фæдыл. Цалцæг æрцыдысты Монастъеры, Мамысанты хъæуы, Къуернет, Ногхъæу, Тъбет, Дменис, Дам-пъалет æмæ Серы хъæутæм донуадзæн хæххытæ. Фæуд кæнынц куыстытæ Кърозы хъæумæ донуадзæн хахх цалцæг кæныны фæдыл дæр. Иумиагæй уыцы донуадзæн хæххыты дæргъ у 13 километр æмæ 260 метры.

Къостайы хъæуы нуазыны доны проблемæ æнкъардæуы рагæй фæстæмæ. Уырдæм ныртæккæ дон цæуы Тихреуы хъæуæй, фæлæ уый фаг нæу. Уымæ гæсгæ доны хахх уагъд цæуы Цхинвалæй, Тулдзы къохæй. Куыстытæ сты фæуынхъус, самал чындæуыд донцъирæнтæ дæр. Афтæмæй ацы хъæуы нуазыны донæй ифтонг кæныны уавæр зынгæ фæхуыздæр уыдзæн. Тулдзы къохæй хицæн хахх уагъд цæуы Тъбеты хъæумæ дæр. Скъуыддзаг æрцыд Уæллаг Дменисы донæй сифтонг кæныны фарст дæр. Хыгъдон рæстæджы сыгъдæг цыдысты донхæргæнæн къанаутæ. Тъбеты хъæуы донхæргæнæн къанау цалцæг æрцыд 900 метры бæрц, æвæрд дзы æрцыд донцъирæн станц. Сæрмагонд хъусдард здæхт цыд районы хъæутæм фæндæгтæ цалцæг кæнынмæ. Афтæ цалцæг æрцыдысты Мамысанты  хъæу, Рустау, Тъбет, Ногхъæу æмæ Къуернеты хъæутæм фæндæгтæ. Фæуд кæнынц Сарабукъ-Къохаты фæндаг цалцæг кæныны фæдыл куыстытæ. Сцалцæггонд фæндæгты иумиаг дæргъ у 7,8 километры. Афтæ ма хъусдард здæхт цыдис районы фæндæгты уавæрмæ, зымæгон рæстæджы сыгъдæг цыдысты митæй.

Хъусдард здæхт цыдис хъæуты сывæллæттæн хъазæн фæзуæттæ аразынмæ дæр. Ахæм фæзуæттæ фæзындысты Зар, Арцеу, Ногхъæу æмæ Сатихъары хъæуты. План цæуы Гудзабар, Тъбет æмæ Громы хъæуты дæр саразын.

Зæгъын хъæуы уый æмæ Коронавирусы фæстиуæгæн сплангонд мадзæлттæй бирæтæ ивд æрцыдысты. Фæлæ районы сæргълæууæджы ныхæстæм гæсгæ администрацийы хайадтæ, сæ фадæттæ сæ куыд амыдтой, афтæ æххæст кодтой сæ хæстæ.

Хыгъдон рæстæджы йæ разылæууæг хæстæ æххæст кодта хъæууон хæдзарады управлени. Куыст цыдис хъæууон хæдзарады кондад рæзын кæныныл, сæрмагондæй та зайæгойкуысты æмæ фосдарды продуктты æркондыл, зæххы ресурстæй рационалонæй пайда кæнынмæ. Кæд зындзинæдтæ уыдис, уæддæр бæрæг куыст цыдис дыргъдæттæ æмæ сæндæттæ саразыны фæдыл. Уыдонæй бирæтæ ныр дæттынц тыллæг. Районы сæргълæууæг æрдзырдта ацы къабазы цухдзинæдтыл дæр. Цæвиттон, рахицæнгонд зæххыты зынгæ хайæ пайда нæ цæуы, кæмæй пайда кæнынц, уыдонæй та продукцийы райст вæййы ныллæг, уымæн æмæ æххæст нæ цæуынц æмбæлон агротехникон мадзæлттæ. Районы нæй иу ахæм арендатор, кæцыйæн ис йæхи хъæууонхæдзарадон техникæ, нæй финансон фæрæзтæ, цæмæй сæ самал чындæуа. “Ирагропромсервис”-æн йæ бон нæу уыдоны техникæйæ сифтонг кæнын, уый аххосæй зæххыты фылдæр хайæ пайда нæ цæуы.

2021 азы “Ирагропромсервис”-æн рахицæн æрцыд фæрæзтæ хъæууон хæдзарадон техникæ балхæныны тыххæй. Æмæ, Мамытаты Вахтанг куыд зæгъы, афтæмæй йæ ныфс ис, фермерон хæдзарадтæ хуыздæр ифтонг кæй цæудзысты техникæйæ.

Хыгъдон рæстæджы районы нæмыгонтæ тыд æрцыдис 369 гектары, тыллæгæрзад та уыдис 8,1 центнеры иу гектарæй. Уый у ныллæг бæрæггæнæн æмæ ахæм ныллæг тыллæгæр-задимæ кондад нæ уыдзæн æфтиагджын.

Фосдарды къабазы дæр зæрдæйы фæндиаг не сты æнтыстытæ. Зæхкусæгон фермерон хæдзарадты фæкъаддæр фосы нымæц. Уавæр цъус хуыздæр у хисæрмагонд хæдзарадты.

Районы мæгуырау уыд фæззыгæндтæ тауыны хъуыддаг дæр. Йæ сæйраг аххосагыл ын Мамытайы-фырт банымадта, сæрды хус рæстæг кæй ахаста, зæхх кæй ныххус æмæ хуымгæнæн техникæ кæй цъæл кодта.

Æппæт банысангонд объективон  аххосæгтæ февзæрдæр кодтой районы хъæууон хæдзарады кондадон бæрæггæнæнтæ.

Районы æдæппæт архайы 40 зæхкусæгон фермерон хæдзарады, фæлæ сæ райсгæ продукци бирæ нæ вæййы, кæд ивгъуыд аз сæ бæрæггæнæнтæ хуыздæр уыдысты, уæддæр. Къостайыхъæуы рæзы дыргъгуысты къабаз. Ам арæзт æрцыдысты фæткъуыйы дыргъдæттæ.

Цæмæй хъæууон хæдзарады æвæрццаг фæстиуджытæ уа, уый тыххæй районы сæргълæууæг ранымадта къорд мадзалы, кæцыты æххæст кæнын у æнæмæнгхъæуæг.

Районы ветеринарон службæйы архайдыл дзургæйæ Мамытайы-фырт банысан кодта 2021 азы уагъд кæй æрцыдис профилактикон мадзæлтты комплекс хъæууонхæдзарадон цæрæгойты хæцгæ низтæ апарахат кæнын ма æруадзыны фæдыл. Хæцгæ низты фæстиуæгæн районы хисæрмагонд хæдзарадты амардис 277 сæры хуытæ, фехстæуыд 91 сæры, æргæвст æрцыдысты бирæ хуытæ, кæцытæн уæй кæныны бар нæ уыд базары. Хуыты африкæйаг емынæ скуынæг кæныны нысанæн уагъд цыдысты дезинфекцион мадзæлттæ.

Ахуырады къабазы бакæнгæ куысты тыххæй дзургæйæ администрацийы сæргълæууæг банысан кодта, районы кæй ис 9 астæуккаг æмæ иу æнæххæст астæуккаг скъола, скъолайы агъоммæ дыууæ уагдоны æмæ аивадон скъола-студи. Аивгъуыйгæ азы, зын уавæртæм нæ кæсгæйæ, ахуырады хайад нысанмæздæхт куыст кодта ахуыргæнинæгты æхсæн ахуыр-хъомыладон куысты гъæд хуыздæр кæныны фæдыл. Хъусдард здæхт цыдис кусæгон программæтæ аразынмæ, тематикон плæнттæм, ахуыргæнингты ахуыргæнæн æмæ цæстуынгæ æрмæджытæй ифтонг кæнынмæ. Ахуырадон процессыл мæгуырау фæд ныууагъта коронавирусы пандеми, ахуыргæнæн уагдæтты иу бахъуыд дистанцион ахуырмæ рахизыны сæр, фæлæ бирæ ахуыргæнинæгтæн фадат нæ уыд нырыккон техникон фæрæзтæй пайда кæнынæн. Уый фæдыл районы ахуырады хайады хистæр Козаты Олег дæр загъта, зæгъгæ, нырма районы æппæт хъæутæм нæй интернет æмæ ахуыргæнджытæн æххæст гуырахстæй сæ бон нæ уыд ахуыргæнинæгтимæ дистанцион æгъдауæй кусын. Уымæй дарддæр ма бирæ бинонтæн сæ бон нæу сæ сывæллæттæн зынаргъ телефонтæ балхæнын. Æмæ уый дæр мæгуырауæрдæм æндæвта дистанцион ахуыртæ уадзыныл.

Аивгъуыйгæ азы 30 ахуыргæнæгæй фылдæр рацыдысты радон аттестаци, ахуыргæнджыты фылдæр хай та сæ зонындзинæдтæ фылдæр кодтой квалификацигæнæн курсыты. Ахуырады хайады хистæр раппæлыд Дменисы хъæуы сывæллæтты рæвдауæндонæй æмæ Къостайыхъæуы аивадон скъола-студийы куыстæй, кæцыйæн разамынд кæны РХИ-йы адæмон нывгæнæг Гæбæраты Барис. Ацы скъола-студийы хъомылгæнинæгтæ хайад райсынц республикæйæн æддейæ равдыстыты æмæ свæййынц хорзæхты аккаг.

Президент Бибылты Анатоли йæ раныхасы банысан кодта, зæгъгæ, хыгъдон рæстæджы кæд æппæт плæнттæ æххæст не`рцыдысты, уæддæр æй ныфс ис, 2022 азы районæн йæ бон кæй суыдзæн цухдзинæдтæ аиуварс кæнын. Президент уæлдай хъусдард аздæхта цæрджыты нуазыны донæй ифтонг кæныны фарстмæ. “Раздæр хицæн хъæутæм нуазыны дон бынтондæр нæ цыд. Ацы проблемæ аскъуыддзаг кæнын махæн бирæ бæрцæй бантыст, æрбалæугæ азы та йæ хъæуы æххæстæй аиуварс кæнын”, – загъта уый.

Президент æхсызгонæй банысан кодта, республикæ кæй нал æвзары проблемæтæ электроифтонгадимæ. Уый ма зæрдыл æрлæууын кодта, бæстæйы разамынад тынг бирæ кæй кусы цæрынæн комфортон уавæртæ аразыны фæдыл. “Стыр куыст бачындæуыд социалон къабазы – фæфылдæр сты куыстмыздтæ æмæ бафыстытæ, уыцы нымæцы сывæллæттæн бафыстытæ, сахъатдзинады тыххæй, кæцытæ раздæр фыст нæ цыдысты республикæйы. Зынгæ фæфылдæр сты республикæйы хи æфтиæгтæ паддзахадон бюджетмæ. Ноджы ма иу ахсджиаг фарст, кæцы бантыст аскъуыддзаг кæнын, уый у республикæйы резервон электроадæттæн хаххæй сифтонг кæнын.

«Æз кæддæриддæр уыдтæн мæ адæмимæ æмæ кусын æрмæстдæр паддзахады рæзтыл æмæ нæ паддзахады алы цæрæджы фæрныгад бæрзонддæр кæныныл.»

Паддзахады сæргълæууæджы цæст Цхинвалы районы администрацийы кусджытæн бауарзта æппæт снысангонд плæнттæ сæ къухты бафтын.

                 БЕСТАУТЫ Валя

Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.