Куыд зонæм, афтæмæй та республикæйы фæзынд хуыты африкæйаг емынæ. Уый фæдыл «Спутник»-ы пресс-центрмæ хуынд æрцыдысты хъæууон хæдзарады министр Мæргъиты Алан «Югосельхознаддзор»-ы сæргълæууæг Гуыцмæзты Маирбег æмæ республикæйы сæйраг ветеринарон дохтыр Тедеты Ацæмæз. Уыдон радзырдтой цы мадзæлттæ ист цæуынц, цæмæй хуыниз дарддæр ма парахат кæна, уый фæдыл.
Мæргъиты Алан радзырдта: «Гуырдзыстоны цы егъау лаборатори ис, уым, æцæгдæр, ныр цалдæр азы кусынц низы вирустæ парахат кæныныл. Уыцы лаборатори раздæр уыд ветеринарон лаборатори, ныр Америкæйы Иугонд Штатты æххуысæй уым цы низтæ парахат кæнынц, уыдон рæстæгæй-рæстæгмæ бандавынц Хуссар Ирыстоны цæрджытыл. Фосы дерматит, африкæйаг емынæ, морæгъуыз хъæндил – уыдон се ‘ппæт дæр сты «биологон æхсæнгарз». Паддзахадон æдасдзинады комитеты зонæнтæм гæсгæ, ацы лабораторийы цы куыст цæуы, уый нæ республикæйæн хæссы тасдзинад. Ацы тæссаг низ махмæ фæзынд 2006 азы. Уæдæй нырмæ тох кæнæм йæ ныхмæ, фæлæ нæ нымæг кæны. Бирæ куыст æрцыд уæд цæрджытимæ. Ветеринарон службæтæ сæ фæдзæхстой, цæмæй сæ хуыты æддæмæ ма уадзой, кондæй сæ дарой. Уымæн æмæ хуыты африкæйаг емынæйæ рынчын кæнынц æрмæстдæр хæдзарон æмæ хъæддаг хуытæ. Куыд зонæм, афтæмæй хъæууон цæрджытæ, уæлдай дæр та хæххон хъæуты цæрджытæн сæ фос фæхизынц хъæдты», – загъта хъæууон хæдзарады министр.
Уый ма куыд загъта, афтæмæй цæрджытæ сæхи фæраст кæнынц ахæм ныхæстæй, зæгъгæ, фос, дам, æддæмæ куыннæ цæуой, уæд сын мидæг кондæй уыйбæрц холлаг кæцæй æрхæссæм. Ацы низæн та, дам, сæфæн нæй, цалынмæ йæ ныхмæ цы фæткойтыл бакуыстам, уыдон цæрджытæ æххæст кæной, уæдмæ. Хуытæ куы амæлой, уый фæстæ дæр уыцы бынæттæ хъæуы дезинфекци. Адæм сæхæдæг дæр цæуынц иу бынатæй иннæмæ æмæ йæ уыдон дæр хæссынц.
Министр ма куыд загъта, афтæмæй низы ныхмæ бакуыстой сæрмагонд инструкцийыл. Низ кæм фæзынд, уыцы хъæутæм арæзт æрцыд карантинон постытæ, кæцытыл калд æрцыд дезинфекцион æрмæг, цæмæй инфекци машинæтæ ма хæссой сæ цæлхытыл.
Ресубликæйы сæйраг ветеринарон дохтыр Тедеты Ацæмæз куыд радзырдта, афтæмæй африкæйаг йемынæ у вирусон хæцгæ низ. Фыццаг уый бахынцыдæуыд 1903 азы Хуссар Африкæйы. Хæцгæ низты æхсæнадæмон класификацимæ гæсгæ хауы уæлдай тæссагдæр низтæм. Ацы низæн схосгæнæн нæй, нæй йын вакцинæ дæр. Абон уал специалисттæ куыд амонынц, афтæмæй низ цæмæй ма апарахт уа, уый тыххæй хъæуы цæхгæр карантинон мадзæлттæ исын – арæнтыл карантинон постытæ æрæвæрын, хуытæ уæгъдибарæй ма хъуамæ рацу-бацу кæной, афтæ ма иу ранæй иннæ ранмæ ласт хъуамæ цæуой æрмæстдæр районы паддзахадон ветслужбæйæ бар райсгæйæ.
Уый ма куыд зæгъы, афтæмæй цалынмæ æндæр районты дæр низ нæ апарахат, уæдмæ хъæуы хуыты мыггаг æмткæй ныццæгъдын. Раст у, хъæууон лæгæн йæ цард фосдардæй у, уымæ гæсгæ сæ бинонты æнæниздзинадыл куыд аудынц, фосыл дæр афтæ. Фæлæ… хъуамæ æмбарой, кæй ис ахæм низтæ, кæцытæн схос кæнын нæма у сæ бон ветеринарон службæтæн. Хуыздæр уаид, хуытæ-иу куынæ скæниккой, сæ фыдæбонæй æнæфтиаг куынæ кæниккой.
«Югосетпотребнадзор»-ы сæргълæууæг Гуыцмæзты Маирбег та афтæ загъта: «Цхинвалы районы цы хуытæ амардысты, уыдонæй патологион æрмæг æрвыст æрцыд Ставрополы ветеринарон лабораторимæ, уымæн æмæ махмæ нæй реактивтæ анализ саразынæн. Уырдыгæй нæм «Цæрæгойты æнæниздзинад хъахъхъæныны федералон лаборатори» цы иртасæнтæ æрæрвыста, уыдон бафидар кодтой, зæгъгæ, хуытæ мæлынц африкæйаг йемынæйæ. Æниу, мард фосы миниуджытæм гæсгæ дæр бæрæг уыд сæрмагондæй уыцы низæй кæй мæлынц хуытæ. Хъæутæм бахизæнты хъæууон хæдзарады министрады æххуысæй æвæрд æрцыд дезинфекцион барьертæ, хуытæ кæм мæлынц, уым цæуы дезинфекци. Республикæйы æппæт индивидуалон хисæрмагонд хæдзарадты бар нал ис, цæмæй хуыты хизынмæ здахой, хъуамæ сæм зилой æхгæд бынæтты. Хъæууон хæдзарады министрады ветеринарон управлени хъæууон администрациты сæргълæуджытимæ æппынæдзух хъуамæ уадзой æмбарынгæнæн куыст. Хуытæм зæрдæ куы фехсайа фæрынчынæй, уæд сæ хицæуттæ æвæстиатæй хъуамæ фехъусын кæной ветеринарон службæтæм. Хъæууон администрацийы кусджытæ хъуамæ банымайой, цæрæн бынæтты цы хуытæ ис, уыдон. Куы рабæрæг уа низджын хуыты амæлыны цау, æмæ сын сæ мæрдты цæугæдонмæ куы аппарой, уæд хъæуы ссарын аххосджыны æмæ сæ административон бæрндзинадмæ æркæнын. Цы хуытæ амардысты, уыдон хъæуы басудзын сæрмагонд уæрмы æмæ сыл сы-джыт хъæуы, æмбæлон фæткмæ гæсгæ, бакалын. Профилактикон нысанæн, цалынмæ сæрмагонд барамынд уа, уæдмæ Цхинвалы районæй нæй бар хуыйы фыд Хуссар Ирыстоны базарадон объектты уæй кæнынæн, афтæ ма æхсæнадон хæлцадон продукттæ реализаци кæнынæн. Хуыты африкæйаг емынæйы ныхмæ, профилактикæйы нысанæн, æрвыл аз дæр хъæуы дезинфекци кæнын.
Уазæгты Марфа
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.