Аивгъуыдта 2022-æм аз. Уый уыдис республикæйы социалон-экономикон рæзты ног къахдзæф. Арæзтады къабазы цы бантыст саразын, афтæ ма 2023 азы арæзт цы æрцæудзæнис, уыдæтты тыххæй РХИ-йы информаци æмæ мыхуыры комитеты пресс-центры журналисттимæ йæ фембæлды рæстæджы радзырдта Арæзтад, архитектурæ æмæ цæрæнуатон-коммуналон хæдзарады министр Зæгъойты Эдуард.
2022 азы РХИ-йы социалон-экономикон рæзтæн ахъазгæнæг Инвестицион программæ куыд сæххæст, уый фæдыл дзургæйæ, министр банысан кодта, зæгъгæ, программæ кæд бафæстиатимæ райдыдта, уæддæр дзы цы мадзæлттæ нысан уыд, уыдон æххæст æрцыдысты. Ацы программæйы цы 18 объекты нысан уыд, уыдонæй 13 эксплуатацимæ лæвæрд æрцыдысты, пъланмæ гæсгæ иннæ 5 объекты та рахызтысты ацы азмæ æмæ дарддæр арæзт цæуынц. Уыдон сты Эрцъо-Синагуры фæндаг, нæ горæты хиды арæзтад, Дзауы районы сывæллæтты улæфæн лагерь, Знауыры поселочы 18 фатерон, æмæ Цхинвалы Ирæтты уынджы 75 фатерон цæрæн хæдзары. Уыцы объекттæй дарддæр ма пълан цæуы, ацы аз ноджыдæр 9 æндæр объекты среализаци кæнын: Едыс-Цхинвалы донуадзæны реконструкци райдайын, ЦАРЗ-ы микрорайоны сывæллæтты рæвдауæндон саразын, Харебаты Исахъы уынджы цы зæронд бæстыхай ис, уый ныппырх кæнын æмæ дзы бирæуæладзыгон хæдзар саразын, афтæ ма электронымайæнтæ сæвæрын. Ацы объектты фæдыл проектон организацитимæ арæзт æрцыдысты бадзырдтæ. Марты æмбисмæ хъуамæ райст æрцæуа проектон организаци æмæ экспертизæ рацæуой Уæрæсейы паддзахадон экспертизæйы органты.
Зæгъойты Эдуард куыд загъта, афтæмæй 2023-2025 азты Инвестицион программæйы финанс-кæнынады иумæйаг гуырахст у 3 миллиард 587 милуан сомы. Хаст æм æрцыдысты 46 мадзалы, уыдонæй 44 сты капиталон арæзтады объекттæ. Инвестпрограммæмæ хаст объекттæй фондз сты, раздæры æртæазон программæйæ чи рахызтысты, ахæмтæ. Фæндагон инфраструктурæйы къабазы нысан цæуы Эрцъо-Синагур æмæ Дæллаг Рукъ-Едысы фæндæгтæ арæзт фæуын. Реконструкци æмæ хæрзарæзт æрцæудзысты Цхинвалы 27 уынджы, план цæуы горæты зæронд хиды бынаты ног хиды арæзтад фæуын, афтæ ма Дзауы поселочы æмæ Хъорнисы хъæуы хидтæ саразын.
Ацы аз арæзт фæуыдзысты Цхинвалы æмæ Знауыры поселочы дыууæ бирæфатерон цæрæн хæдзары. Ног Инвестпрограммæйы кæронмæ та план цæуы дыууæ 75 фатерон цæрæн хæдзары арæзтад Исахъы æмæ Ирæтты уынгты.
Программæйы ахсджиаг мадзал, ма министры ныхæстæм гæсгæ, у Цхинвалы дыккаг астæуккаг скъолайы аварион корпусы ног бæстыхай саразын. Уый æрцыд бынтон æдзæллаг уавæрмæ æмæ ног ахуыргæнæн корпус дзуапп дæтдзæн куыд ахуыры процесс æмбæлон уавæрты уадзынæн, афтæ сывæллæтты æдасдзинадæн дæр.
Министры ныхæстæм гæсгæ ма программæйы сæйрагдæр мадзæлттæй сæ иу у Едыс-Цхинвалы донуадзæны донгуырæнты ифтонгадтæ æмæ доны хаххы аварион фадгуытæ сæндидзын кæнын. Донуадзæн среконструкци кæнын фадат ратдзæн доны хъомысад зынгæ фæфылдæр кæнын. Афтæ ма уалдзыгон къæвдаты рæстæджы доны хаххмæ нæ иу кæндзысты æндæр дæттæ æмæ афтæмæй иуварс æрцæудзысты дон чъизийæ цæуыны цаутæ. Йæ реконструкци фæахъаз уыдзæн донæй куыд Цхинвалы, афтæ Дзауы районы цæрджыты ифтонг кæнынæн. Уыимæ ма Цхинвалы резервуартæй дон уагъд æрцæудзæн Иры хъæу, Тъбет æмæ Къостайыхъæумæ. Инвестпрограммæмæ гæсгæ план цæуы Знауыры поселочы электродæлстанцы технологион ифтонгадтæ раивын, æмæ Дзауы районы дæлстанцы реконструкци скæнын. Уый руаджы зынгæ фæхуыздæр уыдзæн цæрджыты, уыцы нымæцы Мзиугомы сывæллæтты лагеры электроифтонгад дæр.
Лагеры арæзтадыл дзургæйæ, Зæгъойты Эдуард загъта, зæгъгæ, лагеры уыдзæн фондз корпусы æмæ дзы иурæстæджы улæфдзысты 150 сывæллоны. Корпустæй дарддæр ма ам рæзы административон бæстыхай. Уыдзæн дзы хæрæндон дæр. Ам ныртæккæ бæстыхæйттæ арæзт фесты æмæ æввахс рæстæджы райдайдзысты мидæггаг куыстытæ æххæст кæнын. Хæрзарæзт æрцæудзæн йæ территори. Уыдзæнис дзы хъазæн фæзуæттæ æмæ гом сценæ. Министры ныхæстæм гæсгæ бæстыхæйттæ арæзт æрцыдысты, ацы районы сесмикон æгъдауæй тæссаг кæй у, уый хынцгæйæ æмæ дзы сывæллæттæ улæфдзысты афæдзы алы афон дæр.
Куыд зонæм, афтæмæй не ‘хсæнады бирæ дзырд цыдис зæронд хиды тыххæй. Бирæтæ уыдысты йæ ныппырх кæныны ныхмæ, фæлæ ист æрцыд раст уынаффæ æмæ ныр арæзт цæуы ног хид. Проектмæ гæсгæ уый уыдзæн фæтæндæр, йæ фæрсты дæр уыдзæнис тротуартæ арæзт. Уыимæ бахъахъхъæд æрцæудзысты уымæ хæстæг историон бæстыхæйттæ. Ныртæккæ Леуахийы цæугæдон чысыл кæй у, уымæ гæсгæ ам æххæст цæуынц хидæн бындурæвæрæн куыстытæ. Æмæ цалынмæ дон ивылын нæ райдыдта, уæдмæ хъуамæ фæуой. Йæ æддаг бакаст цахæм уыдзæн, уымæн нырма цæттæ цæуынц эскизон проекттæ. Уыдонæй æвзæрст æрцæудзæн иу æмæ уымæ гæсгæ бæрæг æрцæудзæнис, цахæм уыдзæн йæ бакаст, уый. Хидыл машинæтæн ахизæн уыдзæн кæрæдзийы фæрсты. Арæзт та, планмæ гæсгæ, хъуамæ фæуа ацы азы кæронмæ.
Арæзтады министр ма дзуаппытæ радта журналистты æндæр цымыдисгæнæг фарстытæн.
БЕСТАУТЫ Валя
