Лидзӕг дӕр, дам, Хуыцаумӕ куывта ӕмӕ сурӕг дӕр… Ныртӕккӕ нӕм цы ӕгъатыр ӕмӕ тугкалӕн хӕст цӕуы, уым дӕр та афтӕ у. Æрмӕст  мачи зӕгъӕд: махмӕ ныртӕккӕ хӕст нӕй, уый уартӕ Украинӕйы ис хӕст… Ныртӕккӕ Украинӕйы цы хӕст цӕуы, уымӕн цахӕмфӕнды фӕстиуджытӕ ма уа – мах сӕ раздӕр бавзардзыстӕм нӕхиуыл. Уым дӕр Хуыцаумӕ кувынц – растӕй, зылынӕй. Дунейы иу хай ӕви ӕнӕхъӕн дунейы фашизмӕй фервӕзын кӕныныл чи тох кӕны, уыдон дӕр ӕмӕ уыцы фашизм чи тауы, уыдон дӕр.

Æмӕ та дуне дыууӕ хайыл адих. Иутӕ ӕмбарынц уыцы хӕсты рӕстдзинад ӕмӕ бузныг зӕгъынц Путинӕн, иннӕтӕ та куырмӕфсон скодтой – Уӕрӕсейы ӕфсад сӕ фыдӕлты зӕххыл сӕ бынатӕй фезмӕлыны тыххӕй дӕр ӕртыккаг дунеон хӕстӕй чи ӕртхъирӕн кодта, уыдонӕн та сӕ куырм цӕсты ӕрдыгӕй фӕцис Донецкы ӕрцӕугӕ трагеди. Ничи сӕ скодта йӕ кой, уымӕн ӕмӕ сын пайда нӕу. Фӕлӕ уыдон дӕр кувынц Хуыцаумӕ, цӕмӕй сӕ Путин ма баййафа ӕмӕ сын сӕ зӕвӕттӕ ма ахауын кӕна…

Æмӕ махмӕ афтӕ нӕу, мах афтӕ нӕ кӕнӕм? Мах, армыдзаг, уымӕй дӕр иу туг-иу стӕг уӕвгӕйӕ фыддӕр куы фестӕм, уӕд нӕхи цӕмӕннӕ уынӕм? Махмӕ дӕр кувынц Хуыцаумӕ. Уӕлдайдӕр кандидаттӕ: чи рамбула, уый дӕр, цӕмӕй рамбула, ӕмӕ чи фембылды уа, уыдон дӕр, цӕмӕй ма фембылды уой… Æмӕ стӕй цы уыдзӕн? Чидӕр рамбулдзӕн, чидӕр – фембылды уыдзӕн, стӕй та? Стӕй нӕ ам цӕрын, кӕрӕдзийы цӕстытӕм кӕсын нал хъӕудзӕн?

Иу ахӕм фарстӕн ма исчи дзуапп радтӕд: кӕд интернетмӕ иу кандидаты диктант баппӕрстой ӕмӕ йӕ дзырддаг, гуырысхойаг кӕнынц, уӕд иннӕ  диктантты цӕмӕннӕ ӕппарынц интернетмӕ, цӕмӕй сӕ адӕм феной ӕмӕ йӕ базоной, уӕлӕсиндӕр ӕмӕ дӕлӕсиндӕр чи у, уый. Афтӕ сын хуыздӕр куы  уыдзӕн – адӕм уыцы диктантты дӕр фендзысты, зӕххӕмвӕз цы диктант скодтой, уыимӕ сӕ ӕрӕмных кӕндзысты ӕмӕ зӕгъдзысты: «ай, ӕцӕгӕй дӕр, бынтон фӕсвӕд авӕринаг куы у, уӕд ма йӕхицӕй аккагдӕртимӕ цы ныфсӕй цӕуы президенты бынатмӕ». Афтӕ нӕ дзурынц, рӕстдзинады сӕрвӕлтау тох кӕнӕм, уӕд уый цы хуызӕн рӕстдзинады сӕрыл тох у? Фондз азы размӕ театралон фӕзуаты митинг ауадзынмӕ дӕр кӕй никуы бауагътой, ӕмӕ фӕсфӕддӕр уынгты тырысатимӕ чи разил-базил кодта, уыдон ныр иумӕ слӕууыдысты, фӕзуатмӕ сӕ чи нӕ уагъта, уыдонимӕ ӕмӕ нын уырнын кӕнынц, рӕстдзинады, демократийы сӕрыл кӕй тох кӕнынц, уый. Æмӕ кӕй ныхмӕ? Фӕзуатмӕ сӕ чи бауагъта, фӕзуатмӕ бацӕуынӕй сӕ чи никуы бахъыгдардта, уыдоны ныхмӕ!.. Хуыцауы хай дӕр нын нал ис?..

Дыууӕ азы бӕрц нӕ цард царды хуызӕн нал у ацы ӕнӕхайыры знӕт хъӕр-хъӕлӕбамӕ хъусгӕйӕ: нӕ сӕрбос, дам, Ирыстоны зӕххытӕ гуырдзыйӕн ауӕй кодта ӕмӕ дзы дзуапп ӕрдомӕм, йӕ бынатӕй йӕ фӕтӕрӕм, ахӕстоны йӕ сбадын кӕнӕм ӕмӕ афтӕ дарддӕр. Æмӕ уыцы тохы иууылдӕр ӕмцӕдисонтӕ баисты, кӕрӕдзийӕн ныххатыр кодтой алцы дӕр ӕмӕ сӕ кӕрдтӕ иу кандидаты ныхмӕ сдаудтой. А-ныр ӕй ӕрбынӕй кӕной ӕмӕ сӕргӕвдой, афтӕ дын кӕцӕйдӕр, аргъауы ӕргъӕу чырынӕй чи сгӕпп кодта, уыцы хӕйрӕгау,  куы схауид, фондз азы размӕ фыст чи ӕрцыд, ахӕм видеоӕрмӕг. Уыцы видеоӕрмӕгы Республикӕ Хуссар Ирыстоны дыккаг президент дзуры нӕ паддзахадон арӕны уавӕры фӕдыл. Куыд зӕгъы, афтӕмӕй «Мах Знауыры районы фесӕфтам дардыл территоритӕ. Æмӕ Цхинвалы районы дӕр. Бирӕ ӕмбӕстӕгтӕн сӕ бон нӕу сӕ хӕдзӕрттӕм бацӕуын. Цы ‘рцыд 2011 азы фӕстӕ?» – фӕрсы экспрезидент, демаркацийы фарстатыл чи куыста, уыцы къамисы. Бӕлвырддӕр зӕгъгӕйӕ, территориты фарсты фӕдыл йӕ раныхас «сойджын тӕпп» сӕвӕрдта цӕрӕн пункт Цънелисы проблемӕйыл, уымӕн ӕмӕ йӕ раныхасӕй бӕрӕг у, Цънелисы хъысмӕт бирӕ раздӕр кӕй аскъуыддзаг. Ноджы бӕлвырддӕр зӕгъгӕйӕ та, гуырдзы сӕ блок-пост Цънелисы кӕй сӕвӕрдтой, уыцы хъуыддаджы ныры къухдариуӕгад бынтондӕр ницы аххосджын у. Æмӕ нӕ алчи дӕр йӕхимӕ радтӕт иу хуымӕтӕджы логикон фарст: уыцы районы уӕрӕсейаг арӕнхъахъхъӕнджытӕ балтайӕгты, ӕнӕ паспорт равдисгӕйӕ, сӕ хӕдзӕрттӕм куынӕ бауадздзысты, уӕд ӕм гуырдзы трактортӕ куыд хъуамӕ ӕрбакодтаиккой, ӕмӕ дзы хӕстон фидӕрттӕ аразын куыд хъуамӕ райдыдтаиккой, сӕ къухы куы ницы документ уыдаид, уӕд? Уӕдӕ, ацы логикӕмӕ гӕсгӕ, уыцы ран гуырдзыйӕн сӕ блокпост сӕвӕрын ма бауадзыны фарстӕн аскъуыддзаг кӕнӕн уыдаид ӕрмӕстдӕр хӕсты фӕрцы. Æмӕ мах хъуыд ахӕм хӕст? Мах тынг куы хъуыдаид, уӕддӕр нын, нӕ фыдыбӕстӕ хъахъхъӕныны хӕс йӕхимӕ чи райста, уыцы Уӕрӕсе сразы уыдаид Гуырдзыстонимӕ ног хӕст расидыныл? Байхъусӕм ма иу хатт экс-президентмӕ: «Чи лӕвӕрдта ахӕм указтӕ ӕмӕ бардзырдтӕ, цӕмӕй Знауыры районы раздӕры «Грузтальк», ныр та «Иртальк» бахауа Гуырдзыстоны территоримӕ?». Дарддӕр: «Чи нын радта нӕ зӕххыты Ленингоры районы? Чи радта Цхинвалы районы зӕххыты? Синагуры районы дӕр – афтӕ. Æмӕ ахӕм цаутӕ ис 30 бӕрц. Хъӕуы бафӕрсын – чи нын лӕвар кӕны нӕ зӕххыты нӕ сыхӕгтӕн? Чи лӕууыд къамисы сӕргъ, чи дзы куыста?». Раздӕры президент куыд зӕгъы, афтӕмӕй хуссарирыстойнаг территоритӕ лӕвӕрд ӕрцыдысты цӕрӕн пункттимӕ иумӕ, 2012 азӕй фӕстӕмӕ куы иуӕрдӕм – ӕртӕ километры, куы – фондз километры иннӕрдӕм. «Чи ратдзӕни дзуапп адӕмы раз? Къамисы сконды чи уыд, уыдон хъуамӕ дзуапп радтой, ӕмӕ ӕрмӕст административон ӕгъдауӕй нӕ, фӕлӕ ноджы серьезондӕр статьятӕм гӕсгӕ», – зӕгъы Республикӕ Хуссар Ирыстоны дыккаг президент. Æмӕ уыцы ныхӕстӕ загъта, цалынмӕ ныры архайӕг президент не спрезидент, уӕдмӕ… Æмӕ кӕд, ныры архайӕг президент, нӕ арӕнтӕ гуырдзыйы территоримӕ кӕй ахаудтой, уыцы хъуыддаджы исты азымджын уыд, уӕд раздӕры президент 2017 азы йӕ фарсхӕцджытӕм цӕмӕн ӕрсидт, цӕмӕй йын схъӕлӕс кӕной?..

Цӕй, куыд, уӕздӕттӕ? Цы фӕнд уӕм ис дарддӕр, цы зӕгъдзыстут? Цы фӕцис, нӕ цард нын зындон кӕмӕй скодтат, уыцы хъӕр-хъӕлӕба – цыма бынтондӕр ницы ӕрцыд, афтӕ цӕмӕн ныхъус ӕмӕ ныссабыр бӕстӕ? Цънелис мах территори нал у, йӕ кой кӕнын нал хъӕуы?.. Адӕмӕн бамбарын кӕнут, нӕ территоритӕ гуырдзыйӕн кӕй хайадистӕй ӕмӕ кӕй рӕстӕджы радтой, уыдон чи сты, ныр цы аразынц, цы архайынц, уыдӕттӕ… Исты зӕгъын та ӕнӕмӕнг хъӕуы – уӕд та хуымӕтӕджы адӕймагдзинадмӕ гӕсгӕ! Паддзахады территорийӕ иу гӕппӕл дӕр искӕмӕн (уӕлдайдӕр нӕ ӕнусон знагӕн) радтын нысан кӕны Райгуырӕн бӕстӕйыл гадзрахатӕй рацӕуын. Ӕмӕ кӕд рабӕрӕг, уыцы адӕймаг кӕй ницы азымджын у, уый, уӕд дзы хатыр ракурын уӕддӕр ӕмбӕлы… Нӕй афтӕ цӕрӕн! Хорз, фондз азы дӕргъы алы мӕгуыры бон дӕр уыцы-иу ӕнӕхъола ныхас фӕлхатт кӕн, цыма нӕ республикӕйы сӕргълӕууӕг президенты бынат йӕ цӕстӕй дӕр нӕ федтаид, иу чидӕр адӕммӕ куынӕ ӕрсидтаид, уӕд, фӕлӕ иу хатт дӕхи афтӕ ма хъуамӕ бафӕрсай: алӕ-ма, кӕд ӕцӕгӕй афтӕ у, уӕд 2011 азы цӕмӕннӕ спрезидент, уӕд уыцы чидӕр ноджы зӕрдиагдӕрӕй куы сидт адӕммӕ, цӕмӕй йын схъӕлӕс кӕной?.. Искӕуыл къахӕй лӕгӕрдгӕйӕ дард ничи ацӕудзӕн, уый сӕрсӕфӕнмӕ фӕндаг у.

Æвзӕрстытӕ ӕрцӕуынц ӕмӕ ацӕуынц, фӕлӕ иу ӕвзӕрстытӕй иннӕмӕ ӕрдӕг фӕвӕййӕм, нал у нӕ бон ацы хъизӕмарӕн фӕразын, хуыдыг кӕнӕм цъыфкалӕнты малы! Искӕй куы ӕфхӕрай, удӕгасӕй йӕ куы ныгӕнай, ничи ӕмӕ йӕ ницӕуыл куы нымайай, уӕд ӕй дӕхи цӕвиттонӕй ма хъуамӕ бауырнын кӕнай, ды хуыздӕр кӕй дӕ, фылдӕр ӕмӕ хуыздӕр хъуыддӕгтӕ кӕй сарӕзтай?.. Иннӕрдыгӕй та ацы къухфыстытӕ! Мах хуызӕн чысылнымӕц адӕмы ‘хсӕн дӕсфынддӕс кандидатӕй алкӕмӕн дӕр ӕппынкъаддӕр 3500 къухфысты ӕрӕмбырд кӕнын ӕнӕрцӕугӕ мардӕрцыд у. Къухфыстытӕ чи ӕмбырд кӕны, уыдонӕн дӕр, ӕмӕ къух чи фыссы, уыдонӕн дӕр. Æмӕ цӕй тыххӕй… Дӕ удӕй дӕ ныфс куынӕ уа, уӕд адӕмы фыдӕбонӕй цӕмӕн хъуамӕ марай…

А, ӕфсарм нал зонӕм, фӕлӕ нын Хуыцауы хай дӕр нал ис?..

 

Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.