Бæрæгбонон мадзæлтты фæлгæтты 26-æм августы паддзахадон драмон театры цытджын æмбырды презентаци уыд цæгатирыстойнаг журналист, ГТРК «Алания»-йы генералон директор Хъуысаты Тимуры документалон кинонывæн. Йæ киноныв Тимур схуыдта «Независимая» æмæ уымæй дæр бæрæг уыдис ам, сæйраджыдæр, дзырд цæуыл хъуамæ цыдаид, уый. Хъуысайы фырт кинойы бацæттæ кодта, сæрмагондæй нæ республикæйы хæдбардзинад нын Уæрæсейы Федераци кæй банымадта, ууыл 15 азы сæххæсты боны цытæн æмæ йыл сценæмæкæсджытæ сæмбæлдысты зæрдиагæй. Киноныв ист æрцыд нæ республикæйы Информаци æмæ мыхуыры комитеты закъазмæ гæсгæ.
Документалон кинолентæйы æвдыст цæуынц 2008-æм азы августы цаутæ, абон дæр ма адæймаджы цæстытыл чи уайынц, уыцы хæстон нывтæ, гуырдзиаг фашисттæ горæтыл арт куыд суагътой æмæ адæм ныккæндты куыд æмбæхстысты, цæфты рынчындонмæ куыд хæццæ кодтой æмæ сын уым, ныккæндты æнæуавæрты операцитæ куыд арæзтой, афтæ ма, нæ ирон хæстон лæппутæ сæ сæртæ нывондæн куыд æрхастой, Уæрæсейаг фидауынгæнджытæ Хуссар Ирыстоны сæрвæлтау куыд фæмард сты, æппæт уыдæттæ. Уымæй дарддæр ма кинойы спайда кодтой, Хуссар Ирыстон нæуæдзæм азты цы уавæры уыд, цавæр трагедитæ бавзæрстой, уыцы архивон æрмæгæй дæр.
Гуырдзиæгты фашизм йæхи цæстытæй чи федта æмæ сæ йæхиуыл чи бавзæрста, уыцы адæймæгты интервьютæ дæр кинонывмæ хаст æрцыдысты. Сценæмæкæсджытæ ма федтой Цхинвалы кадртæ советон дугæй. Иудзырдæй, хронологион æгъдауæй сценари афтæ арæзт у, æмæ дзы алы периоды гуырдзиаг агресси æгасæй дæр разынд.
Кинойы архивон кадртæ махæн сног кодтой нæ ивгъуыды рæстæг. Кастæн æм æмæ хъуыды кодтон: «Æвæдза, куыд фæрæзтам ахæм уæззау цардæн?».
Автортæ егъау куыст кæй бакодтой, уый бæрæг уыд. Сфæлдыстадон къорды уæнгтæ æрæмбырд кодтой бирæ æрмæг хæстон цауты хайадисджытæй, политиктæ, эксперттæ, æфсæддонтæ æмæ дипломаттæй. Æмæ кинолентæ рауад тынг хъæздыг æмæ мидисджын.
Кинонывы автор сæйраг акцент æвæры, 2008-æм азы августы хæстон архайдтытæн æмæ фæсхæст Хуссар Ирыстоны адæмы геноцидæн кæрон куыд æрцыд Уæрæсейы Федерацийы æххуысæй, æмæ ныр æдасæй куыд цæрæм нæ райгуырæн зæххыл, ууыл. Кинонывы æвдыст цæуы историон факт – Уæрæсейы уæды президент Дмитри Медведевы раныхас нæ хæдбардзинад банымайыны сæраппонд, Цхинвал æмæ Сухумы ацы диссаджы хабар фехъусгæйæ, адæм фырцинæй чи кæугæйæ, чи та худгæйæ кæрæдзийыл куыд тыхстытæ кæнынц, уый. Документалон кино фæуд кæны нæ коллегæты бинонты цардæй ист кадртæй, Уазæгты Юри æмæ Джергаты Аллæ сæ хъæбултимæ иумæ Хслебы хъæуы кæрты фынджы уæлхъус бадгæйæ позитивон зæрдæйы уагимæ цин кæнынц ног царды рæсугъддзинадыл. Ам хъуысы сывæллæтты хъæлæба æмæ сæ хъæлдзæг худт. Уый та нысан кæны, Хуссар Ирыстоны та сабыр арвы бын цард дарддæр кæй кæны, уый. Ацы кадртæ дæр адæймаджы зæрдæ афтæ бацагайдтой æмæ кæроны æндæр цæссыгтæ – цины цæссыгтæ фырцинæй æркалдысты.
ЦХУЫРБАТЫ Ларисæ
