Республикӕ Хуссар Ирыстоны Анахарсисы номыл национ библиотекӕйы ирон хайады кусджытӕ бирӕ азты цӕсгомджынӕй лӕггад кӕнынц ирон дзырдӕн, ирон чиныгкӕсӕгӕн. Чиныгкӕсӕг ӕнӕмӕнгдӕр банкъардзӕн, ацы хайады зӕрдиагӕй кӕй кусынц.
Хайады куысты тыххӕй нын бӕстон ӕрдзырдта йӕ сӕргълӕууӕг Сланты Заирӕ. Хайады ис ӕртӕ кусӕджы. Алы аз дӕр сӕ куыст райдайы чиныгкӕсджыты сӕрмагонд регистрацигӕнӕн чиныджы ауадзынӕй, ома, иу азӕй иннӕ азмӕ, чиныгкӕсджыты нымӕц цас фӕфылдӕр кæнæ фӕкъаддӕр, уый хынцыд цæуы уыцы чиныджы. Уымӕй дарддӕр, арӕзт ӕрцӕуы куысты нывӕст афæдзы дӕргъы хайад цы куыст хъуамӕ сӕххӕст кӕна, уымæн ӕмӕ азы кӕрон та саразынц хыгъд – хайад цы куыст бакодта, уый фӕдыл.
Чингуыты фонды ис фондз мин ӕртӕ сӕдӕ ӕвдай фондз чиныджы. Сӕ фылдӕр хай сты аивадон литературӕйы чингуытæ, ис дзы историон, хъӕууонхӕдзарадон, медицинон ӕмӕ ӕвзагзонынады фадыджы чингуытӕ. Уымӕй дарддӕр, фонды ис уырыссаг, фӕсарӕйнаг ӕмӕ гуырдзиаг ӕвзӕгтӕй ирон ӕвзагмӕ тӕлмацтæ.
Чизоны, искӕмӕ хуымӕтӕг кӕсы библиотекӕйы куыст, фӕлӕ уый бынтондӕр афтӕ нӕу. Ам ис алыварсон куыст, кӕцы æдде бакӕсгӕйӕ нӕ зыны.
Хайады ис бонӕг, цыран нысан цӕуынц, боныдӕргъы хайадмӕ цы чиныгкӕсджытӕ ӕрбацыд, уыдоны тыххӕй бӕлвырд зонæнтæ: куысты бынат, нацийы хатт, кар, цал чиныджы йæм лӕвӕрд ӕрцыд ӕмӕ цы фадыгмӕ хауынц. Чингуыты равӕрд фонды æвæрд у систематикон фадгуытӕм, каталогмӕ гӕсгӕ. Ис ма алфавитон каталог (чингуыты номхыгъд), уый фӕрцы чиныгкӕсӕг ссардзӕн хъӕугӕ чиныг. Ацы каталог бахъыгдард 2008 азы хӕсты рӕстӕджы, фæлæ, хӕсты фӕстӕ библиотекӕ дӕр ногӕй цалцӕг куы ӕрцьд, уӕд ирон хайады кусджыты ӕмархайды фæрцы каталог ногӕй арӕзт ӕрцыд.
«Ис нын дзыллæйон куысты чиныг, ома, ӕнӕхъӕн аз нӕ хайад цы мадзӕлттӕ бацӕттӕ кӕны ӕмӕ ауадзы, уыдон се ‘ппæт дæр хаст ӕрцӕуынц ацы чиныгмӕ. Алы фыссӕгӕн дӕр нӕм ис арӕзт сӕрмагонд папкӕ, уым ис бӕстон информаци фыссӕджы цард ӕмӕ сфӕлдыстады тыххӕй», – зӕгъы Сланты Заирӕ.
Ирон хайады чингуыты фонд ифтонг цӕуы ног чингуытӕй дӕр. Уый ӕнӕмӕнг хъуыддаг у библиотекӕйы куысты. Чингуытӕ цас фылдӕр уой, уыйбӕрц чиныгкӕсджыты нымӕц дӕр уыдзӕн фылдӕр ӕмӕ зӕрдиагдæрӕй цӕудзысты библиотекӕмӕ.
«Чиныгкӕсджытӕ цы чингуытӕ фӕагурынц ӕмӕ фонд цы чингуытӕй цух ӕййафы, уый тыххӕй нын ис сӕрмагонд, «Книга отказов», уым фӕнысан кӕнӕм, фонды цы чингуытӕ нӕй, уыдон, стӕй сын номхыгъд саразӕм ӕмӕ сӕ уый фӕстӕ самал кӕны РХИ-йы Культурӕйы министрад»,- банысан кодта хайады сӕргълӕууӕг.
Хайадӕн куыд хуссайраг, афтæ цæгаттаг фысджытӕ сӕхӕдӕг дӕр балӕвар кӕнынц сӕ чингуытӕ ӕмӕ уый дӕр хорзӕрдӕм ӕндавы фонды хъӕздыгдзинадыл.
Кӕд рӕстӕгӕй рӕстӕгмӕ ног чингуытӕ райсынц, уӕддӕр Заирӕ зӕгъы, зӕгъгӕ, фонды ис бирӕ зӕронд чингуытӕ, уыдон сӕ бадзӕбӕхтӕ кӕнынц, цӕмӕй сӕ куыст дарддӕр кӕной, фӕлӕ, хорз уаид, уыцы чингуытӕ ногӕй мыхуыр куы ӕрцӕуиккой.
Ногӕй цы чингуытӕ райсынц, уыдонӕн æнæмæнг саразынц равдыст, цӕмӕй чиныгкӕсджытӕ ног чингуытимӕ зонгӕ кӕной.
Уымӕй дарддӕр, ног чингуытӕн бацӕттӕ кӕнынц презентацитӕ. Уырдӕм хуынд ӕрцӕуынц чиныджы автор ӕмӕ чиныгкӕсджытӕ. Презентацийы чиныгсӕсджыты базонгӕ кӕнынц ног чиныг ӕмӕ йӕ авторимӕ, автор йӕхӕдӕг дӕр ӕрдзуры, стæй презентацийы хайадисджытӕ се’ ппӕт дӕр сӕ хъуыдытӕ фӕзӕгъынц ног чиныджы тыххӕй.
Ӕппынӕдзухон равдыстытӕ сын ис Къостайӕн, Стыр Фыдыбӕстӕйы хӕсты тыххӕй ӕмӕ ног чингуытӕн.
Ирон хайадмӕ цӕуы, алы кары чиныгкӕсджытӕ. Фӕлӕ сӕ нымӕц у цъус. Уый фæдыл йӕ катайдзинад равдыста хайады сӕргъ-лӕууӕг. «Чиныгкӕсджыты нымӕц, хъыгагӕн, раппӕлинаг нӕу. Фылдӕр цӕуынц хистӕр кары адӕм, ахуырдзау фӕсивӕд та афтӕ активон не сты ӕмӕ уый у хъыгаг хъуыддаг, уымӕн ӕмӕ нӕ ирон ӕвзаг, нӕ ирон фысджыты уацмыстӕ, не ‘гъдӕуттӕ ӕмӕ традицитӕ хъуамӕ зоной не ‘взонг фӕлтӕр»,-загъта Заирӕ. Фӕлӕ уыимӕ иумӕ Заирӕ загъта иу цымыдисон ӕмӕ ӕхсызгон хъуыды. «Хистӕр кары чиныгкӕсджытӕй ис ахӕмтӕ, кӕцытӕ ӕнӕхъӕнӕй дӕр бакастысты ирон фонды чингуытӕ, ӕмӕ сӕ фӕнды цӕмӕй фонды фӕзына ног чингуытӕ. Уый та, кӕй зӕгъын ӕй хъӕуы, махӕн, кусджытӕн, тынг ӕхсызгон у, ӕгайтма афтӕ стыр цымыдис ис ирон фысджытӕ ӕмӕ сӕ чингуытӕм», – банысан кодта Сланты чызг,
Чиныгкӕсджытӕ сӕхӕдӕг куыд райгонд сты хайады куыстӕй, стӕй сӕм хайады куысты фӕдыл цы фӕндиӕгтӕ ис, ӕппӕт уы-дӕтты тыххӕй сӕ сӕ бон у ныффыссой чиныгкӕсджыты тӕлмӕнты фыссӕн чиныджы.
Чиныгкӕсджытӕ фӕпайда кӕнынц, хайады ирон ӕвзагыл цы мыхуыры фӕрӕзтӕ ис, уыдонӕй дӕр. Уыдон сты куыд бынӕттон, афтӕ Цӕгат Ирыстоны уагьд газеттӕ ӕмӕ журналтӕ.
Ирон хайад тынг арӕх бацӕттӕ кӕнынц алыхуызон мадзӕлттӕ: мысӕн, юбилейон, тематикон, бӕрӕгбонон изӕртӕ. Алы фыссӕгӕн дӕр йӕ юбилеймӕ бацӕттӕ ӕрцӕуы йӕ чингуыты равдыст. Уыцы мадзӕлтты активон хайад райсынц нӕ горӕты скъолаты ахуырдзаутӕ, студенттӕ, стӕй иннӕ чиныгкӕсджытӕ.
Къæбысты Заринӕ
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.