Коронавирус æмæ йæ тасдзинад

Фæстаг цалдæр къуыри дунейы бæстæты сæйрагдæр дзуринæгтæй иу ссис, Китайы чи фæзынд, адæмыл тагъд чи парахат  кæны æмæ бирæ уды зиæнттæ чи хæссы, уыцы инфекцион низ – коронавирус. Нæ республикæйы ацы фарстмæ цахæм цæстæнгасæй кæсынц, уый тыххæй Æнæниздзинад хъахъхъæныны министр Тотчиты Георги, Президенты Администрацийы сæргълæууæджы фыццаг хæдивæг Джусойты Алан æмæ нæ республикæйы сæйраг инфекционист Джиоты Элеонорæ «Спутник-Хуссар Ирыстон»-ы  ауагътой брифинг.

Ацы фарсты фæдыл фыццаг раныхас кодта Тотчиты Георги. Уый банысан кодта, зæгъгæ, ахæм инфекцион низтæ адæмы æппынæдзух дарынц тасы бын. Алы хатт сæ тых иугъуызон нæ вæййы. Чи дзы цыбыр рæстæг ахæссы, чи та – фылдæр. Ам бирæбæрцæй азымджын вæййынц адæм сæхæдæг. Уымæн æмæ арæх нæ феххæст кæнынц, дохтыртæ сæ цы хуымæтæг нормæтæ фæдомынц, уыдон. Коронавирус, куыд йæхæдæг, афтæ йæ фæзынд дæр æнгæс сты хуымæтæг гриппимæ. Гриппау æнцонæй бахизы адæймаджы организммæ. Уымæ гæсгæ искæимæ фембæлыны фæстæ æмæ хæрды размæ æнæмæнг къухтæ æхсын хъæуы сапонæй. Эпидемийы рæстæджы  хиуыл хæцын хъæуы, бирæ адæм кæм уа, ахæм рæттæм цæуынæй. Дæхимæ исты симптомтæ куы фæхатай, уæд æй æмбæхсын нæ хъæуы, гæнæн ис æмæ ма æндæрты дæр фæрынчын кæнай, хъæуы дохтыртæм цæуын. Куы хуыфай, кæннод куы æхснырсай, уæд дзых æмæ фындз хъæуы æмбæрзын. Ацы æмæ æндæр домæнтæ куы æххæст кæнæм, уæд бирæбæрцæй, æрмæст коронавирусæй нæ, фæлæ хызт уыдзыстæм иннæ инфекцион низтæй дæр.

Хъыгагæн, коронавирусы арæнтæ къаддæры бæсты кæнынц уæрæхдæр. Рынчынтæ фæзынд европæйаг бæстæты, Америкæйы. Абоны онг дыууæ рынчыны ис Гуырдзыстоны, иу рынчын та – Азербайджаны. Ацы бæстæты ахæм низ кæй ис, уый махæн хæссы тасдзинад. Уымæн æмæ нæм сты æввахс. Нæхи куынæ хъахъхъæнæм, уæд нæм низ æрбафтдзæнис æнцонæй.

 Нæ медицинон уагдæтты кусджыты ‘хсæн бакуыстгонд æрцыд сæрмагонд программæ. Йæ сæйрагдæр хæс у вирус республикæмæ ма æрбауадзын. Хуыцау бахизæд, фæлæ цынæ вæййы, куы фæзына, уæд нæ дохтыртæ æппæт дæр сараздзысты, цæмæй ма апарахат уа.  Рынчын, науæд та нæм фæзынд зæрдæхсайгæ адæймаг, уæд уый ист æмæ конд æрцæудзæнис сæрмагонд палатæмæ. Ахæм рынчынмæ нæ уыдзæнис бацæуыны бар. Дохтыртæ кусдзысты сæрмагонд дарæсы. Нæ фæтыхсдзыстæм хосты тыххæй дæр.

Фыццаг хатт коронавирус кæд фæзынд æмæ йын ахæм уæздан ном цæмæн ис, уый тыххæй та йæ хъуыдытæ загъта нæ республикæйы сæйраг инфекционист Джиоты Элеонорæ.

– Райдианæй мæ банысан кæнын фæнды уый, æмæ кæд бирæтæ нымайынц, зæгъгæ, коронавирус у ног фæзынд, уæддæр уый афтæ нæу. Фыццаг хатт ацы инфекцион низ фæзынд дыууынæм æнусы. Фæстæдæр медицинон кусджытæ йæ ныхмæ тох кодтой 2002 æмæ 2012 азты. Уыцы азты уыд цыбыр рæстæгмæ æмæ йæ фæстиуджытæ дæр уыдысты къаддæр. Низæн ис æртæ хуызы. Не сты иугъуызон карз. Коронавирус кæд тыхджын инфекцион низыл нымад цæуы, уæддæр æдых у хус æмæ сыгъ-дæг уæлдæфæн, хлорон буарадтæн. Адæймагмæ, сæйраджыдæр, æрбафты уæлдæф, къухрайст æмæ продукттимæ. Нырмæ нымадтой, зæгъгæ, низ цалынмæ нæ фергом вæййы, уæдмæ адæймаджы уæнгты цæры 14 боны, фæлæ фæстаг бæрæггæнæнтæ куыд фенын кодтой, уымæ гæсгæ, коронавирус гæнæн ис æмæ адæймаджы уæнгты уа 17 боны æмæ уый фæстæ разына. Ахæм уæздан номæй та йæ схуыдтой уымæн æмæ анализтæ аразыны рæстæджы йæ тымбылæджы разынд хаутæ, хъыгагæн, уыцы хауты фæрцы низ апырх вæййы адæймаджы уæнгты. Сæ равæрд у коронæйы æнгæс æмæ йæ уымæ гæсгæ рахуыдтой афтæ.

Коронавирус цæмæй нæ республикæмæ ма ‘рбахауа, уый тыххæй Хуссар Ирыстоны Æдасдзинады Совет Президент Бибылты Анатолийы сæргълæудæй ауагъта рабадт. Цы фарстатыл дзырдтой æмæ дзы цахæм уынаффæтæ райстæуыд, уый тыххæй та брифинджы раныхас кодта Президенты Администрацийы сæргълæууæджы фыццаг хæдивæг Джусойты Алан.

–  Рабадты, сæйраджыдæр, ныхас цыд дунейы коронавирусы фæстиуæгæн сæвзæргæ уа-вæрыл. Цæмæй коронавирус нæ республикæмæ ма ‘рбафта, уый тыххæй скъуыддзаг æрцыдис цалдæр æнæмæнгхъæуæг фарсты. Коронавирусæн Гуырдзыстонæй æнцонæй æрбафтыны фадат кæй ис, уый тыххæй Æдас-дзинады Советы уæнгтæ фыццаг сæ хъус æрдардтой, цæмæй скъуыддзаг æрцæуа Ленингорæй Гуырдзыстонмæ  фæндаджы фарст. Фæндаг 27 февралæй æхгæд æрцыд. Уыимæ ма æхгæд æрцыд Карзманæй Гуырдзыстонмæ  фæндаг дæр. Ахæм къахдзæфтæ та нысан кæнынц уый, æмæ ныр коронавирусæн къаддæр фадæттæ уыдзæнис Гуырдзыстонæй нæ республикæмæ æрбафтынæн. Абоны онг Гуырдзыстонæй Цæгат Ирыстонмæ фæндаг гом кæй у, уый нæ æппары катайдзинады, фæлæ уыцы фарстыл дæр куыст цæуы æмæ уый дæр скъуыддзаг æрцæудзæнис.

Æдасдзинады Советы уæнгтæ ма æркастысты  ахæм фарстмæ дæр, зæгъгæ, нырæй фæстæмæ нæ республикæйы райтынг уыдзысты арæзтадон æмæ æндæр алыгъуызон куыстытæ. Ардæм фæсарæнтæй цæудзæнис бирæ кусæгдых. Уый дæр у  аскъуыддзаггæнинаг фарст æмæ йе ‘рбæстон кæныны тыххæй арæзт æрцыдис сæрмагонд план. Уымæй дарддæр ма Æдасдзинады Советы уæнгтæ æркастысты, Ленингоры чи цæры æмæ Гуырдзыстонимæ бастдзинæдтæ кæмæн ис, уыцы адæймæгты фарстмæ дæр. 

ГÆЗЗАТЫ Иван