Интервью телеканал «Россия-24»-æн

– Анатоли Ильяйы фырт, дæ бон хорз. Уистæйы хъæуы гуырдзиаг пост афтæ баззайдзæн æви ис гæнæн, цæмæй йæ уырдыгæй сисой? Къамтæм гæсгæ, пост æвзæр фидар нæу.

– Æз афтæ зæгъин, æмæ гæнæн нæ, фæлæ йæ æнæмæнг уырдыгæй сисын хъæуы.  Фыццаджы-фыццаг уымæн, æмæ, гуырдзиаг политикты ныхæстæм гæсгæ, уыцы пост  уыдоны уый тыххæй хъæуы, цæмæй хъахъхъæной цавæрдæр хъæу, кæцы ис уыцы постæй цыппар километры дæрддзæгæн. Афтæмæй та уыцы пост ис ирон хъæу Уистæй сæдæ метры дарддæр. Уæдæ гæнæн нæ, фæлæ йæ æнæмæнг хъæуы сисын, уымæн æмæ уый æцæгæй дæр æндыгъддзинад æвзæрын кæны уыцы хъæуы дæр, районы дæр æмæ  æнæхъæн республикæйы дæр.

– Анатоли Ильяйы фырт, дæ хорзæхæй, бамбарын ма йæ кæн, чизоны, гуырдзиаг фарсы ‘рдыгæй исты рахатыдтæ. 11 азы дæргъы гуырдзиаг фарсы нæ цымыдис кодта арæны уыцы фадыг. Ныр æм 11 азы фæстæ сцыбæл сты. Дзурын райдыдтой, сæ хъæу бахъахъхъæнын сæ кæй хъæуы, уый тыххæй. Уый цæимæ баст у? Уый куыд бамбарын кæндзынæ? Исты политикон нысаниуæг ын ис æви æнæхъæнæй  уыцы районмæ Гуырдзыстонæн ис цавæрдæр экономикон цымыдисдзинад?

– Æз фылдæр зæгъдзынæн, Хуссар Ирыстонмæ Гуырдзыстоны цымыдисдзинад нæма фесæфт. Æз афтæ хъуыды кæнын, æмæ цыбыр рæстæгмæ, гуырдзиаг политиктæн цалынмæ сæ политикон уавæр æмæ политикон ориентиртæ нæ фæивой, уæдмæ зынтæй фæивдзысты сæ ахастытæ Хуссар Ирыстонимæ, афтæ Уæрæсеимæ дæр. Постыл куы дзурæм, уæд, раст зæгъгæйæ, Инциденттæ ма æруадзын æмæ сæм рæстæгыл хъус æрдарыны механизмты бадзырдты рæстæджы гуырдзиаг фарсæн йæ бон нæ бацис рæстмæ дзуапп радтын.

Кулуарты та уыдон дзурынц, зæгъгæ, уый политикон къахдзæф у, æмæ уыцы постæн уырдыгæй сисæн нæй. Мæнмæ гæсгæ, пост æвæрд æрцыд политикон мотивтæм гæсгæ, уымæн æмæ абоны бон Гуырдзыстоны цы политикон кризис ис, уымæ гæсгæ, Гуырдзыстоны æхсæнады цæмæй уымæй фæиппæрд кæной, уый тыххæй сæ хъæуы æддагон знаг сныв кæнын. Мах æй хорз æмбарæм, уыцы æмахастыты историйы дæргъы, Гуырдзыстоны мидæг-иу политикон монцтæ куы ‘хсыст, уæд-иу уый кæддæриддæр æндæвта Хуссар Ирыстоны арæныл дæр. Афтæ уыд алы хатт дæр. Ныры цауæн дæр ис политикон бындур.

– Анатоли Ильяйы фырт, дæ хорзæхæй, радзур ма, хуссарирыстойнаг фарс æмæ Уисты хъæуы цы ис: арæнхъахъхъæнæг æфсæддонты заставæ æви цавæрдæр фæтыхджындæргонд посттæ?

– Ды уый зоныс, æмæ уый у территорийы хай æмæ арæны уыцы хай, цыран Инциденттæ ма æруадзын æмæ сæм рæстæгыл хъус æрдарыны механизмты æмвæзадыл уыд бадзырд, цæмæй уым уавæр æндыгъд ма уыдаид, цалынмæ искæд иумæ бадзырдты фынджы фарсмæ ма ‘рбадæм æмæ арæны демаркаци æмæ делимитаци ма ауадзæм, уæдмæ. Æнæуый, ды куыд дзырдтай, афтæмæй уыцы арæн дырысæй æмæ бæстонæй нысангонд у Советон Цæдисы картæты. Раст зæгъгæйæ та арæн цæуы рæгътыл, уый та у Хуссар Ирыстоны территори. Уый гуырдзиаг фарс тынг хорз æмбары, фæлæ, стыр хъыгагæн, ахæм сты реалитæ. Уымæ цымыдисдзинад кæд æмæ цæмæ фæзынд, уый нæ зонын, фæлæ, зæгъæм, быцæудзинад цы фадгуытæ æвзæрын кæнынц, уыдонмæ ма æвналыны тыххæй нын лæгдзинадæй сразыдзинад уыд. Ноджы ма ис цалдæр фадыджы, фæлæ ныртæккæ уый у æндыгъддзинады эскалацийы тыххæй арæзт провокаци.

Мæн уырны, ахæм дардмæцæуæг плæнттимæ саразæн ис серьезон эскалаци, гæнæн ис, суанг гарзджын ныхмæлæуды онг,  куыд алы хатт, æрвылхатт куыд фæзæгъынц, афтæ ныр дæр хуссарирыстойнаг фарсы æмæ уæрæсейаг оккупацион тыхты фæаххосджын кæнын. Уый фæстæ гæнæн ис саразой къахдзæфтæ, цæмæй америкæйаг кæнæ европæйаг гарзджын тыхтæ æвæрд æрцæуой Гуырдзыстоны территорийыл. Растдæр зæгъгæйæ та, куыдфæндыйæ дæр, уый баст у дардмæцæуæг плæнттимæ, кæцытæ, æз куыд хъуыды кæнын, афтæмæй ныв кæнынц Гуырдзыстоны нæ, фæлæ дард, йæ арæнты æддейæ.

– Анатоли Ильяйы фырт, хъæуы цæрджытæ сæхи æдасæй хатынц?

– Кæй зæгъын æй хъæуы, мах уырдæм бакодтам нæ Арæнхъахъхъæнæг службæйы хæстонты, уымæй дарддæр ма мæ зæгъын фæнды уый, æмæ европæйæгтæ, кусæгон фембæлд уым куы уыд, уæд уыцы фадыджы фембæлдысты адæмимæ. Адæм равдыстой катайдзинад, фæлæ сæ, хъыгагæн, европæйæгтæ нæ бамбæрстой, сæ уавæры нæ бацыдысты, уыцы нымæцы ИНО æмæ Евроцæдис дæр. Абоны бон цæрæн пункт æнæхъæнæй дæр ис контролы бын, Арæнхъахъхъæнæг службæйы æфсæддонтæ лæууынц уыцы хъæуы, æмбæстæгтæн ницы тас у, фæлæ, кæй зæгъын æй хъæуы, хъæуы сæрмæ цы пост ис, уый цæрджытæм æвзæрын кæны тасдзинад.

– Анатоли Ильяйы фырт, стыр бузныг дын, нæ эфиры уæвынæн рæстæг кæй ссардтай, уый тыххæй. Бузныг.