Ивгъуыд къуыри Информаци æмæ мыхуыры паддзахадон комитеты телерадиокомпани «Ир»-ы авторон алæвæрд «Хъæууон цард»-ы амонæг Цæбиты Валентинæйы хъæппæрисæй уагъд æрцыд брифинг.
Уырдæм хуынд æрцыдысты, йæ цард зæххы куыстимæ баст кæмæн у, уыцы фермертæ.
Брифингмæ ма хуынд æрцыдысты хицауады бæрнон кусджытæ: дзулфыцæн комбинаты директор Цхуырбаты Вадим, хъæууон хæдзарады министры хæдивæг Дзугаты Алан, фитосанитарон службæйы сæргълæууæг Мæргъиты Алан æмæ Президенты Администрацийы къухдариуæггæнæджы хæдивæг Джуссойты Алан.
Цабиты Валентинæ æрдзырдта нæ республикæйы аграрон уавæрыл: «Советон дуджы нæ хъæууон цæрджытæн сæ цард æмткæй баст уыдис фосдард æмæ зæххы куыстимæ. Канд алы хъæууон хæдзары нæ, фæлæ ма колхозты æмæ совхозты дæр дардтой бирæ фос, уыгæрдæнтæй иу гæппæл дæр æнæкуыст нæ задис, иумиаг фосæн зымæгмæ цæттæ кодтой холлæгтæ. Афтæмæй паддзахадмæ лæвæрдтой дзидза, цыхт, нæлхæ æмæ фосдарды æппæт продукттæ дæр. Дардыл уыдысты сæ мæнæуы, цæхæ-райы, картофы хуымтæ, сæ дыргъдæттæ æмæ сæндæттæ дæр. Фæлæ стæй бæлвырд аххосæгтæм гæсгæ нæ хъæууон хæдзарад фæстæмæ алæууыд, зæгъæн ис раууатмæ æрцыд. Куынæг æрцыдысты колхозтæ æмæ совхозтæ. Цæрджытæн æмбæлон фадæттæ нал уыд фосдард æмæ зæххы куыст кæнынæн. Ивгъуыд нал раздахдзыстæм, фæлæ та ныр дæр нæ республикæйы цæрджытæй кæйдæрты фæнды, цæмæй ногæй райтынг уа хъæууонхæдзарадон кондад. Фермерон хæдзарадтæ абон нæ бæстæйы экономикæйы рæзтæн ахъазгæнæг кæй сты, уымæ гæсгæ паддзахадæн цас фадæттæ ис, уымæй хъуамæ æххуыс кæна фермерæн, цæмæй рæзын кæной хъæууон хæдзарад æмæ нæ республикæйы цæрджыты ифтонг кæной хи æркæнгæ продукттæй. Фæлæ нырма уыцы хъуыддаг зæрдæйы фæндиаг къухы не ‘фты».
Знауыры районы цæрæг Джиоты Лавер архайы хъæууон хæдзарады ахсджиагдæр фæдыздæхты – тауы нæмыгон культурæтæ. Йæ ныхæстæм гæсгæ ма йæ бон у но-джыдæр 5 хатты фæфылдæр кæна уыцы куыст. Æркæнгæ тыллæджы гъæд та нæу Уæрæсейы æркæнгæ тыллæгæй къаддæр. Фæлæ нæ республикæйы нæй, йæ нæмыгон культурæтæ кæмæн ауæй кæна ахæм куыстуат.
Дзулфыцæн комбинаты директор Цхуырбаты Вадим загъта, зæгъгæ, фермертæ ныр цалдæр азы дæргъы дзурынц ацы проблемæйыл. «Райдианы уал уæ фæрсын – кæд уæ нæмыгон культурæтæ кæм ауæй кæнат уыцы бынат нæй, уæд цæмæннæ ныссадзут халсæрттæ? Цæвиттон помидортæ, къабускæ, нуры, хъæдындз. Æз арæх фехъусын дзыллон информацийы фæрæзтæй, ома, нæ республикæйы фермертæ байтыдтой нæмыгон культурæтæ 600 гектары фæзуатыл, фæззыгæнд 150, сысджы æмæ хъæдур та уал æмæ уал гектары фæзуатыл. Зонын æй, канд Знауыры район нæ кæны нæмыгонты куыст. Уыцы фермертæй мæнмæ никуы ничи æрбацыд бадзырд аразынмæ, цæмæй йын йе ссад балхæнон. Хъæуы сæрмагонд программæйыл бакусын, ам нæм хъуамæ фæкæса хицауад дæр. Кæд уæ нæмыгонтæ дзуапп дæдтой иумиаг стандарттæн, уæд æз разы дæн сымахимæ кусыныл. Ивгъуыд аз дзулфыцæн комбинатæн ахæм бадзырд арæзт уыд тъбеттаг фермеримæ. Уый цы мæнæу æркодта, уый разынд хæрзгъæд, Дзæуджыхъæуы лабораторийы зонæнтæм гæсгæ. Ахæм хæрзгъæд мæнæу зæгъæн ис æмæ Краснодары дæр нæ уыд, уымæ гæсгæ дзы дзулфыцæн комбинат балхæдта 200 голладжы бæрц æмæ разынд диссаджы хæрзгъæд», – дзырдта Цхуырбаты Вадим.
Брифинджы ма дзырд цыд ахæм вазыгджын проблемæйыл дæр, куыд техникон ифтонгад. Ууыл та дзырдта хъæууон хæдзарады министры хæдивæг. Уый куыд банысан кодта, афтæмæй абоны бон афтæ зæгъæн нæй, ома, хъæууон хæдзарад техникæйæ фаг æххæст у. Фæлæ куыст афтæ сæвæрдтам æмæ тыллæгæфснайæн куыстыты рæстæджы нæ фæтыхсæм. Фермертæй алчидæр фæзоны йæ рæстæг æмæ афтæмæй фæтындзы йæ куыстыл. Раст у, техникæ базæронд сты æмæ сæ хъæуы ивын æмæ фылдæр кæнын. Алчидæр хорз зоны æнæ техникæйæ хъæууон хæдзарадæн размæ феггуырсæн кæй нæй, уый.
Брифингы ма дзырд цыд дыргъгуыстыл дæр. Дыргътæ реализаци кæнын абон дæр проблемон у нæ республикæйы дыргъгуыстгæнджытæн. Фермертæ домдтой, цæмæй Гуырдзыстонæй нæ республикæмæ цы халсæрттæ æмæ дыргътæ ласт цæуы, уыдонæн æхгæд æрцæуа сæ фæндаг. Æрбаласæггаг дыргътæ нæ базæртты уæй цæуынц 100 соммæ, бынæттон та 50 соммæ. Алчидæр бæргæ зоны бынæттон дыргъ экологион æгъдауæй хуыздæр кæй у, уæддæр фæлхасгæнæг фылдæр æлхæны рæсугъд, æддагон дыргътæ.
Дзырд ма цыд республикæйы территорийыл хицæн æмæ хицæн рæтты фосыл тæссаг низтæ кæй фæзыны, уый тыххæй дæр. Ныр цалдæр азы Хуссар Ирыстонæй Уæрæсемæ дзидза ласæн кæй нал ис «Россельхознадзор»-ы уынаффæмæ гæсгæ. Афтæмæй та алчидæр зоны, мах фыдызгъæл бирæ хуыздæр кæй у æрласæггагæй.
Брифинг æмткæй ацыд хъуыддагон уавæры. Æцæг иуæй-иу чиновниктæ, кæд рагацау хуынд æрцыдысты фембæлдмæ, уæддæр не ‘рбацыдысты фермертимæ æргом ныхас акæнынмæ.
Уазæгты Марфа
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.