Зынаргъ кæнынц нефты продукттæ…

Уавæр рараст кæныны фæдыл уыдис Парламенты къамисы рабадт

 

Æрæджы Экономикæ, чысыл амалиуæгад æмæ хъæууон хæдзарады  фæдыл парламентон комитеты рабадты депутаттæ æмæ Хицауады уæнгтæ  уынаффæ кодтой, республикæйы нефты продуктты æргътæ кæй фæфылдæр сты, уый тыххæй.

Комитеты сæрдар Тъехты Аланы цымыдис кодта, æртаг-сæрдæн æрмæджыты æргътæ æнæнхъæлæджы цæй тыххæй схызтысты æмæ уавæр рараст кæныны тыххæй паддзахад цы архайы, æппæт уыдæттæ.

Экономикон рæзты министр Тадтаты Дзамболат бамбарын кодта, зæгъгæ, Санкт-Петербурджы нефты хомысы биржæйы нефты продуктты экспорты æргътæ кæй схызтысты, уый тыххæй Хуссар Ирыстоны фæзынаргъдæр сты æртаг-сæрдæн æрмæджыты æргътæ.

«Нæ республикæйы æргътæ цы системæмæ гæсгæ аразæм, уый нæ фæивта, фæлæ æртаг-сæрдæн æрмæджытæ Уæрæсейы Федерацийæ кæй исæм, уый фæстиуæгæн схызтысты сæ æргътæ дæр. Республикæмæ цы нефты продукттæ цæуы, уыдон сæрибар сты 20 проценты НДС, акцизтæ æмæ таможнæйон фиддонтæй. Амалиуæггæнæг ацы продукци республикæмæ куы æрбаласы, уæд Хуссар Ирыстоны таможнæйон органтæм бафиды 10 проценты НДС. Æргътæ уадидæгæн кæй схызтысты æмæ амалиуæггæнджытæн се ‘фтиаг кæй фæкъаддæр, уый тыххæй Хуссар Ирыстоны Хицауад амалиуæггæнджытæн хъалонтæ фидыны æмгъуыд август æмæ сентябрæн фæфæстæдæр кодта 2024 азы фыццаг кварталы онг. Январæй августы онг биржæйы экспортон æргътæ фæфылдæр сты 261,8 проценты», – бамбарын кодта Тадтаты Дзамболат.

Министры ныхæстæм гæсгæ, августы котировкæтæм гæсгæ, Нефты базæйы бензин АИ-92 аргъ у 60 сомы æмæ 25 къапеччы.

«Кондады æргътæ нæ бахынцгæйæ, продукты хиаргъ у 69 сомы æмæ 24 къапеччы. Æнæ фиддонтæй (пошлина) базар кæныны тыххæй бадзырд нын куы нæ уыдаид арæзт, уæд æргътæ бирæ зынаргъдæр уыдаиккой», – загъта министр æмæ ма йæ ныхасмæ бафтыдта, зæгъгæ, ацы фарст аскъуыддзаг кæныны тыххæй истæуы мадзæлттæ.

Дарддæр куыд загъта, афтæмæй республикæйы стыр гуырахстджын æвæ-рæнтæ куы фæзынид, уыцы нымæцы паддзахадон уагдæттæн дæр, уæд æргътæ афтæ тынг нæ фылдæр кæниккой.

Йæ ныхæстæм гæсгæ, паддзахадон уагдæтты кусынц уыцы здæхты, фæлæ кассæйон ивддзинæдтæ æмæ финансон дефициты аххосæй уагдонæн йæ бон нæу фаг нефты продукттæ балхæнын.

Комитеты сæрдар фæндон бахаста, цæмæй нефты продукттыл сæвæрой æмхуызон аргъ æмæ нефты продукттæ чи уæй кæны, уыдоны дæр бафæдзæхсой, цæмæй уыцы аргъæй уæлæмæ ма хизой æргътæ. Уыцы аргъы политикæ  куы халой, уæд паддзахад нал сразы уыдзæн нефты продуктты реализацийы квотæтыл.

Экономикæйы министр банысан кодта, зæгъгæ, республикæйы нæй  нефты продуктты дефицит. Цæмæй цæрджытæ ма фæтыхсой, уый тыххæй æппæт компанитæ дæр нефты продукттæ уæй кæнынц сæхи аргъыл кæнæ та асламдæр аргъыл.   «Республикæйы барæй нефты продуктты аргъ ничи фæзынаргъдæр кæндзæн. Ууыл контроль кæны паддзахад дæр. Мах кусæм уыцы фарстыл. Фехъусын кодтам УФ-йы Хицауадæн дæр, уыцы нымæцы УФ-йы æххæстбарджын минæвæрттимæ бадзырдтæ уыд республикæйы Президентæн дæр. Фыццаг рады скъуыддзаг кæнæм нефты продуктты дефициты æмæ аргъы рæзты фарст», – банысан кодта Тадтаты Дзамболат.

Уый куыд бамбарын кодта, афтæмæй паддзахадон органтæ развæлгъау бафидынц Нефты базæйæн, цæмæй сын æрласа продукци.

Депутат Къвезерты Арсен банысан кодта, зæгъгæ, нефты продуктты аргъ бæрзонд у æмæ рæстæгыл аскъуыддзаг кæнын хъæуы фарст, уымæн æмæ цæрджытæн зын у ахæм аргъæй бензин æлхæнын.

«Кæд нæхи хæдбар паддзахад хонæм, уæд ахæм статусы уæвгæйæ, нæ бон цæмæннæ у ацы фарст аскъуыддзаг кæнын», – загъта Къвезерты Арсен.

Тъехты Алан экономикæйы министрмæ бахатыд, цæмæй рæстæгыл бакусой нефты продуктты æргътæ фæасламдæр кæныны фарстайыл. Ныфс бавæрдта, зæгъгæ, сын ацы фарст аскъуыддзаг кæныны Парламент дæр æппæтварсонæй баххуыс кæндзæн.