Ныры фӕсивӕд интернеты ӕндӕвдады бын кӕй бахаудтой, уый сагъӕс ӕфтауы ныййарджыты канд Ирыстоны нӕ, фӕлӕ ӕнӕхъӕн дунейы дӕр. Уымӕ гӕсгӕ интернет хызӕг нымад ӕрцыд адӕмы цыфыддӕр знагыл. Фӕлӕ нырыккон технологитӕ кӕй рӕзынц, адӕймаг йæхи уыдонмӕ кӕй ивазы, сӕ тӕккӕ арфы кӕй ныгъуылы, уый, лыстӕг ӕркӕсгӕйӕ, ӕнӕхъуаджы нӕу. Афтӕ кӕй у, уый фенӕн ис бирӕ цӕвиттонтыл. Зӕгъӕм, чингуыты дунейы размӕдзыд технологитӕн куыд стыр нысаниуӕг ис, уый федтон мӕхи царды.

Цӕвиттон, вӕййы ахӕм рӕстӕг, ӕмӕ дӕ ӕвӕстиатӕй бахъуыди цавӕрдӕр чиныджы сӕр. Гӕнӕн ис, ӕмӕ уыцы чиныг дӕ къухмӕ цӕмӕй райсай, уый тыххӕй дӕ цӕуын бахъӕуа ӕндӕр горӕтмӕ, зӕгъӕм, Цхинвалӕй – Дзӕуджыхъӕумӕ, уым ӕй агурай зонадон институтты чиныгдӕтты, фӕлӕ ис ахӕм фадат, цӕмӕй йӕ ссарай уыцы тӕккӕ, никуыдӕм ацӕугӕйӕ. Ахӕм фадат та у электрон чиныгдон. Ныртӕккӕ уымӕй та пайда кӕнынц нырыккон зонадон дунейы бирӕтӕ, уыцы нымӕцы – уӕлдӕр ахуыргӕнӕндӕттӕ дӕр. Электрон чиныгдон ис ХИПУ-йы дӕр. Уым ныридӕгӕн ист ӕрцыд бирӕнымӕц чингуыты халдихтӕ ӕмӕ сын бакӕсӕн ис электрон хуызы.

Ацы хъуыддаг канд ӕнцонвадат нӕ аразы адӕмӕн, фӕлӕ ма хъахъхъӕд цӕуынц, фонды цы стӕм чингуытӕ ис, уыдон, ӕмӕ кӕд искуы ахӕм дуг ралӕууа, ӕмӕ чингуытӕ исты аххосӕгтӕм гӕсгӕ фесӕфой, уӕд сын ссарӕн уыдзӕн виртуалон тыгъдады.

Уӕдӕ мӕ ныхасы сӕр абон у интернет паблик (ӕхсӕнадон фарс) “Bserzaefcaeg-bi”-йы тыххӕй. Ацы фарс ис Вконтактейы тыгъдадыл ӕмӕ дзы ныридӕгӕн ӕмбырд ис мин чиныгӕй фылдӕр.

Куыд фӕзынди ацы фарс, уый базоныны тыххӕй бахатыдтӕн йӕ активон архайджытӕй иу – Кудзаты Асланмӕ. Уый мын куыд радзырдта, афтӕмӕй ацы фарсы саразджыты къорд сырӕзти 2012 азы. Йе сконды уыдысты Деметы Къоста (ном дӕр ын уый ӕрхъуыды кодта) ӕмӕ Батрадз Сидӕмон. «Фыццаг рӕстӕг къорды нысан уыдис ӕндӕр – ӕвӕрдтой дзы цитатӕтӕ, ӕмбисӕндтӕ ирон ӕвзагыл, цыбыр зонӕнтӕ ирон мыггӕгты тыххӕй ӕмӕ афтӕ дарддæр. Цыбыр рӕстӕджы фӕстӕ мӕн ӕрбахуыдтой къордмӕ, ӕмӕ дзы ӕз дӕр райдыдтон архайын. Загътон лӕппутӕн мӕ хъуыды – цӕй, ӕмӕ дзы ӕвӕрӕм чингуыты ӕмӕ журналты файлтӕ, цӕмӕй адӕмы бон уа сӕ кӕсын. Ӕцӕг, чингуытӕ хъуамӕ уой кӕнӕ ирон ӕвзагыл, кӕннод та цыфӕнды ӕвзагыл дӕр, фӕлӕ сӕ мидис хъуамӕ баст уа Ирыстон ӕмӕ ирӕттимӕ, – радзырдта мын Кудзайы лӕппу, – ӕмӕ афтӕ райдыдтам кусын. Ивтам чингуытӕ электрон хуызмӕ ӕмӕ сӕ ӕвӕрдтам нӕ къорды (“Бӕрзӕфцӕджы”).

Канд мӕхӕдӕг нӕ сканер кӕнын – фӕстаг цалдӕр азы дӕргъы ма нын иу адӕймаг ӕххуыс кӕны, сканер кӕны чингуытӕ ӕмӕ сӕ мӕнмӕ ӕрвиты, ӕз сыл бакусын, ӕмӕ сӕ ӕвӕрын интернеты. Йӕ ном ын нӕ зонын, нӕ йӕ хъӕр кӕны. Иуӕй-иу хатт мӕм ӕндӕр адӕймӕгтӕ дӕр ӕрбарвитынц чингуытӕ электрон хуызы.

Чидӕриддӕр нын ахӕм ӕххуыс кӕны, уыдон се ‘ппӕтӕн дӕр зӕгъын стыр бузныг.

Финанстӕ нын ничи дӕтты. Ӕниу, нӕ куыст «хӕрдзтӕхъуаг» нӕу, чингуыты фылдӕр хай райсын библиотекӕты, стӕй мын сӕ мӕ зонгӕтӕ авӕрынц рӕстӕг-мӕ. Хатгай сӕ балхӕнын дуканиты дӕр».

Кӕй зӕгъын ӕй хъӕуы, лӕппуйы ӕгӕрон уӕздандзинад мӕн дисы ӕппары, уымӕн ӕмӕ йӕхӕдӕг куыд дзуры, хӕрдзтӕ нӕ кӕнӕм, зӕгъгӕ, уый йӕ зӕрдӕйы фӕрнӕй дзуры, ӕндӕр кӕд стыр ӕхцатӕ нӕ хардз кӕнынц иумӕйаг хъуыддаджы фӕдыл, уӕд фыдӕбон уӕддӕр кӕнынц, ӕмӕ ирон ӕмбисонд ахӕм ис: «Ӕнӕмызд кусӕг ис, фӕлӕ ӕнӕхӕлц кусӕг дӕр ис?», уӕд сӕ ӕппын хӕлц дӕр нӕ хъӕуы, уыцы куысты уӕлхъус уӕвгӕйӕ? Куыд рабӕрӕг ис, афтӕмӕй сӕ куыст та домы бирӕ рӕстӕг ӕмӕ хъарутӕ хардз кӕнын.

Цæвиттон, цæмæй, зæгъæм, Абайты Васойы историон-этимологон дзырдуаты халдих сырæзтаиккой, ууыл кусын бахъуыд къуыриты дæргъы.  Уымӕй дарддӕр ма ӕрыгон лӕппутӕ электрон тыгъдады мыхуыры рауагътой Хъамболты Таймуразы «Очерк истории осетинского языка» ӕмӕ «Языковая политика и языковая ситуация в Северной Осетии», стӕй цӕрӕгойты нӕмтты уырыссаг-ирон-англисаг нывӕфтыд ӕмбарынгӕнæн дзырдут, зайӕгойты нӕмтты уырыссаг-ирон-англисаг нывӕфтыд ӕмбарынгӕнӕн дзырдуат ӕмӕ а.д. Ацы ӕмӕ ӕндӕр чингуытӕ сӕрибарӕй ссарӕн ис «Бӕрзӕфцӕг»-ы фарсыл. Уымӕй дарддӕр ма дзы бакӕсӕн ис ахӕм стӕм чингуытӕ, куыд В.Миллеры Ирон-уырыссаг-немыцаг дзырдуат. Уый мыхуыры рацыд 1920-ӕм азы фӕуды ӕмӕ 1930 азы райдианы. Ссарӕн дзы ис 1930 азы уагъд «Мах дуг»-ы номырты латинаг взагыл дамгътыл, уӕд ма журнал латинаг ӕвзагыл цыд. Нымӕцон хуыз лӕвӕрд ӕрцыд ирон ӕвзаджы дзырдуæттӕй нысаниуӕг кӕмӕн ис, ӕппӕт уыдон ӕмӕ бирӕ ӕмӕ бирӕ ахсджиаг тексттӕн.

Уӕдӕ ацы ӕрыгон лӕппутӕн стыр ӕнтыстытӕ нӕ цӕст уарзы, сӕ зӕрдӕйы ахӕм стыр ирон фарн кӕй ис, уый тыххӕй, кӕд ӕмӕ, ницы домгӕйӕ, ӕнӕ даутӕй ахӕм арфӕйаг куыст кӕнынц, уӕд. Сӕ иунӕг куырдиат мын уыди, цӕмӕй сын сӕ пабликы адрес нæ газеты ныммыхуыр кæнæм, «адæм æй зоной», зæгъгæ. Æмæ йæ мыхуыр кæнæм чиныгуарзджыты хæрзиуæгæн. Фæрнæй кæсут Ирыстон æмæ ирон адæмы цард, историон æмæ æгъдæуттимæ баст чингуытæ æмæ уын стыр зондыхос фæуæнт!

“Бæрзæфцæг”-ы адрес: Https:vk.com/barzafcag

ГОДЖЫЦАТЫ  Нелли

Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.