4 июлы Иумæйаг информацион-координацион центры кæрты уагъд æрцыд цытджын мадзал – 7 азы сæххæст Уæрæсейы Федераци æмæ Республикæ Хуссар Ирыстоны хсæн мидхъуыддæгты органты фæдыл ИКЦ саразыны æмæ йæ архайды тыххæй Бадзырд бафыссыныл. Сæ профессионалон бæрæгбонæн сын раарфæ кæнынмæ æрбацыдысты бæстæйы Президент Гаглойты Алан, Хицауады Сæрдар Джуссойты Константин, Республикæ Хуссар Ирыстоны Уæрæсейы Федерацийы Уæлвæткон æмæ æххæстбарджын минæвар Марат Кулахметов, Мидхъуыддæгты министры фыццаг хæдивæг Мамиты Эрислав æмæ министрадтæ æмæ ведомствоты сæргълæуджытæ.
ИКЦ-йы директор Василий Шепелев йæ раныхасы æрдзырдта центры сырæзты историйыл æмæ цахæм фæстиуæгджын куыст бакодта оперативон-службæйон архайды, уыдæттыл. Куыд банысан кодта, афтæмæй ног сырæзгæ дæлхай бынтон æнцонтæй æмæ структурон æгъдауæй бахызт дыууæ бæстæйы барадхъахъхъæнæг органты системæмæ.
«Хæрзцъус рæстæг бахъуыд, цæмæй Центр арæзт æрцæуа, æнгом коллектив дзы æрæмбырд уа æмæ æнтыстджын куыст кæнын райдайа службæйон-оперативон архайды алы къабазы дæр. Ис нæм цалдæр бæстыхайы – административон, экспертон-криминалистон, автотехникон экспертизæтæ аразæн бокс, æхсæн тир, спортивон фæзуæттæ æмæ дыууæ цæрæн хæдзары. Хайадтæ та нæм ис æртæ – информацион-ана-литикон, фыдракæндты тæссаг хуызты фæдыл архайд координацигæнæн æмæ криминалистон хыгъдтæ æмæ экспертизæты. Уымæй уæлдай ма нæм ис ифтонггæнæн къорд æмæ къæнцылар.
ИКЦ-йæн ис иттæг хорз кусæгон ахастытæ оперативон æмæ криминалистон информацийы хаххыл Уæрæсейы Мидхъуыддæгты министрады Сæйраг информацион-аналитикон центри-мæ, Экспертон-криминалистон центримæ, дыууæ бæстæйы уголовон фæдагуырды дæлхæйттимæ, дыууæ бæстæйы Генералон прокуратурæтимæ фыдгæнджыты сбæлвырд кæныны æмæ экстрадици саразыны фарстаты фæдыл, цæмæй фыдгæнджытæ уголовон бæрндзинадмæ конд цæуой», – радзырдта Центры директор.
Ацы аз ИКЦ-йы комкоммæ архайды руаджы æрцахстой иу фыдгæнæджы, Уæрæсейæ Хуссар Ирыстонмæ дæр экстрадици сарæзтой ноджы иу фыдгæнæгæн. Шепелев ма куыд фехъусын кодта, афтæмæй нæ республикæйы территорийыл ахст æрцыдысты æртæ фыдгæнæджы, кæцытæ бирæ азты дæргъы æмбæхстысты уæрæсейаг барадхъахъхъæнæг органтæй. Дыууæйæн дзы æрæджы экстрадици сарæзтой Уæрæсемæ.
Æнгом куыст ма кæнынц РЦИ-Аланийы барадхъахъхъæнæг органтимæ дæр. Цæмæй дыууæ æфсымæрон республикæты хсæн координаци фæхуыздæр уа, фыдгæнджытæ æмæ фæткхалджыты ныхмæ тох фæэффективондæр уа, уый тыххæй Шепелевмæ ис ахæм фæндиæгтæ. Фыццаджы уал регуляронæй хъуамæ кæрæдзимæ дæттой оперативон-бæрæг-зонæнтæ, криминалистикон, агуырды фæдыл æмæ æндæр ахæм информаци. Дыккаджы та, паддзахадон арæнтæм хæстæг чи цæры, уыцы гоймæгтæн æнæмæнг сгарын хъæуы се ‘мбæстагдзинад, æмæ кæд æнæзакъонон æгъдауæй æрцыдис ист, уæд æмбæлон службæты фæндонæй уыцы æмбæстагдзинад æрисын хъæуы. Ацы къахдзæф фæахъаз уыдзæнис фыдгæнджыты сбæлвырд кæнынæн куыд Хуссар Ирыстоны, афтæ Уæрæсейы территорийыл дæр. Ӕнæзакъонон хæцæнгарзмæ дæр хъæуы уæлдай хъусдард аздахын. Чидæриддæр хайад исы хæцæнгарзтæ, нæмгуытæ, рæмудзæн æрмæджытæ сусæгæй уæй кæныны хъуыддаджы, уыдон æнæмæнг конд хъуамæ цæуой бæрндзинадмæ. Ахæм мадзæлттæ райсын хъæуы, наркотиктæй чи пайда кæны æмæ сæ чи парахат кæны, уыдоны ныхмæ дæр.
Шепелевы хъуыдымæ гæсгæ автомашинæты адавыны цаутæ дæр арæх сты æмæ уымæ гæсгæ райсын хъæуы æмбæлон мадзæлттæ. «Ныры онг урæд æрцыдысты цалдæр автотранспорты æмæ сæ сæ хицæуттæм фæхæццæ кодтой. Фæлæ уый фаг нæу. Ис нæм информаци, ома Хуссар Ирыстоны территорийыл нырма ис цалдæр давд автомашинæйы. Ӕнæмæнг сбæлвырд кæнын хъæуы ацы фыдракæндтæ саразджыты, цæмæй бæрндзинадмæ конд æрцæуой».
Центры директор ма æрдзырдта æхсæнадон-политикон уавæрыл дæр æмæ банысан кодта, зæгъгæ йæ кусджытæ æппынæдзух мониторинг аразынц республикæйы дæр æмæ ма сыхаг бæстæты дæр.
«Криминалон хыгъдты æмæ экспертизæты хайады ацы аз уагъд æрцыд 19 тæрхондонон экспертизæйы, 7 иртасæнтæ сарæзтой æмæ 180 хатты та хайад райстой процессуалон мадзæлтты. Уымæй уæлдай ма нæ коллегæтæн кæнæм методикон, практикон æмæ консультативон æххуыс загътаШепелев. Йæ ныхæстæм гæсгæ бацæттæ кодтой программон-аппаратон комплекс «Випнет Координатор»-ы абонентон пункт. Йæ фæрцы æдасæй адæттæн ис алыгъуызон информаци республикæйы территорийыл æмæ ма фæсарæнтæм дæр».
Кæронбæттæны Шепелев бузныджы ныхæстæ загъта Гаглойты Аланæн, Мидхъуыддæгты министрады къухдариуæгадæн, Хуссар Ирыстоны Уæрæсейы минæварадæн æмæ ма æппæт паддзахадон органтæн алыварсон æххуысы фæдыл.
Гаглойты Алан йæ арфæйы ИКЦ-йы кусджытæн йæ цæст бауарзта фæрныгад æмæ сабырдзинад.
«Ныфс мæ ис Центр дарддæр дæр эффективон кæй кæндзæнис фыдгæнджытимæ тохы методтæ, уæлдайдæр та æвзæрдзинæдты тæссагдæр хуызтимæ. Уæ фæрцы Уæрæсе æмæ Хуссар Ирыстоны хсæн æмгуыстад бæрæг фæхуыздæр, оперативон-нысаниуæгджын информаци уæ кæрæдзимæ тагъд хæццæ кæны. Экспертты архайды хаххыл дæр уын ис æнгом ахастытæ уæ уæрæсейаг коллегæтимæ, æнтыстджынæй скъуыддзаг кæнут фыдгæнджыты сбæлвырд кæнын æмæ æрцахсыны фарстатæ. Активон хайад ма исут, Хуссар Ирыстон æмæ Уæрæсейы æдасдзинадæн тæссаг чи у, ахæм фыдракæндты хуызтимæ оперативон мадзæлттæ райсыны», – загъта Президент.
Марат Кулахметов дæр раарфæ кодта Центры кусджытæн æмæ сын сæйраджыдæр æрдзырдта се ‘нтысгæ архайдыл.
«7 азы адæймагæн чысыл рæстæг у, фæлæ ИКЦ-йæн та егъау фæндаг у. Ӕз æй хорз хъуыды кæнын, сыгъдæг быдыры куыд райдыдта арæзтад æмæ ныр та уынæм эффективон куыстуат. Сымах æрвылбон æххæст кæнут егъау аналитикон куыст профессионалон æмвæзадыл. Мæ хъуыдымæ гæсгæ уын ис егъау потенциал», – загъта Кулахметов.
Мидхъуыддæгты министры номæй ИКЦ-йы кусджытæн арфæйы ныхæстæ загъта криминалон милицийы сæргълæууæг Мамиты Эрислав. Се службæйон хæстæ цæсгомджынæй кæй æххæст кæнынц, уый фæдыл цалдæр кусæджы хорзæхджын æрцыдысты ведомствойон хорзæхтæй.
Кæронбæттæны презентацийы хуызы равдыстой видеоролик, кæцыйы æвдыст æрцыдысты ИКЦ-йы сырæзты этаптæ.
Джиоты Алыксандр
