Гуырдзыстон цымæ европæйаг цæдисы хъæуы?

Январы æмбисы Гуырдзыстоны президент Саломе Зурабишвили сарæзта йæ  фыццаг фæ-сарæйнаг балц. Паддзахады сæргълæууæг фæуазæг Брюссельмæ, цыран фембæлд Евроцæдисы къухдариуæгадимæ.  Фембæлды рæстæджы баныхæсты сæйраг темæ уыд, республикæйы европæйаг интеграцийы перспективæйыл уынаффæ кæнын.

Уымæй дæр Гуырдзыстоны политикон къухдариуæгад цалынмæ раздæрау цыбыр рæстæгмæ  Евроцæдисмæ бацæуынмæ тырны, уæдмæ Европæ лæууы стыр ивындзинæдты къæсæрыл. Брексиды процедурæйы райдайыны тыххæй бритайнаг парламенты хъæрæй дебаттæ, кæцытæ, гæнæн уыд, фæуыдаиккой Тереза Мэйы хицауады отставкæйæ, фæтынгдæр кодтой евроинтеграцимæ æнæуый дæр гуырдзиаг экспертты ‘хсæн скептикон ахаст.

Евроцæдисмæ хуссаркавказаг республикæйы бацыды перспективæйæн критикон аргъ кæны Гуырдзыстоны парламенты экс-депутат Тамаз Мечиаури. Политик куыд зæгъы, афтæмæй  «Гуырдзыстон Европæйаг цæдисмæ бацæудзæн, уым куы ничиуал уа, æрмæстдæр уæд». Йæ ныхæстæм гæсгæ, Гуырдзыстоны бирæазон евроинтеграцийы цæвиттон куыд уынын кæны, афтæмæй Евроцæдисæй республикæйы къухдариуæгад цы хæс райста, уый уæззау у æмæ бæстæйæн йæ сæххæст кæнын йæ бон нæу. Зæронд фæткойтæм бафты ногтæ, фæлæ Гуырдзыстон Евроцæдисы уæнг нырма дæр не ссис. Раздæры парламентарийы ныхæстæм гæсгæ, Евроцæдисæй Стырбританийы рахызт  баст у экономикон хæдбардзинад æмæ æнусон традицитæ бахъахъхъæнынмæ бæстæйы политикон элитæ æмæ цæрджыты тырнынадимæ.

Тамаз Мечиаурийы позицийы фарс хæцы Евразийы институты къухдариуæггæнæджы хæдивæг Шота Апхаидзе дæр. Йæ хъуыдымæ гæсгæ, Гуырдзыстон Евроцæдисимæ куы бахæстæг уа, уæд нæ бахъахъхъæндзæн йæ культурæйы хæдгъуыздзинад æмæ идентондзинад. «Гуырдзиаг адæмæн æнæгъдаудзинад цы у, уый европæйæгтæн у нормæ: иуæрдон къайдзинад, гомосексуализм. Махæн нæ бон райсын нæу, европæйæгтæ цы стандарттæй цæрынц, уыдон», – банысан кодта эксперт.

Политолог Гоги Топадзейæн дæр скептикон ахаст ис Гуырдзыстоны евроинтеграцийы идеямæ. Эксперт куыд хъуыды кæны, афтæмæй Евроцæдисы хæслæвæрдтæ Тбилис куы сæххæст кæны, уæд та йын  раразмæ кæны ногтæ. «Ныртæккæ Евроцæдисы уавæр хорз нæу. Евроцæдисимæ баввахс уæвгæйæ нæм цы зындзинæдтæ æнхъæлмæ кæсы, цæмæй уый базонæм, уый тыххæй Европæйы æндыгъддзинад хъуамæ фæкъаддæр уа», – банысан кодта аналитик.

Уымæй дæр Евроцæдисы раразмæгонд уавæртæ æгæрон дард сты, европæйæгтæ æмбардзинады тыххæй цы принциптæ деклораци кæнынц, уыдонæй. Зæгъæм, Евроцæдис æмæ Гуырдзыстоны ‘хсæн  ассоциацийы тыххæй сразыдзинадыл къухтæ æрфыссын европæйаг партнерты бынтондæр сæрибар кæны, республикæмæ цы продукци ласынц, уый тыххæй фиддонтæ фидынæй. Сæ продукци кæм уæй кæной, Гуырдзыстонæй ахæм æнæбары базар саразынмæ европæйыг стыр компаниты тырнындзинад дæр дзурæг у, Гуырдзыстонмæ Евроцæдисы бæстæтæй импорт æнæ квотæ кæй уыдзæн, ууыл.

Афтæмæй та Евроцæдис стыр таможнæйон фиддонтæ сæвæрдта, æрмæст хуссаркавказаг бæстæты товартыл нæ,  сæрмагондæй та – халсæрттæ æмæ дыргътыл, фæлæ карз экспортон лимиттæ сæвæрта гуырдзиаг продукцийыл дæр.

Ассоциацийы тыххæй сразыдзинадмæ нæ кæсгæйæ, Евроцæдис нæ тагъд кæны Гуырдзыстоны  хъæууонхæдзарадон æмæ сæудæджерадон товартæн йæ базар байгом кæнынмæ.

Уымæй дарддæр гуырдзиаг амалиуæггæнджытæн сæ бон нæу æрцахуыр уой Брюсселы раразмæгонд кондады стандарттыл. Евроцæдисы домæнтæн æххæст кæныны тыххæй Гуырдзыстоны хъæуы цасдæрбæрц финансон фæрæзтæ, кæцыты, æвæццæгæн, кредиты хуызы ратдзысты уыцы европæйаг бæстæтæ.

Евроцæдисы къухдариуæгадмæ Гуырдзыстон зыны дыккаг сорт бæстæйы хуызæн, кæцы бæззы æрмæстдæр товартæ æмæ лæггæдтæ уæй кæнынæн. Æппынæдзух гуырдзиæгтæн «ирд фидæн» уырнын кæнгæйæ æмæ æдзухæй Тбилисæн ног домæнтæ раразмæ кæнгæйæ, Евроцæдис æппындæр нæ тагъд кæны Гуырдзыстоны йæ рæнхъытæм райсынмæ.

Политикон æнæрхъуыдыдзинад æмæ хисæрмагонд хицауиуæгады æнæсæрфатдзинады руаджы гуырдзиаг æмбæстæгтæ та европæйаг адæмты бинонты ‘хсæн барæнæбары дæр хъуамæ хъæцой «æнæуарзгæ кæвдæсарды» ролыл.

Джиоты Александр