Ацы фæллойуарзаг адæймаг йе ‘взонджы бонтæй фæстæмæ куыстыл лæуд у, уый у йæ удæнцой æмæ йыл йæ зæрдæ нæ ивы. Кæд ыл ацы аз æххæст кæны 85 азы, уæддæр æнцад бадын йæ бон нæу, исты хæрзиуæгон хъуыддаг бакæнынмæ у йæ тырнындзинад. Иугæр змæлынхъом куы фæци, уæд йæ разы цы ахсджиаг хæс уыд, уымæ аздæхта йе ‘ргом æмæ дзы райгонд уыдысты йæ ахуыргæнджытæ, цæвиттойнаг та уыд йе ‘мбæлттæн. Уыимæ йæхи нæ тигъ кодта хæдзарон змæлдтытыл дæр, цы йæ бон уыд, уымæй æххуыс кодта йæ ныййарджытæн.
Фесты астæуккаг скъолайы ахуыры азтæ æмæ уыимæ иумæ æвзонгады æнæмæт æмæ сæрибар рæстæг. Дарддæр йæ бæллиц уыд уæлдæр ахуырад райсын æмæ уыцы фæнд дæр йæ къухты бафтыд Хацырты Хетæгæн. Зонындзинæдтæм тырнæг нæлгоймаг уæлдæр ахуырады тыххæй дипломтæй фæхайджын æртæ хатты. Ахуыры куыд раззагон уыд, афтæ зæрдæргъæвд æмæ иузæрдионæй æрлæууыд æхсæнадон куысты дæр, иу æмæ дыууæ хатты , мыййаг, нæ райста Кады гæххæттытæ æмæ бузныджы ныхæстæ йæ хистæртæй. Йæ хорз куысты фæд та ныууагъта хъæууон хæдзарады, стæй нæ горæты егъаудæр куыстуæттæ – Цхинвалы автобустæцалцæггæнæн æмæ «Вибромашинæ»-йы бæрнон бынæтты кусгæйæ. Уæддæр хъæуы чи бахъомыл вæййы, уымæн, царды фыццаг комулæфт æмæ зындзинæдтæ дæр кæм бавзары, уыцы фыдыуæзæг уæлдай адджындæр æмæ зынаргъдæр вæййы. Æмæ Хацыры-фырт дæр фылдæр бафæллой кодта æмæ йæ зæрдæйæн уæлдай удæнцойдзинад хаста зæххы куыст. Фæстаг дæргъвæтин азты йæ разамындæй Цхинвалы районы зæхкусæгон – фермерон хæдзарадты ‘хсæн иууыл раззагонтыл нымад уыд «Æфсати» – йы хæ-дзарад. Хацыры-фырт æппæт амæлттæй дæр архайдта зæхкуысты культурæтæй хъæздыг тыллæг райсынмæ, уый тыххæй æххæст кодта агротехникæйы домæнтæ æмæ йæ зæххы фæзуæттæй иста хъæздыг тыллæг. Афтæ раззагон уыд фосдарды къабазы дæр, йе стуртæ уыдысты хæрззылд, сæрдыгон ын хызтысты сойджын сæрвæтты, зымæджы мæйты дæр холлагцух не ‘ййæфтой æмæ рæзт сæ продуктивон-дзинад.
Хацырты Хетæг æрбынат кодта Цхинвалы районы Ногхъæуы, ам æрвиты йæ рæстæг йæ кæстæртимæ. Кæд раздæрау бирæкъабазджын нал у йæ хæдзарад, уæддæр йæ тыхтæ æмæ уавæртæм гæсгæ кусы æмæ архайы йæ зæххы фадыджы. Цалдæр азы размæ дзы ныссагъта фæткъуы, атъами, чылауи, къомси æмæ æндæр дыргъы талатæ æмæ сæ ныр рухс кæны сæ хицауы зæрдæ. Иууыл диссагдæр та йæ хъæбæрхоры хуым фæци. Иурæстæджы æгуыстæй баззад зæхх, хæмпæлгæрдæг æмæ зианхæссæг амбрози сæ куыст райдыдтой. Уыцы мæгуырау хъуыддаг уынгæйæ, сфæнд кодта зæхх æвæстиатæй бакусын æмæ йын уый æнтысгæ дæр бакодта. Ацы куысты йе ‘нцой фæлæууыд раззагон æмæ фæлтæрд механизатор Гаглойты Юри, йæ хъомысджын Т-150 тракторы фæрцы фæтых куыстытыл. Цæвиттон, Хацыры фырты хъуыды уыд, цæмæй мæр бахуым кодтаид куыд дæргъырдæм, афтæ фæрсмæ дæр, стæй та йæм бавнæлдта культиваци кæнынмæ. Уый фæстиуæгæн хæмпæлгæрдæг асæрибар мæрæй æмæ дзы барухс йæ хицауы зæрдæ. Фæлæ ууыл нæ фæци куыст, хъуамæ дзы байтауа хъæбæрхоры культурæ, самал кодта иу тоннæ тауинаг дæр. Ногæй та хъазуатон æнæаргъæвгæ куыст. Уый уымæн, æмæ ноябры мæйы æмбис тæссаг уыд боныгъæд фæивынæй. Ногæй та Гаглойы фырт райдыдта мæр культиваци кæнын, йæ хæдфæстæ та зайраг механизатор Тыджыты Валик тауыны куыст кодта. Ацы куыст дæр сæххæст кодтой куыд дæргъырдæм, афтæ фæрсмæ дæр суанг æхсæвы 9 сахатмæ, таугæ та бакодтой 2,5 гектары фæзуат. Хацыры-фырт куыд загъта, афтæмæй æппæт ацы куыстытыл бахъуыдысты æнæхъæн къуыри. Хорз уыд æмæ куыстытыл фæтагъд кодтой, æндæра уый фæстæ райдыдтой мæгуырау бонтæ. Куы йæ афарстон, хъæбæрхор уалдзæджы фæтауынц, зæгъгæ, уæд йæ дзуапп уыд, ома ницы фæсмон кæнын, ноябры мæйы йæ кæй байтыдтон, уый тыххæй. Æцæгдæр, хуымы хæснагæн иу уæлдай кæрдæг не ссардзынæ, фæлæ иууыл диссаг та у, йæ бæрзæнд 50-60 сантиметры æмæ хицæн бынæтты та ноджы бæрзонддæр кæй сырæзт, уый, афтæ нарст сты се ‘фсиртæ дæр. Мæ цæст ахастон районы æндæр хæдзарадты хъæбæрхоры хуымтыл æмæ нырма сты уыдисныйы бæрзæндæн. Афтæмæй та сæм Хацыры-фырт гербицидтæ дæр нæ бахаста.
Нæ фæрæдыд Хацыры-фырт, йæ хуым фæззæджы кæй бакуыста, уымæй. Ахæм у куыстуарзаг адæймаджы къухты фæллой æмæ йын ноджыдæр æнтысæд.
Хуыбиаты Никъала
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.