Цæгат Ирыстоны

СЫВÆЛЛОНДЖЫН БИНОНТÆН – СОЦИАЛОН ÆХХУЫС

   Цæгат Ирыстоны Парламенты депутаттæ æмхуызонæй рахæцыдысты федералон ног закъон “Сывæллонджын бинонтæн – социалон æххуыс”, – зæгъгæ, уый æвварс. Уыцы закъон официалон æгъдауæй куы сфидар кæна Парламент, уæд йæ нысан у сывæллонджын æвæрæз бинонтæн социалон æххуысы ног программæ бацæттæ кæнын. Бинонты æфтиæгтæ хынц-гæйæ, Парламент нырмæ цы программæ бацæттæ кодта, уымæ гæсгæ 2018 азæй ный-йарджытæ афæдз æмæ æрдæгмæ фыццаг сывæллонæн æрвылмæй исынц 9 520 сомы. Дыккаг æмæ уымæй фылдæр сывæллон кæм райгуырд, уыцы бинонтæн та æрвылмæйон æххуысы хуызы лæвæрд цæуы  9 900 сомы. Фæлæ, куыд зонæм, афтæмæй нæма аивта раздæры социалон закъæттæй иу: 1990 азтæй абоны онг афæдз æмæ æрдæгæй уæлæмæ кæуыл цæуы, уыцы æххуысхъуаг бинонты сывæл-лæттæ исынц фæйнæ 150 сомы. Ныр ног программæмæ гæсгæ, уыцы æххуыс суыдзæн 410 сомы иу сывæллонæн. Æххуыс ма сын цæу-дзæн хойраджы продукттæй.

   Ноджы фылдæр бафтдзæн, сæ мадæлтæ иунæджытæй кæй хъомыл кæнынц, стæй алименттæй йæхи чи æмбæхсы, уыдоны сывæл-лæтты пособитыл.

  Се ʻххуыс фæфылдæр уыдзæн бирæсывæллонджын бинонты сывæллæттæн. Алы саби дæр æрвылмæй исдзæн 2000 сомы бæрц. Дыууæ æмæ фылдæр фаззоны кæмæн райгуыра, уыдонæн цæрæнуæтты субсидитæй дард-дæр лæвæрд æрцæудзæн иу милуан сомы. Социалон гарантитæ ма аххæсдзысты студентты бинонтыл дæр.

   Ацы ног закъоны нысан у бæстæйы демографион уавæр ноджыдæр фæхуыздæр кæнын.

   Депутаттæ ма схъæлæс кодтой чиновникты тыххæй æндæр ног закъоныл дæр. Закъон куы сфидар кæной, уæд административон æгъдауæй бафхæрæн уыдзæн кæцыфæнды чиновникы дæр, зæгъæм, искæй чи æфхæра æмæ дæлдзиныг кæна, æхсæнады йæхи æвзæр чи дара, уыдоны. Уый тыххæй аххосджын бафиддзæн ивар 30 минæй 50 мин соммæ, стæй дисквалификаци æрцæудзæн æртæ азы æмгъуыдмæ.

  “Фæстаг рæстæг арæх хъусæм алыгъуызон цаутæ: ахæм чиновник кæйдæр фæнадта, бафхæрдта, дæлдзиныг кодта, адæймагмæ æргом æвдыста йе ‘нæуынондзинад. Уымæн æвдисæн – æрæджы Æрыдоны цы цау æрцыд, уый дæр. Депутат фæнадта ахуыргæнæджы, уымæй дæр – сабиты раз. Уымæй худинагдæр ма цы ис? Нæй ахæмтæн хатыргæнæн. Æз афтæ хъуыды кæнын, æмæ ног закъон ахæм-тæн сæ рохтыл æрхæцдзæн”, – загъта Парламенты закъондæттынады æмæ бынæттон хæд-разамынды комитеты сæрдар Ортабайты Ти-мур. Уый ма йæ ныхæстæм бафтыдта, зæгъгæ, ног дыууæ закъоны сфидар кæндзысты Парламенты радон æмбырды æмæ сæ æвæстиатæй царды пайда кæнын райдайдзысты.                                         

 Нæ   уацх.