Бæрæг куыд у, афтæмæй республикæйæн æгуыстдзинад риссаг проблемæ у. Цæмæй уыцы проблемæ цадæггай скъуыддзаг цæуа, хынцыд цæуой æгуыст адæймæгтæ, уый тыххæй 2007 азы Республикæ Хуссар Ирыстоны Президенты барамындæй арæзт æрцыд РХИ-йы Куыстифтонгады комитет. Комитет цалдæр хатты æхгæд æрцыд, иу хатт та йæ бакодтой Экономикон рæзты министрады дæлбар æмæ дзы сарæзтой упралени. Абоны уавæртæм гæсгæ ныр дæр управлени ис Æнæниздзинад æмæ социалон рæзты министрады дæлбар. Уый, управленийы сæргълæууæджы хъуыдымæ гæсгæ, раст нæу, ома, цæмæн хъуыди управленийы иу министрадæй иннæмæ ракæнын, кæд æмæ уыдонæй алкæцы министрадæн дæр йæхицæн йæ куыстыты гуырахст тынг стыр у, скъуыддзагкæнинаг сын тынг бирæ проблемæтæ ис, сæ «уаргъ» ма сын цæмæн уæззаудæр кæнынц.
«Управлени йæ проблемон фарстатæ хъуамæ скъуыддзаг кæна Æнæниздзинад хъахъхъæныны министрад хаххыл нæ, фæлæ комкоммæдæр Хицауадимæ. Хæдбар куы уаид, уæд нæ хъуыддæгтæ рæвдздæр ацæуиккой. Ацы хъуыддаджы нæ Хицауад хъуамæ бамбариккой æмæ нæ фарсмæ æрбалæууиккой. Ныфс мæ ис, ацы проблемæ цыбыр рæстæгмæ кæй аскъуыддзаг уыдзæн, уымæй», – бамбарын кодта управленийы сæргълæууæг Мкртчян Нонна.
Уый банысан кодта сæ куысты ахсджиагдзинад дæр, зæгъгæ, «мах агурæм ваканситæ, кæд иу кусæн бынат ссарын дæр æнцон нæу, уæддæр æмæ сæ ссарæм. Мах иунæг адæймагæн дæр куы баххуыс кæнæм куыстæй йæ сифтонг кæныны хъуыддаджы, уæд нæхицæн дæр тынгдæр æхсызгон вæййы. Управлени алы азы райдиан дæр арвиты фыстæджытæ алы организацийы къухдариуæгадмæ дæр, цæмæй сын ваканситы тыххæй фехъусын кæной, фæлæ, хъыгагæн, уыдон уый тыххæй ницы информаци радтынц, кæнæ та фехъусын кæнынц, ваканситæ сæм кæй нæй, уый тыххæй.
«Æз дæн цалдæргай бынæтты кусыны ныхмæ. Уый раст нæу. Адæм иугай бынæтты куы кусиккой, уæд æгуыстдзи-нады æмвæзад дæр бирæ ныллæгдæр уаид», – бафиппайдта управленийы сæргълæууæг.
Управленийы комкоммæ хæс у æгуыст адæймæгты куыстæй сифтонг кæнын. Æнæниздзинад хъахъхъæнын æмæ социалон рæзты министрады дæлбар кæй сты, уый тыххæй ма сын сæ бар бакодтой куыст хъахъхъæныны функцитæ дæр. Уый фæстиуæгæн управленийы кусджытæ зилынц куыстуæттыл æмæ бæрæг кæнынц, кусджытæ цы уавæрты кусынц, æпппæт уыдæттæ. Уыдон æртыккаг хатт уадзынц мониторинг республикæйы куыстуæттимæ. Уыимæ ма бæрæг кæнынц мигрантты царды уавæртæ дæр. Мигранттæ æртæ мæй иу хатт хъуамæ цæуой медицинон басгæрст, уый фæстæ сын лæвæрд цæуы медицинон бæлвырдгæнæн æмæ ууыл дæр управлени хъуамæ контроль кæна.
Куыстифтонгады бæрæггæнæнтæм гæсгæ, 2017 азы управленийы хыгъды лæууыд 3320 æгуыст адæймаджы, уыдонæй 1876 уыдысты сылгоймæгтæ, иннæтæ та – нæлгоймæгтæ. Æгуыст сылгоймæгтæй 18 азæй 50 азы онг кæуыл цæуы, уыдон сты 1693, 50 азæй уæлæмæ кæуыл цæуы, уыдон та – 182. Æгуыст нæлгоймæгтæй 261 сты, 50 азæй уæлæмæ кæуыл цæуы, ахæмтæ, 1183 та сты 18 азæй 50 азы кары онг. Куыстæй кæй сифтонг кодтой, уыдоны нымæц та у 62 адæймаджы. Регистраци цы адæймæгтæ сты, уыдонæн арæзт ис анкетæтæ, цыран нысан æрцыдысты, цы æмвæзады ахуырад сæм ис, сæ кар æмæ сæм цы дæсныйад ис, уыдæттæ.
Ацы аз дæр куыстифтонгады управлени срегистраци кодта 70 æгуыст адæймаджы.
«Тагъд базальты проект хъуамæ скуса, æмæ нæм уый тыххæй куырдиат æрбалæвæрдæуыд, цæмæй сын равзарæм 40 адæймаджы æмбæлон дæсныйæдтимæ. Уыцы адæймæгтæ сын æрæмбырд кодтам æмæ мæ ныфс ис, цыбыр рæстæгмæ уыдон ифтонг кæй æрцæудзысты куыстæй», – банысан кодта Нонна.
Нонна куыд загъта, афтæмæй управлени æнгом æмгуыст кæны хуыйæн фабрикæ БТК-4-имæ. Куыст сæм куы фæзыны, уæд уый тыххæй управленийæн алы хатт дæр фехъусын кæнынц.
Управлени ацы аз куыстæй сифтонг кодта 12 адæймаджы. Æрæджы сæм «Мегафонæй» дæр æрбарвыстой ваканси.
«Махмæ æгуыст адæймæгты хыгъды чи лæууы æмæ нæ вакансийы тыххæй рæстæгæй рæстæгмæ – мæй дыууæ хатты чи бабæрæг кæны, йæхи чи срегистраци кæны, уыдонæн лæвæрд хъуамæ цæуид æгуыстдзинады тыххæй æххуыс. Уыцы æххуыс лæвæрд цыд 2007 азы онг, кæд 47 сомы йедтæмæ нæ уыд, уæддæр-иу райгондæй баззадысты æгуыст адæймæгтæ, фæлæ нын абон уыцы фадæттæ кæй нæй, уый тыххæй йæ нал дæттæм. Амæйразмæ нæм иу мæгуыр сылгоймаг æрбацыд æххуыс исынмæ. Æз ын фæтæригъæд кодтон æмæ йын мæхи дзыппæй радтон 200 сомы. Уый тынг райгондæй баззад æмæ мын фæарфæтæ кодта», – загъта Нонна æмæ ма йæ ныхасмæ бафтыдта, зæгъгæ, «нæ бон цы у æмæ цы нæу, уый дæр аразæм, цæмæй сæ фарсмæ балæууæм уæззау уавæрты бахауæг адæймæгтæн, цæмæй республикæйы фæкъаддæр уа æгуыст адæймæгты нымæц».
Управленийы сæргълæууæджы хъуыдымæ гæсгæ, хорз уаид республикæйы районты дæр управленийы филиалтæ бакæнын.
«Бæргæ республикæйы районты дæр куы бакæниккам филиалтæ, уæд нæ фадæттæ уæрæхдæр уаиккой, фæлæ алцы дæр финанстыл баст у. Фæндтæ нæм бæргæ бирæ ис, фæлæ йæ ноджыдæр сфæлхатт кæндзынæн – алцы дæр финанстыл баст у. Æгуыстдзинады æмвæзад чи æрныллæг кæнид, бирæ ахæм мадзæлттæ нын баззайынц æнæ æххуысæй, цыбыркъух кæй стæм, уый аххосæй», – бамбарын кодта Мкртчян Нонна.
Нонна ма фæндвидарæй банысан кодта, зæгъгæ, йæ ныфс ис, фидæны нæ республикæйы экономикæ йæ къахыл кæй слæудзæн æмæ нæм фылдæр куысты бынæттæ дæр кæй фæзындзæн, уымæй. Уыимæ иумæ ма æгуыст адæймæгтæн дæр цæудзæн æххуыс, цæрынæнхъæуæг минимумæн цас æмбæлы, уыйбæрц.
Осиаты Индирæ
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.