Æнтыстытæ уыдзæн алы фадыджы дæр

Æрæджы Спутник-Хуссар Ирыстоны пресс-центры уазæг, Хицауады Сæрдар Бекъойты Геннади пресс-конференцийы æрдзырдта, хицауады раз цы фыццаградон хæстæ ис, уыдон бæстон кæнын, бæстæйы рæзтæн ахъазгæнæг Инвестицион программæ куыд реализаци цæуы, æмæ дарддæры æнæаргъæвгæ хъуыддæгтыл.

Хицауады уæнгтæ се ‘ппæт дæр уыдысты рæстæгмæ хæстæ æх-хæстгæнджытæ. Ныр ног снысангонд Хицауады Сæрдары ныхæстæм гæсгæ хицауады уæнгтæ æххæстхъомысæй æрæвнæлдтой сæ æвæджиаг хæстæ æххæст кæнынмæ.

Æрæввахс кæнынц президентон æвзæрстытæ, фæлæ йæ ныхæстæм гæсгæ уыдон ма хъуамæ æндавой хицауады куыстыл. Мах, зæгъгæ, архайдзыстæм, нæ разы цы хæстæ лæууы, уыдон сæххæст кæныныл, æгæрыстæмæй, ахæм цыбыр рæстæг саразæн цæмæн нæй, уыдон дæр.

Куыд реализаци цæуы Инвестицион программæ

Нæ Республикæйы территорийыл социалон-экономикон æмархайды Инвестицион программæйы фæлгæтты куыстытæм æрæвнæлдæуыдзæн ацы аз апрелы мæйæ фæстæмæ. Бирæ социалон нысаниуæджы проекттæ реализаци цæуы ацы программæйы фæлгæтты æмæ нын у ныфсы программæ.

Хицауады Сæрдары ныхæстæм гæсгæ ацы бонты Инвестицион программæйы фæдыл æмсæр-дæрттæ сæ къухтæ бафыстой уынаффæйыл, хъæуы ма бакусын техникон фарстытыл. Æрдзон уа-вæртæ нырма бынтон хæрзвадат кæй не сты, уымæ гæсгæ план цæуы апрелы мæйæ программæ реализацийы фарстмæ æрæвналын.

Инвестпрограммæйы фæлгæтты цы проекттæ реализаци цæудзысты, уыдонæй Хицауады Сæрдар рахицæн кодта Дзауы районы cывæллæтты улæфæн лагерь. Уымæн æмæ  ацы объект нысаниуæгджын у нæ республикæйæн, баст цæуы Хуссар Ирыстоны туристон потенциалимæ.

Ивгъуыд азы программæ куыд æххæст æрцыд, уымæн аргъгæнгæйæ, уый банысан кодта, 2020 азы Инвестицион программæйы фæрæзтæй хардз æрцыд 92 проценты, арæзт та æрцыд 96 проценты бæрц. Уымæй зæгъæн ис, æмæ ивгъуыд азы программæ дæр реализаци æрцыд æнтыстджынæй. Бакусинæгтæ ма дзы ис, фæлæ апрелы мæйы кæронмæ конд æрцæудзысты.

Бекъойты фырт ма куыд банысан кодта, уымæ гæсгæ Инвестпрограммæйы экономикон æмæ сæудæджерадон уагдæтты объекттæ аразын хынцыд нæ цæуы, фæлæ программæйы ис статья экономикæйы реалон секторы уæлæмхас финанс кæныны фæдыл, кæцы ахъазгæнæг у нæ республикæмæ инвестортæ æрхонынæн.

«Сæудæджерадон æмæ кондадон уагдæттæ, хъæууон хæдзарад, лæггæдтæ бакæныны организаци, æрмæгыл ногæй куыст кæм цæуы, ахæм комплекстæ – уыдон фæдыл æрвылаз дæр рахицæн æрцæуы фæрæзтæ. Уыцы фæрæзтæй ма гæнæн ис æмæ пайда æрцæуа фидæны объекттæм инфраструктурæ бауадзынæн, кондадон ифтонггæрзты аргъы иу хай баххæст кæнынæн хъæууон хæдзарады фадыджы æмæ æндæр здæхтыты», – банысан кодта уый.

Йæ ныхæстæм гæсгæ ацы азы Инвестицион программæ реализаци кæнынæн хицæн æрцæудзæн иу миллиард æмæ 350 милуан сомы. Уыцы фæрæзтæ хицæн цæуынц Уæрæсейы Федерацийы ‘рдыгæй Хуссар Ирыстонæн финансон æххуысы хуызы.

Фæфылдæр

уыдзысты

куыстмыздтæ

Бекъойты Геннади пресс-конференцийы рæстæджы куыд фехъусын кодта, уымæ гæсгæ 2021 азы Хуссар Ирыстоны бюджетон фадыджы æмæ паддзахадон-æмбæстагон службæйы кусджы-тæн сæ куыстмыздтæ кæй фæфылдæр уыдзысты, уыцы æхсызгон хабар ма фехъусынчындæуыд уый размæ дæр. Уыимæ иумæ ацы категоритæм хауæг адæм фæфылдæргонд мыздты процент райсдзысты азы райдианæй.

Ныхасгæнæг куыд банысан кодта, уымæ гæсгæ бюджетон фады-гæн куыстмызды æмвæзад схиздзæн Цæгат Кавказы Федералон зылды ацы азы æмвæзадмæ. Паддзахадон службæйы куыстмыздтæ та Федералон зылды 2017 азы куыстмыздты æмвæзады бæрцмæ. Уыдон, зæгъгæ, æвзæр фæстиуджытæ нæ уыдзысты. Сæ процедурæ та у афтæ, æмæ Уæрæсеимæ сразыдзинад бафыссыны фæстæ æмбæлон уагмæ конд æрцæудзысты иуæй-иу нормативон акттæ æмæ уый фæстæ фылдæр  æрцæудзысты  уæлдæрзагъдгонд фæрæзтæ. 

Республикæйы 2021 азы бюджетыл дзырд куы цæуа, уæд раздæр куыд уыд, афтæ у социалон фадыг рæзын кæнынмæ здæхт, хисæрмагонд æфтиæгты фылдæр хай дих æрцæудзæн социалон бафыстытæн. Йæ ныхæстæм гæсгæ фæрæзты 77 проценты дих цæудзысты цæрджыты социалон хъуагдзинæдтæн – сывæллæтты пособитæ, пенситæ, субсидитæ, чысыл æмæ астæуккаг бизнесы фарс балæууын æмæ стипендитæ фидынæн. Стипендитæ та ацы аз фæфылдæр уыдзысты 30 проценты бæрц.

Арæнтыл хизыны фарст

Уæрæсейаг-хуссарирыстойнаг арæнтыл товартæ æмæ уæзтæ ласын æмæ автотранспортæн рæстæгмæ ввоз аразыны проблемæтыл арæх æмбæлынц нæ республикæйы цæрджытæ. Ацы ахс-джиаг фарстытæ сты паддзахады къухдариуæгады æдзух хъусдарды бын.

Бекъойты Геннадийы ныхæстæм гæсгæ арæзт æрцыд æхсæнведомствойон къамис, кæцыйы сконды сты Уæрæсе æмæ Хуссар Ирыстоны æппæт профилон уагдæттæ æмæ министрадты минæвæрттæ.

 «Къамис кусдзæн таможнæйон органты интеграци кæныны процестыл, уый фæлгæтты ма куыст цæудзæн, ацы фарстытæ чи бæстон кæны, уыцы сразыдзинадмæ ивындзинæдтæ бахæссыныл. Куыст æнæкъуылымпыйæ цæуы, махæн сæйраг у Уæрæсейы территоримæ автотранспортон фæрæзтæ ласыны процедурæ фæхуымæтæгдæр кæнын, арæны сæрты уæзтæ æнæкъуылымпыйæ ласын æмæ бюрократон моменттæ къаддæр кæнын. Уыцы хъуыддæгтæ хъуамæ арæзт æрцæуой системон æгъдауæй, цæмæй продукци чи ласы, уыдонæй алы амалиуæггæнæджы дæр ныфс уа, дарддæр кæй нал æмбæлдзæн таможнæйы ног нормæтæ æмæ проблемæтимæ», – банысан кодта уый.

Йæ хъуыдымæ гæсгæ ацы фарстытæ бæстон кæнынæн хъæуы рæстæг, æмæ ацы здæхты архайы хицауад. Куыд банысан кодта, уымæ гæсгæ Хуссар Ирыстоны таможнæйон пост Уæллаг Рукъæй хаст æрцыд Дæллаг Зæрæмæгмæ æмæ сæ уæрæсейаг коллегæтимæ иумæ бæрæг кæнынц уæзтæ.  Ныртæккæ ма куыст цæуы, арæны сæрты цы уæзтæ ласт цæуынц, уыдон цæмæй дыууæ хатты бæрæг мауал цæуой, ууыл.

Æвзæр боныгъæдтæ бахъыгдардтой электроны хахх

Дзауы районы Дзомагъы хохрагъыл хæххон бынаты электроадæттæн хæххытæ кæй фæхъыгдард сты æрдзон уавæрты аххосæй, уымæ гæсгæ Республикæ баззад æнæ рухсæй. Ацы авари аиуварс кæнынмæ сæ тыхтæ радтой «Энергоресурс», уæлвæткон уавæрты министрад æмæ æндæр структурæтæ. Республикæйы министрадтæ æмæ комитетты дæлбаруæвæг хъæуæг техникæ конд æрцыд аварийы бынатмæ, хъазуатон куыст æрцыд, цæмæй рæстæгыл иуварс æрцæуа ацы егъау проблемæ. Бæрæг куыд у, уымæ гæсгæ электроадæттæн хаххы зынвадат бынаты аскъуыдысты хæххытæ. Нæ республикæйы ахæм уавæр фыццаг хатт нæ сæвзæрд. Уымæ гæсгæ хъæуæг у, цæмæй уæлæмхас резервон электроадæттæн хахх уагъд æрцæуа тъунелыл æмæ уыцы проектыл цæуы активон куыст.

Хицауады Сæрдары ныхæстæм гæсгæ ацы проектыл куыстытæ райдайдзысты ацы аз, цæмæй нæ республикæ ахæм хъуагдзинад мауал банкъара æмæ ацы проблемæ кæронмæ бæстон æрцæуа.

Алыгъуызон фарстатæ

Информацион фæрæзты минæвæрттæ ма цымыдис кодтой Республикæйы æгас территорийы газификацийы фарстмæ. Ног коронавирусон инфекцийы ныхмæ нæ Республикæйы цæрджытæн фадат кæд фæзындзæн вакцинæ аразынæн, нæ республикæйы территорийыл историон цыртдзæвæнтæ бахъахъхъæнын æмæ æндæр ахсджиаг фарстытæ.

КЪÆБУЛТЫ Маринæ