МАХ ДÆР ÆЙ НЫМАЙÆМ БÆРÆГБОНЫЛ
Æрвылаз дæр 12-æм декабры Уæрæсейы банысан кæнынц бæстæйы сæйраг нормативон-барадон акты – Конституцийы боны бæрæгбон.
12-æм декабрь уæлдай нысаниуæгджындæр бон у, Уæрæсейы нырыккон хъысмæты уый байгом кодта ног фæндаг. 1993 азы 12-æм декабры æппæтадæмон референдумы хайад райстой 58,2 милуан адæймаджы. Ист æрцыд бæстæйы сæйраг закъон. Конституци официалонæй йæ тыхы бацыд дыууæ къуырийы фæстæ. Растдæр уæд Уæрæсе ссис президентон-парламентон республикæ федеративон арæзтимæ. Паддзахады управленийы бындуры æвæрд æрцыд хицауиуæгады æртæ къабазыл – æххæстгæнæн, закъондæттынадон æмæ тæрхондонон принциптыл адих кæнын.
Абон ныфсджынæй зæгъæн ис, 30 азы размæ Уæрæсейы Федерацийы Конституцимæ цы фæндæттæ хаст æрцыдысты, уыдоны фæрцы сæ бон бацис царды вазыгджын фæндæгтыл, фæлварæнтыл, рæстæджы æгъатыр домæнты сæрты рахизын, уæрæсейаг паддзахад сфидар æмæ рæзын кæнын.
Конституци архайы бæстæйы æппæт субъекты æмæ йын ис уæлдæр юридикон тых. Афтæмæй, иунæг регионалон закъонæн дæр йæ бон нæу Конституцийæн ныхмæвæрд уа, уый. Документы фидар æрцыдысты æмбæстæгты, хицауиуæгады органты структурæты сæйраг бартæ æмæ хæстæ, президент æмæ æндæр барадон аспекттæ снысан кæныны фæтк.
Конституцийы экземпляртæ дыууæ хатты æрвыст æрцыдысты космосмæ. Фыццаг хатт доку-мент орбиталон станц «Мир»-ы уыд 1999 азы. Космосмæ йæ æрæрвитыны тыххæй бахатыд космонавттæй иу Сергей Авдеев, уымæн æмæ атахты рæстæджы уый йæхи цæттæ кодта юридикон ахуырад райсынмæ. Дыккаг хатт та Конституци космосы уыд 2005 азы. Æдæппæтæй, Уæрæсейы Федерацийы сæйраг закъон космосы арвыста 329 боны.
Кремлы президенты администрацийы библиотекæйы æвæрд у Конституцийы хицæн экземпляр. Йæ хъæбæрцъар арæзт у егъау гæккуырийы цармæй, ахуырст у сырх ахорæнæй æмæ йе ‘ддаг цъарыл та æвзистæй ис Уæрæсейы герб. Ацы экземплярæй фæпайда кæнынц паддзахады сæргълæууæджы инаугурацийы рæстæджы.
Ацы аз Уæрæсейы Федерацийы Конституци райсыны боныл сæххæст 30 азы. Уæрæсейы нысаниуæгджын бонты Хуссар Ирыстоны адæм дæр нымайынц бæрæгбонтыл. 12-æм декабрь ахсджиаг бон у Республикæ Хуссар Ирыстоны цæрджытæн дæр, уымæн æмæ сæ фылдæр сты уæрæсейаг æмбæстæгтæ.
Уæрæсейы къухдариуæгад алыхатт дæр сæрбахъуыды рæстæджы æххуыс кодта Хуссар Ирыстонæн. Гуырдзиаг фашизмы ныхмæлæуды æппæт азты Хуссар Ирыстонмæ Уæрæсейæ цыд финансон æххуыс, хæлцадон продукттæ æмæ медикаменттæ, льготон æргътыл энергоресурстæ æмæ афтæ дарддæр. 2008 азы августы хæстæ фæстæ Уæрæсе банымадта Хуссар Ирыстоны хæдбардзинад. Ныртæккæ Уæрæсейы Федерацийы ‘рдыгæй хъахъхъæд цæуы нæ бæстæ. Уæрæсе у Хуссар Ирыстоны стабилондзинад æмæ дидинæфтыды гарант.
Мах хорз æмбарæм, тыхджын Уæрæсе нысан кæны, Хуссар Ирыстон дæр тыхджын кæй у, уый. Мах нæ цард нæ уынæм æнæ Уæрæсейæ.
Нæ уацх.
