«Æрвылаз дæр августы æрбалæудимæ сног вæййынц бирæ мысинæгтæ. Уæрæсейы Федерацийы фæрцы, ныр æдасæй æмæ сæрибарæй алчи йæ фæндагыл цæуы. А-ныр мæ искæцæй æрбахсдзысты, науæд нын нæ машинæ бауромдзысты, уыцы катайдзинады æнкъарæнæй фервæзын дæр кæуылты хъуыддаг у», – дзырдта редакцимæ æрбацæуæг ацæргæ сылгоймаг Дзæгъиаты Валентинæ.
«1989-92-æм азты æз рынчындоны куыстон медицинон хойæ. Мæхи цæстæй уыдтон, «сабырадон митинг» аразджыты горæтмæ куыд не ‘рбауагътой нæ лæппутæ. Уæд митингаразджытæ апырх сты гуырдзиаг хъæуты, арæзтой алыгъуызон провокацитæ, ирон фæндаггонты урæдтой бынæттон гуырдзиаг хъæуты цæрджытимæ иумæ. Гæрзифтонгæй хынджылæг кодтой, сæ хæдзармæ чи цыд, уыцы адæмæй. Иу ахæмы цыдтæн, Цхинвалæй Дзаумæ чи цыдис, уыцы автобусы. Тамарашенмæ куы бахæццæ стæм, уæд нæм иу зонгæ ирон сылгоймаг аивæй йæ къух батылдта æмæ бамбарын кодта, зæгъгæ, разæй лæууынц бынæттон цæрæг æмæ æндæр рæттæй æрцæугæ гуырдзиæгтæ гæрзифтонгæй. Нæ автобус фæстæ-мæ раздæхт æмæ æрлæууыд 8-æм июны уынджы «Сырх Дзуар»-ы цур. Уым лæууыдысты нæхи автоинспекцийы кусджытæ æмæ нын ныфс бавæрдтой, кæй нæ ахизын кæндзысты Чъехæй. Ацыдыстæм сæ фæстæ. Тамарашенмæ куы бахæццæ стæм, уæд нæ баурæдтой. Ныддардтой нæм автоматтæ. Бæлццæттæй алкæй дæр лæмбынæг басгæрстой. Мах сын лæгъстæ кодтам, цæмæй нæ ауадзой, цыма исты фыдракæнд сарæзтам, уыйау. Цъусфæстæ нæм æрбацыд сæ хистæр кæй хуыдтой, ахæм, сылгоймæгтæ йыл нæхи баппæрстам, лæгъстæйæгау ын кодтам, цæмæй нæ ауадза нæ хæдзæрттæм. Уый нын стыр æмбаргæ хуызæй загъта, ацæут, дам фæлæ, уæ Чъехы бауромдзысты æмæ, дам-иу мæм банхъæлмæ кæсут. Баууæндыдыстæм ыл, йæ мыггаг дæр ма нын загъта. Бахæццæ стæм, Куртайы сын цы пост уыд, уырдæм. Уыдон нæ куы æрурæдтой, уæд загътам ахæм æмæ ахæм адæймагæй нæм разыйы бар кæй ис. Фæлæ нæ цыма хъусгæ дæр нæ фæкодтой. Ам ма мах федтам лæугæ æндæр ирæтты дæр. Æхгæд машинæйыл нæ бакалдтой. Иуæй-иу зæрæдтæн машинæмæ схизын дæр сæ бон нæ уыд. Ардыгæй нæ иу бынатмæ аластой, уым нæ маши-нæйы цалдæр сахат фæдардтой, стæй нæ фæстæмæ Чъехы астæуккаг скъоламæ раластой. Ам мах федтам тынг бирæ ирæтты. Куыд рабæрæг, афтæмæй уыдон уыцы бон Дзаумæ æмæ Дзауæй цæуæг машинæты урæдтой, сæ адæмы сын ахстой æмæ сæ кодтой скъоламæ. Скъола концлагеры хуызæн уыд, кæй нæмгæ кодтой, кæуыл хъæртæ, чи йæ цæфтæй хъæрзыдта. Фæстагмæ куыд рабæрæг, афтæмæй ардыгæй алидзын кæмæндæр бантыст. Уым горæты уавæр радзырдта. Цалынмæ нæм уырдыгæй цыдысты, уæдмæ махæй нæмгæ бирæты фæкодтой æппынницæйы тыххæй дæр, зæрæдтæй чи-дæртæ иу куы схъæрзыдтой сæ низæй, уæддæр-иу сæ æл-гъысты бын фæкодтой, сæ автоматтæй æвзидгæйæ. Дыккаг бонмæ нæ хъизæмæрттæй дардтой, стæй нæм æрбахызт иу æнæдаст лæг, йæхи иууыл хистæр схуыдта æмæ нын загъта, зæгъгæ, нæ ацы хатт ауадздзæн, фæлæ, дам, зонут, ацы зæхх у мах, сымах та стут нæ цагъартæ. Мах куыд фæнды, афтæ куыннæ кæнат, нæ домæнтæ нын куыннæ æххæст кæнат, уæд уæ бындзагъд кæндзыстæм. Раздæр рауагътой, нæ автобусы чи бадт, уыдоны, фæлæ, фæстагмæ скъолайы цы бирæ ирæттæ уыд, уыдон дæр рауагътой. Иу цæф лæгæн дзы æз хос кодтон, йæ ном ын бæлвырд нæ хъуыды кæнын, фæлæ йæ мыггаг Битетæй уыд. Рынчындоны бирæ фæхуыссыд, уыд æхст, йæ сæр та цæфтæ уыд, арæх-иу фесæфта йæ зонд», – радзырдта Дзæгъиаты Валентинæ.
Мæнмæ гæсгæ ам комментариты сæр ницæмæнуал хъæуы. Цы ис уымæй æлгъагдæр, адæймаг дæ ма хъыгдара, йæхицæн йæ фæндагыл цæуа, æмæ йæхи фæткæвæрæг чи хоны, уый дæ куы æрурома, куы дæ æхса, цæва, æфхæра. Бынтон диссаг та, цæрæнбонтæм цы сыхагимæ фæцардтæ, дæ цæхх, дæ къæбæр кæимæ дих кодтай, уый дæм йæ чъылдым куы фæзила, æхсæнгарз дæм куы райса. Уыцы фыдгул ныр фæстейæ баззад Уæрæсейы руаджы.
УАЗÆГТЫ Марфа
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.