ИВДДЗИНÆДТÆ – БЮДЖЕТ ÆМÆ БАНЧЫ АРХАЙДЫ ТЫХХÆЙ ЗАКЪÆТТÆМ
Парламенты фарастæм сессийы æвдæм рабадты бюджет æмæ хъалонты фæдыл парламентон комитеты сæрдар Джиоты Еленæ уынаффæмæ рахаста цалдæр проекты. Фыццаг уыд «Бюджетон арæзт æмæ бюджетон процессы тыххæй» РХИ-йы закъонмæ ивддзинæдтæ бахæссыны тыххæй» закъоны проект.
Уый куыд банысан кодта, афтæмæй ивддзинæдтæ бахæссын баст у бюджетон закъондæттынады оптимизаци æмæ бюджетон процесс раздæры практикæмæ гæсгæ саразынимæ.
Дыккаг проект та уыд «РХИ-йы Национ банчы тыххæй» закъоны 29-æм статьямæ ивддзинæдтæ бахæссыны тыххæй».
Джиоты Еленæйы ныхæстæм гæсгæ, «ацы закъоны проект Парламент райста 2008 азы 15 июлы. 2013 азы онг Национ банг бюджетмæ хынцыдта йæ æфтиаджы 50 проценты. Фæлæ 2013 азы 19 июлы «РХИ-йы Национ банчы тыххæй» закъонмæ цы ивддзинæдтæ бахастæуыд, уыдонмæ гæсгæ се ‘фтиагæй Паддзахадон бюджетмæ хынцын райдыдтой 20 проценты афæдзы фæстиуджытæм гæсгæ. Уымæн æмæ банысангонд æмгъуыд Национ бангæн йæ бон нал уыд 50 процент фидын. 2017 азы та уæлдæр банысангонд закъонмæ цы ивддзинæдтæ бахастæуыд, уыдонмæ гæсгæ бюджетмæ хынцыд цыд 30 проценты.
«Ныр та фæстаг азты Республикон банчы стабилон финансон уавæрмæ гæсгæ, райсын хъæуы ивддзинæдты проект, цæмæй бюджетмæ хынцыд цæуа афæдзы фæстиуджытæм гæсгæ райсгæ æфтиаджы 40 проценты. Проект куы райстæуа, уæд Паддзахадон бюджетмæ цæудзæн фылдæр æфтиаг», – банысан кодта Джиоты Еленæ.
Комитеты сæрдар ма раразмæ кодта «Бангтæ æмæ бангон архай-ды тыххæй» РХИ-йы закъоны 35-æм статьямæ ивддзинæдтæ бахæссыны тыххæй» закъоны проект. Йæ ныхæстæм гæсгæ, уыцы проект баст у, бангон системæйы сусæгдзинæдтæм цалдæр хатт фæныхылыны цаутæ кæй уыд, уыимæ.
Афтæмæй та бангон сусæгдзинæдтæ бæрæг адæймагæй дарддæр мачи хъуамæ зона.
Закъоны проекттæ депутаттæ райстой æмхъæлæсæй.
КУЫСТМЫЗДТЫ ФÆФЫЛДÆР КÆНЫН ХЪÆУЫ
Джиоты Еленæ ма раразмæ кодта фарст ахуырад æмæ культурæйы уагдæтты кусджыты куыстмызды тыххæй.
«2021 азæй этапгай фылдæр кæнынц ахуырад, культурæ, ахуыргæнджыты, зонадон кусджыты, уæлдæр ахуыргæнæндæтты ахуыргæнджыты куыстмыздтæ, фæлæ сæ мыздтæ нæ фылдæр кæнынц, ахуыргæнджытæ, зонадон кусджытæ чи не сты, уыдонæн. Уый тыххæй цыбыр рæстæджы ногæй æркæсын хъæуы бахыгъды методикæмæ, уымæн æмæ уый раст хъуыддаг нæу», – банысан кодта Джиоты Еленæ æмæ ма йæ ныхасмæ бафтыдта, зæгъгæ, ис ахæм адæймæгтæ, кæцыты куыст-мыздтæ сты 50 мины, иннæты куыстмыздтæ та – 12 кæнæ 13 мины.
Ацы фарсты фæдыл финансты министр Цæрикъаты Хъазбеджы дзуапп уыд:
«Ис бæрæг сразыдзинæдтæ æмæ мах хæсджын стæм уыдон æххæст кæнын. Æппæт категориты фæдыл мах æххæст кæнæм уæрæсейаг фарсы домæнтæ. Мах æппæт дæр аразæм, цæмæй куыстмыздтæ ма уой цæрынæн хъæуæг минимумы бæрцæй къаддæр», – бамбарын кодта министр.
АСКЪУЫДДЗАГ КÆНЫН ХЪÆУЫ ТАМОЖНÆЙЫ ФАРСТ
Таможнæйон æмæ, афтæхуыйнæг, ввоз райсыны проблемæты тыххæй йæ хъуыдытæ загъта депутат Мулдарты Гарри дæр.
«Нæй гæнæн, æмæ ацы проблемæйы тыххæй ныффыссæм Мæскуымæ, кæнæ нæ цæгатирыстойнаг коллегæтимæ бадзурæм, æмæ искуы аскъуыддзаг кæнæм ацы проблемæ?» – банысан кодта Мулдары фырт.
Парламенты Сæрдар Æлборты Аланы ныхæстæм гæсгæ, цæмæй таможнæйы фарст скъуыддзаг æрцæуа, уый тыххæй йыл дзурын хъæуы æппæт æмвæзадтыл дæр.
ДАРДДÆР КУСЫН ХЪÆУЫ ХÆДБАРДЗИНАД БАНЫМАЙЫНЫ ТЫХХÆЙ
Экономикæ, чысыл амалиуæгад æмæ хъæууон хæдзарады фæдыл парламентон комитеты сæрдар Тъехты Алан фæндон бахаста, цæмæй РХИ-йы Парламент официалон æгъдауæй куырдиат арвита Беларусы закъондæттæг органмæ Республикæ Хуссар Ирыстоны хæдбардзинад банымайыны тыххæй загъта, зæгъгæ, нæ республикæйы Фæсарæйнаг хъуыддæгты министрад дæр ацы хъуыддаджы тыххæй хъуамæ бакусид.
Ацы фарстыл дарддæр бакусын Æлборты Алан бахæс кодта профилон комитеты сæрдар Дриаты Зазайæн.
Алыгъуызон фарстаты хайы сæудæджерад, арæзтад, транспорт, бастдзинад æмæ æрдзон ре-сурсты парламентон комитеты сæрдар Сланты Иван раразмæ кодта фарст Инвестпрограммæйы объектты финанскæнынады тыххæй. Йæ ныхæстæм гæсгæ, подрядон организацитæ кусынц авансы хыгъдæй.
Ацы фарсты фæдыл финансты министр Цæрикъаты Хъазбег фехъусын кодта, зæгъгæ, Инвестпрограммæйы объектты финанскæныны хъуыддаджы ницы проблемæ ис.
Нæ уацх.
