ДÆ ЦÆСТ АХÆСС ДУНЕЙЫЛ

КЕРЧЫ ТРАГЕДИ

Тæрхондонон экспертизæ

УФ-йы фæдагурæн комитет дарддæр бæрæг кæны Керчы политехникон колледжы æрцæугæ трагикон цауы æппæт уавæртæ. Фæстаг бæрæггæнæнтæм гæсгæ, Керчы трагедийы фæмард сты 21 адæймаджы (уыцы нымæцы, колледжы 4-æм курсы студент, фыдгæнæг Владислав Росляков). Бинонтæ цы æххуырст фатеры цардысты, уым дæр ауагъдæуыд басгæрстытæ. Нысан æрцыд къорд экспертизæйы, уыцы нымæцы Росляковæн психологон-психиатрион экспертизæ саразын йæ амæлæты фæстæ. Рынчындæтты нырма сты, хъыгдард чи баййæфта, уыцы дæсгай адæймæгтæ.

Скъолатæ хъахъхъæд цæудзысты

Керчы æппæт скъолатæ æмæ сабидæттæ нырæй фæстæмæ хъахъхъæндзысты «Росгварди»-йы гæрзифтонг кусджытæ, – фехъусын кодта Республикæ Хъырымы сæргълæууæг Сергей Аксенов. Йæ ныхæстæм гæсгæ, ныридæгæн уыцы нысанæн Симферополæй рацыдысты «Росгварди»-йы 110 кусæджы.

РАЙСТА ЗАКЪОН

УФ-йы Паддзахадон Думæйы дæллаг палатæйы депутаттæ райстой митингтæ уадзынæй фыдархайд кæныны фæдыл иварты тыххæй закъоны проект. Æртыккаг бакасты райст закъонмæ гæсгæ, административон барадхалынадты тыххæй Кодексмæ бахаст æрцыд ног статья, кæцымæ гæсгæ пикеттæ, митингтæ уадзыны бартæй фыдархайд кæныны тыххæй ивартæ уыдзысты 20 мин сомæй 100 мин сомы онг.

ДИСКУССИОН КЛУБ «ВАЛДАЙ»

УФ-йы Президент Владимир Путин фембæлд дунеон дискуссион клуб «Валдай»-йы хайадисджытимæ. Æрхонгæ уазджыты ‘хсæн уыдысты Афганистаны раздæры президент Хамид Карзай, Эрмитажы генералон директор Михаил Пиотровский, ИНО-йы генералон секретары раздæры хæдивæг Жан-Мари Геэнно, æхсæнадон архайæг Наталия Солженицына æмæ æндæртæ. Дискусситы рæстæджы 33 бæстæйы 130 эксперты уынаффæ кодтой Уæрæсейы политикон æмæ социалон-экономикон перспективæтыл, бæстæйы æхсæнадон æмæ культурон рæзтыл. Афтæ ма клубы хайадисджытæ æруынаффæ кодтой Æввахс Хурыскæсæн, Евразийы фарстытыл æмæ кæрæдзийæн сæ хъуыдытæ фехъусын кодтой фидæны гæнæнуæвæг хæстон конфликтты тыххæй. Æрвылазон рабадтыты фæлгæтты йæ хайадисджытæ традицион æгъдауæй фембæлынц Уæрæсейы Президентимæ. Путин хайад райста æмæ раныхас кодта дискуссион клуб «Валдай»-йы юбилейон 15-æм рабадты пленарон сессийы. Рабадты темæ уыд «Мир, в котором мы будем жить: стабильность и развитие в XXI веке»

КАДЫРОВЫ НЫХÆСТÆ АРÆНЫ ТЫХХÆЙ

Цæцæны сæргълæууæг Рамзан Кадыров æнæрайсгæйыл нымайы Цæцæн æмæ Мæхъæлы ‘хсæн арæны темæйы алыварс уавæр карз кæй цæуы, уый. Уый загъта: «Арæны иу фарс ис цæцæйнаг зæхх, иннæ фарсы ‘рдыгæй та ис мæхъæлы зæхх. Кæд æмæ сымах æцæг нæлгоймæгтæ стут, кæд сымах адæм стут, кæд ацы территори сымах у, уæд саразут уым митинг. Закъон ист æрцыд æмæ йæ тыхы бацыд. Уыцы бардз, кæцытæ сæхи хонынц раздзогтæ, кæд нæлгоймæгтæ стут, уæд æрбацæут мæ территоримæ, æмæ уым иу митинг уæддæр ауадзут. Æрбацæут нæм уазæгуаты, табуафси. Бакæнут бизнес, бацæттæ уын кæндзыстæм æппæт документтæ. Æрбацæут куыд туристтæ, афтæ æмæ уæ райсдзыстæм куыд хиуæттæ. Фæлæ сымах куы æрбацæуат, уæхи нæлгоймæгтæ хонгæйæ æмæ ахæм ныхæстимæ, зæгъгæ, «уый мæ территори у» æмæ уæхи къæхтыл фæстæмæ куы аздæхат, уæд æз дæн уый, сымах мæ цы номæй рахуыдтат. Сомы  кæнын!».

ФÆНДОН БАХАСТА ДУНЕОН МОНИТОРИНГ АУАДЗЫНЫ ТЫХХÆЙ

Гуырдзыстоны хицауад фæндон бахаста Тбилисы цур архайæг Ричард Лугары номыл æхсæнадон æнæнинздзинад хъахъхъæныны иртасæн центры архайды фæдыл дунеон мониторинг ауадзыны тыххæй. Ацы центр байгом æрцыд 2011 азы Тбилисы дунеон аэропортмæ æввахс Алексеевкайы поселочы америкæйаг хицауадон программæйы фæлгæтты. 11-æм сентябры Гуырдзыстоны паддзахадон æдасдзинады раздæры министр Игорь Гиоргадзе пресс-конференцийы фехъусын кодта,  йæм ис документтæ, центры тæссаг эксперименттæ кæй уа-дзынц, уый тыххæй æмæ æрсидт АИШ-ы президент Дональд Трампмæ, цæмæй раиртаса лабораторийы архайд.

ГУЫРДЗЫСТОНЫ ПРОКУРАТУРÆЙЫ ХЪУСЫНГÆНИНАГ

Гуырдзыстоны прокуратурæйы фехъусын кодтой, зæгъгæ, 2007 азы бизнесмен Бадри Патаркацишвилийы амарын сорганизаци кодта бæстæйы раздæры президент Михаил Саакашвили. Прокуратурæйы фидарæй зæгъынц, зæгъгæ, Саакашвилийы бахæсмæ гæсгæ, планыл куыстой Гуырдзыстоны мидхъуыддæгты министрады конституцион æдасдзинады департаменты цалдæр чиновникы. Ведомствойы хъусынгæнинагмæ гæсгæ, уыдон басгæрстыты рæстæджы ссардтой аудиофыстытæ, цыран департаменты кусджытæ уынаффæ кодтой амарыны алыгъуызон верситыл, уыцы нымæцы бизнесмены фæхъæстæ кæныныл дæр, кæцы уыдаид, йæ цардæй æрдзон æгъдауæй ахицæны хуызæн. Департаменты раздæры æртæ кусæджы урæд æрцыдысты, сæ службæйон хæстæ кæй фæбæрзонддæр кодтой, уый тыххæй.

САУДОВАГ ЖУРНАЛИСТЫ ТЫХХÆЙ

Дзыллон информацийы фæрæзты версимæ гæсгæ, саудоваг журналист Джамал Хашкаджийæн карзæй хъизæмар кодтой, бафарсты рæстæджы йын ралыг кодтой йе ‘нгуылдзтæ æмæ йын уый фæстæ та ралыг кодтой йæ сæр. Туркы Саудоваг Аравийы консул 16-æм октябры ацыд Туркæй, Стамбулы йын йæ резиденцийы туркаг полици цалынмæ баджигул кодта, уæдмæ. Джамал Хашкаджи Саудоваг Аравийæ ацыд 2017 азы æмæ цард Иугонд Штатты. Уый уацтæ фыста æмæ критикæ кодта Эр-Рияды политикæ.

РÆДЫДÆЙ НЫЦЦАВТОЙ КУРДТЫ

Дыууæ америкæйаг куынæггæнæг хæдтæхæджы F-15 рæдыдæй ныццавтой Сирийы курдты æфсæддон къордты, уыдон Дейр-эз-Зоры провинцийы Хаджины цæрæн пункты районы  «пысылмон паддзахады» террористон къорды позицитæм куы бырстой, уыцы рæстæджы. Уæлдæфон цæфы фæстиуæгæн фæмард сты 6 курдаг салдаты, 15 салдаты фесты уæззау цæфтæ. Хаджины район ногæй рахызт террористы контролы бынмæ.  Уый размæ террористтæ сатакæ кодтой лигъдæтты лагерь æмæ амынæты акодтой 700 адæймаджы. Террористтæ домынц, цæмæй АИШ йæ сæргъ кæмæн лæууы, уыцы коалици ауадза амынæты цы боевикты райстой, уыдоны. Сæвзæргæ уавæры тыххæй Пентагон нырма  комментаритæ нæ сарæзта.

КЪУХТÆ ÆРФЫСТОЙ ПРОГРАММÆЙЫЛ

УФ-йы æмæ Монголийы хъахъхъæнынады министртæ Сергей Шойгу æмæ Нямаагийн Энхболды баныхæсты фæстиуджытæм гæсгæ, къухтæ æрфыстæуыд Уæрæсе æмæ Монголийы ‘хсæн æфсæддон æмгуыстады даргъæмгъуыдон программæйыл. Сæрмагондæй, документы хынцыд æрцыд иумиаг ахуырты рæстæджы æмæ æфсæддон ахуырады къабазы æмгуыстад рауæрæхдæр кæныны тыххæй.

Информацион агентадты

 хъусынгæнинæгтæм гæсгæ