Куыд зонæм, афтæмæй нæ паддзахады сæргълæууæг Гаглойты Аланы бахæсмæ гæсгæ Культурæйы цыртдзæвæнты реставрацийы фæдыл арæзт æрцыд мадзæлтты комплекс. Уый фæдыл иуæй-иу министрадтæн бахæс кодтой Ирыстоны мæсгуытæ æмæ дзуæртты территоритæм базилын, цæмæй сыл сæ цæст æрæвæрой Ирыстонмæ æрцæуæг туристтæ.
Æхсæнадон архайæг, гид æмæ этнохъæу «Борджнис»-ы бындурæвæрæг Бететы Юрий нын куыд радзырдта, афтæмæй Паддзахадон унитарон куыстуат ныртæккæ сыгъдæггæнæн æмæ арæзтадон куыстытæ кæны, Хеиты хъæуы цы XVIII æнусы цыртдзæвæн ис, уым. Куыстыты архайынц компани «Капиталон арæзтады фæткдаруат»-ы фараст кусæджы. «Президент иттæг хорз фæндон бахаста. Рагæй дæр хъуыд хъусæрдарын ахæм историон-культурон цыртдзæвæнтæм. Хæмпæлтæй сæм бацæуæн нæ уыд. Сæ бацæуæн фæндæгтæ сын рагæй ничиуал цалцæг кодта. Ныр сæм фæндæгтæ сырæзт æмæ сæм цæудзысты бынæттон цæрджытæ æмæ республикæмæ æрцæуæг уазджытæ дæр».
Уый ма банысан кодта, аналогион куыстытæ уагъд кæй цæуынц æндæр историон объекттыл дæр. Ирыхъæу, Дменис æмæ Чъехы дæр ныссыгъдæг кодтой мæсгуыты алфæмбылай. Чъехы хъæуы цы кувæндон ис, уымæ хæстæг ис рагон моладзандон. Уымæ йæ хъус дардзæн æмæ йæ периодикон æгъдауæй сыгъдæг кæндзæнис Хъахъхъæнынады министрад.
Историон æмæ культурон цыртдзæвæнтæ куы ныссыгъдæг кæной, уæд сыл æнæмæнг сæвæрын хъæудзæнис трафареттæ, цыран нысан уыдзысты сæ нæмттæ, кæцы æнусы арæзт æрцыдысты æмæ æндæр бæрæггæнæнтæ. Стæй ма æнæмæнг сæвæрын хъæудзæн нысæнттæ, цæмæй та фæсивæд уырдæм ма цæуой рæстæг æрвитынмæ æмæ дзы цардуагон бырон ма калой.
P.S Æрмæстдæр иумæйаг тыхтæй нæ бон суыдзæн нæ республикæйæ туристтæн зæрдæмæдзæугæ бынат саразын
