Æнæниз адæймагæн царды алы къабæзтæм тырнын æнцондæр у, уæнгрогдæр æмæ ныфсджындæрæй фескъуыддзаг кæны, йæ размæ цы ахсджиаг æмæ бæрнон хæстæ вæййынц, уыдон. Фæлæ зæгъын хъæуы, æнæниз уæвын адæймагæн æрмæст йæхицæй кæнгæ нæу, куыд хорзæрдæм, афтæ йыл мæгуырауæрдæм дæр æндавынц, æрвылбон цы хæлцæй фæпайда кæнæм, уыдон дæр. Хорз у, продукты æрмæстдæр йæхи скондæй дарддæр куы ницы вæййы, фæлæ адæйма-джы организмыл æппæрццагæй æндавынц, химикон буарадтæ сæм куы бафты, уæд. Йæ хъуыдытæ зæгъы Ветеринарон зонæдты кандидат Лолоты Владимир:
– Абоны бон адæм цы продукттæй пайда кæнынц, уыдон куы абарæм 20-30 азы размæ æркæнгæ продукттимæ, уæд се ‘хсæн хицæндзинад у тынг стыр, уымæн æмæ абоны продуктуадзджытæ æрæмысыдысты алыгъуызон буарадтæ. Зæгъæм, тахынæгыл фыст вæййынц консерванттæ æмæ йын уыдон фаг вæййынц, цæмæй ма сæвзæр уа 5 азы дæр. Фæлæ æцæг продукт куы уа, йе сконды куы ницы хæццæ уа, уæд та фæлæудзæн æрмæстдæр 3 мæйы. Кæнæ райсæм адджын дон, уымæ бынтондæр нæ фæхæццæ вæййы сæкæр, сцæттæ йæ кæнынц, сæкæр чи ивы, ахæмæй. Уымæн йæ хъомысад егъау у, чысыл къæртт 500 литр доны дæр садджын кæндзæн цыбыр рæстæгмæ. Фæлæ зæгъын хъæуы, ахæм тых ын кæй ис, уый мæгуырауæрдæм æндавы адæймаджы æнæниздзинадыл. Раздæр азты та æцæг адджын дон уагътой фæткъуы, кæрдо, члауи æмæ æндæр дыргътæй. Уыцы дæттæ та хорзæрдæм æндæвтой адæймаджы организмыл, йæ физикон рæзт æмæ буары хъомысыл. Нæ магазинты цы урсаджы продукттæ æлхæнæм æмæ кæмæй пайда кæнæм, уыдон сты къæпы, æхсыр, нæлхæ, маргарин æмæ æндæртæ. Уыдоныл дæр хæццæ кæнынц цахæмдæр буарадтæ æмæ сæ кæд хæрыны рæстæджы зæрдæ фæисы, уæддæр не ‘нæниздзинадыл хорзæрдæм бирæ не ‘ндавынц. Нæу бынтон раппæлинаг дзулы ссад дæр, хæццæ йыл кæнынц, мах кæй нæ зонæм æмæ хатæм, ахæм буарад æмæ вæййы урс-урсид.
Рахизæм фосдарды къабазмæ дæр. Иуæй-иу фосдарджытæ сæ бæрны уæвæг стуртæн хæрын кæнынц, бар кæмæн нæй, ахæм хæлцадон буарадтæ, аразынц сын судзинтæ, цæмæй снард уой æмæ бирæ фыдызгъæл ауæй кæной. Уымæй дарддæр ма стуртæн низы ныхмæ судзинтæ куы саразынц, уæд хъуамæ рацæуа бæлвырд рæстæг, цæмæй хос ацæуа организмæй. Уæдмæ йын нæй æргæвдыны бар, уымæн æмæ йæ дзидза ратых кæндзæн адæймагæн. Мах тыхсæм адæймаджы хæлцыл, продукттæ хъуамæ уой сыгъдæг, зæрдæ йæм ма ‘хсайа. Фæлæ мæгуырау продукттæй куы пайда кæна, адæймаджы цыдæр куы хъыгдара, уæд низ ноджы фæкарздæр вæййы, тынгдæр бандавынц игæр, фарсылæвзаг, ахсæныл. Дунейы цæрджытæн сæ æртыккаг хай хъæрз-гæ сты сæкæрнизæй, хæлцадон продукттæй рационалонæй кæй нæ пайда кæнынц, уый аххосæй. Афтæ æмæ базары цы фос фæуæй кæнынц, уыдон хъуамæ бæрæг кæной æм-бæлон специалисттæ, антибиотик арæзт сын, мыййаг ма уа, уый сбæлвырд кæныны тыххæй. Ахæм фыдызгъæлæн та 28 бонмæ нæй хæрæн.
Цæмæй адæм уыцы фыдбылызтæ æмæ низтæй хызт уой, уый тыххæй хъуамæ спайда кæнæм нæ сæрвæттæй. Фосдарджытæ сæ хъуамæ дариккой хæххон бынæтты, уым уæлдæф æмæ сæрвæттæ сты экологион æгъдауæй сыгъдæг, быдырбæсты та зымæгмæ сæ фосæн æрцæттæ кæниккой холлаг. Уыцы хъуыддаг хорзæрдæм бандавдзæн уыгæрдæнтыл, уымæн æмæ сæм нал ис фаг хъусдард æмæ къутæр кæнынц. Афтæ куы бакæниккам, уæд не ‘ркæнгæ продукци уаид сыгъдæг, стæй ма хорзæрдæм бандавид æм-бæстæгты æнæниздзинадыл дæр.
ХУЫБИАТЫ Никъала
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.