Ног чингуытæ – нæ фыдæлты тыххæй

Фæстаг рæстæджы нæ рауагъдад активонæй архайы бынæттон авторты аивадон, æхсæнадон-политикон æмæ зонадон куыстытæ хицæн чингуытæй рауадзыныл æмæ йын æнтысгæ дæр кæны. Уыдоныл та чиныгкæсджытæ кæддæриддæр сæмбæлынц стыр æхсызгондзинады æнкъарæнтимæ. Зæгъæм, æрæджы рухс федта Хуссар Ирыстоны Уанеты Захары номыл зонадон-иртасæн институты директор Гаглойты Роберт æмæ археолог Дзаттиаты Русланы чиныг «Памятники сармато-аланского времени в Южной Осетии» æмæ дзы автортæ арынц зынгæ ирон археолог, историон зонæдты доктор, профессор Тъехты Баграты рухс ном. Сæрмæттæ-аланты цыртдзæвæнтæ Хуссар Ирыстоны-Паддзахад Аланийы  сты нæ паддзахады сырæзты рагон истори. Чиныджы ис бацæуæн, стæй чиныджы автортæ нымайынц Монастъер, Курта, Лекъы дзуар, Велура, Хъорсеу, Мугут(Тъира), Дзриа, Морго, Стыр-фæз, Жакъулта æмæ Едысы цыртдзæвæнтæ. Монастер-Стырфæзы зæппадзтæ къахта æмæ сыл ба-куыста археолог Гаглойты Р., иннæ дыууæ зæппадзы та скъахта Дзат-тиаты Р. Чиныджы ис кæронбæттæн ныхас, стæй – иллюстрацитæ.

Хетæгкаты Къостайы номыл премийы лауреат Гаглойты Роберт Хазбийы фырт ныр 40 азæй фылдæр кæны археологион къæхтытæ Хуссар Ирыстоны территорийыл, байгом кодта 31 цыртдзæвæны. Мыхуыры рауагъта 81 зонадон куыстæй фылдæр, уыцы нымæцы 5 монографи, дзæвгар уацтæ зонадон æмбырдгæндтæ æмæ периодикон рауагъдадты. Цымыдисон у æмæ кæсæг зæрдиагæй фембæлдзæн йæ ног куыстытæй иу – «Античный мир и Южная Осетия» (I-IV) чиныгыл дæр. Автор дзуры Хуссар Ирыстоны незаманты дуджы базарадон экономикæйы иуæй-иу фарстатыл, зæгъгæ, ацы территорийыл цæрæг адæ-мæн рагæй уыд бастдзинад æндæр бæстæты адæмтимæ. Нæ дуджы 2 мин азы размæ Централон Кавказы территорийыл бынæттон традици фæлæмæгъдæр, уый хыгъд фæ-зындысты керамикæ æмæ бронзæйæ конд куыстытæ. Скифты рæстæджы агъоммæ Централон Кавказы адæмтæн уыд фидар бастдзинад Кубань, Цæгат Сау денджызы æмæ хæххон Хъырымы адæмтимæ, афтæ ма Раззаг Ази æмæ Карпат-Дунайы бассейны культурæимæ.

Чиныджы ис 5 сæры, фыццаг хуыйны «Предметы быта», 11 сæр «Предметы украшения и утилитарного назначения», 3 сæр у «Предметы глиптики», 4-æм у «Оружие и принадлежности конского снаряжения» æмæ 5-æмы та дзырдæуы «Торгово-экономические и культурные связи с окружающим миром». Ацы чиныджы ис фæсныхас, стæй спайдагонд литературæ æмæ æндæртæ.                                                                           ХУЫБИАТЫ Никъала