Нæ рыст дунейæн базонын кæнын

Гуырдзыстон нæ адæмы ныхмæ цы геноцид сарæзта, ууыл сæдæ азы кæй æххæст кæны, уый фæдыл 18-æм марты Тыбылты Алыксандры номыл Хуссар Ирыстоны Паддзахадон университеты уагъд æрцыдис æхсæнадæмон зонадон-практикон конференци «Ирон адæмы геноцид», зæгъгæ, ахæм номимæ. Конференцийы куысты хайад райстой Республикæ Хуссар Ирыстоны Президент Бибылты Анатоли, Хицауады сæрдар Пухаты Эрик, Парламенты Сæрдар Тадтаты Алан, афтæ ма Хуссар Ирыстоны зонадон-сфæлдыстадон интеллигенцийы минæвæрттæ, университеты ахуыргæнджытæ.

Цымыдисон докладтæ конференцийы бакастысты Президенты Паддзахадон уынаффæгæнæг, историк Пухаты Къоста Фæсарæйнаг хъуыддæгты министр, политикон зонæдты кандидат Медойты Дмитри, историон зонæдты кандидат Джиоты Мурат  æмæ æндæртæ.

Видеобастдзинады руаджы ма конференци цымыдисон докладтæй баххæст кодтой уæрæсейаг газет «Культурный Петербург»-ы редактор, филологон зонæдты ка-дидат Сергей Ильченко. Йæ докла-ды темæ уыд: «Информационный геноцид Южной Осетии в XXI веке», Тарас Шевченкойы номыл Луганскы националон университеты культурологийы кафедрæйы гæс, студентон Интернет телеуынынад «Шпиль ТВ»-йы директор Пиченикова Светлана: «Работа телерепортеров в условиях гражданской войны на Донбассе», Цæгат Ирыстон-Аланийы Мыхуыр æмæ дзыллон коммуникациты хъуыддæгты фæдыл комитеты сæрдар Фидараты Юри.

Конференци бацæуæн ныхасæй байгом кодта университеты ректор Тедеты Вадим. Уый фыццаджыдæр арфæ æмæ бузныджы ныхæстæ загъта конференцийы æппæт хайадисджытæн дæр. Университеты ректор йæ раныхасы банысан кодта геноциды хуссарирыстойнаг адæм цы стыр хъизæмæрттæ баййæфтой æмæ цы стыр тугкалæн фæд ныу-уагъта ирон адæмы историйы.

Конференцийы сæрмагондæй раныхас кодта нæ бæстæйы сæргълæууæг Бибылты Анатоли дæр. Уый банысан кодта, зæгъгæ, Хуссар Ирыстоны историйы ис бирæ мысæн æмæ трагикон бонтæ, кæцытæн ферох кæныны бар нæй махæн.

«Стыр ахсджиаг нысаниуæг ис нæ ахуыргонд историкты куыстæн, кæцытæ ахуыр кæнынц уæды цауты фактологи. Хорз чиныг рауадзынмæ цæттæ кæны Пухаты Къоста. Хорз куыст бакодтой Цæгат Ирыстоны историктæ, уыдон æмрæнхъ Бзарты Руслан, кæцыйæн мыхуыры рацыд чиныг «Геноцид осетинского народа». Уымæ гæсгæ мæ фæнды зæгъын уый, æмæ ирон адæмы геноцид кæй у иумиаг æмæ йæ дих кæнын нæ хъæуы. Кæд æмæ мах иу адæм стæм, уæд Цæгаты дæр æмæ Хуссары дæр цы трагедитæ æрцыд, уыдон нымайын хъæуы, куыд иу адæмы трагедитæ, афтæ. Махæн уый бар нæй æмæ Беслæны æрцæугæ трагеди хонæм Цæгат Ирыстоны трагеди æмæ Ереды трагеди та – хуссарирыстойнаг. Уымæ гæсгæ ацы трагедитæ сты ирон адæмы трагедитæ. Баны-сан кæнын мæ фæнды уый, æмæ 1920 азы геноцид кæронмæ иртæст кæй не ‘рцыд æмæ йын аккагæй кæй не стæрхон кодтой, уый. Уый та у иууыл ахсджиагдæр фарст. Махæн нæ сæйраг хæс у, цæмæй дунеон æмæхсæнады размæ æрхæссæм геноциды æппæт факттæ æмæ диссæгтæ, уæды рæстæджы куынæг чи æрцыд, уыдоны рухс нæмттæ арыны тыххæй. Стæй ма уый тыххæй, цæмæйдæриддæр сомбоны фæлтæртæ фидарæй зоной 20-æм азты цы æрцыдис, уый. Уæды геноцид ауагъта таутæ æмæ æрæвæрдта бындур, цæмæй Гуырдзыстоны хицауад адарддæр кодтаид 1990-æм, 2004-æм æмæ 2008-æм азты ирон адæмæн цы геноцид сарæзтой, уый. Мах не ‘ппæт дæр тынг хорз зонæм, гуырдзиаг фашисттæ куыд мардтой сабырцæрæг, æнæаххос адæмы, уый. Уымæ гæсгæ абон мах нæ геноциды тыххæй куы нæ дзурæм æмæ йæ дунемæ куы нæ хæссæм, уæд æй нæ бæсты æппындæр ничи сараздзæн, ничи йыл сдзурдзæн. Дæнцæгæн æрхæссæм сомихæгты геноцид, сæ проблемæйыл куыстой сæхæдæг. Ирон адæмы геноцидæн 30-æм, 40-æм азты куы стæрхон кодтаиккой, уæд 90-æм-2008-æм азты трагикон цаутæ нал бавзæрстаиккам. Абон официалон Тбилисæй хъусæм, зæгъгæ, ирæттæ геноцид æрымысыдысты сæхæдæг, цæмæй радон хатт сырæза æндыгъдады бынат. Фæлæ геноцид ирæттæ не ‘рымысыдысты. Гуырдзыстон геноцид сарæзтой ирон адæмæн æмæ уыдонæн сæ къухдариуæгад хъуамæ рацæуа йæ ныхмæ æмæ йын стæрхон кæной», – банысан кодта Бибылты Анатоли.

Пухаты Къоста йæ доклады банысан кодта, зæгъгæ, гуырдзиаг æхсæнадзонджытæ 1920-æм азты æрцæугæ цаутæ æмбарын кæнынц, куыд ирон æмæ гуырдзиаг большевикты революцион растад сæ иумиаг знаг – меньшевикты ныхмæ. «Æмæ кæд афтæ уыд, уæд гуырдзиаг гвардионтæ цæуылнæ басыгътой иунæг гуырдзиаг хъæу дæр æмæ цæуылнæ амардтой иу гуырдзиаджы дæр?! Уæд цæмæн цыдысты куынæг æрмæстдæр ирон адæм?!», – фарст æвæры йæ доклады историк.

Йæ ныхæстæм гæсгæ геноцид уыд Хуссар æмæ Цæгат Ирыстоны адæмæн.

Джиоты Мурат дæр йæ доклады бæстонæй æрдзырдта, гуырдзиаг фашисттæ ирон адæмæн цы фыдмитæ фæкодтой æмæ цы хъизæмæрттæ æвзæрстой, æппæт уыдæтты тыххæй. Докладгæнæг дæнцæгæн хаста, йæхæдæг хистæр кары адæмæй цы фехъуыста æмæ кæй бахъуыды кодта, æппæт уыцы диссаджы цаутæ. Гуырдзиæгтæ куыд нæ ауæрстой сывæллæттыл, сылгоймæгтыл æмæ зæрæдтыл. Куыд сæ мардтой, сæ къухтæм-иу чи бафтыд, уыдонæй куыд хынджылæг кодтой. Гуырдзиæгты фыдмитæ сæхиуыл ма бавзарыны охыл-иу сæхи къæдзæхæй куыд аппæрстой, кæнæ-иу цæугæдоны сæ мæлæт куыд ардтой, цæфтæй хæхты сæрты æргъæмттимæ куыд хызтысты, низтæ сыл куыд схæцыдысты æмæ массон æгъдауæй куыд  мардысты…

Конференцийы кæрон ма университеты ректор Тедеты Вадим фехъусын кодта, зæгъгæ, зонадон-практикон конференцийы фæстиуджыты тыххæй мыхуыры кæй рацæудзæнис докладты æмбырдгонд, кæцыйы руаджы фæхъæздыгдæр уыдзæн университеты библиотекæйы фонд.

Нæ уацх.