Фыццаг сылгоймаг-космонавт ссис Советон Цæдисы æмбæстаг, Валентинæ Терешкова. Уый у дунейы иунæг сылгоймаг, кæцы космосмæ атахт иунæгæй. 1963 азы 16-æм июны космикон нау «Восток-6»-ы командир Зæххмæ салæмттæ рарвыста орбитæйæ æмæ йæ ном мыггагмæ бафыста историйы.
Фидæны тæхæг-космонавт райгуырд 1937 азы 6-æм марты Ярославлы областы Масленниковойы хъæуы. 1955 азы астæуккаг скъола каст фæуыны фæстæ бацыд Ярославлы рог сæудæджерады техникуммæ. Раст уыцы рæстæджы бацыд бынæттон аэроклубы парашютон спортмæ, кæцы йын уый фæстæ фæндаг байгом кодта арвмæ. 1962 азы сæдæгай претенденткæтæй равзæрстой Терешкова æмæ ма ноджы цыппар чызджы æмæ сæ бакодтой космонавтты къордмæ. Уый фæстæ уыдонæн райдыдта космосмæ зын æмæ дæргъвæтин цæттæ гæнæн рæстæг.
«Центры нæ ахуыргæнæг уыд фыццаг космонавт Юри Гагарин. Уый уыд немæ æппæт фæлварæнты дæр», – æрæмысы Валентинæ Терешкова. Фыццаг сылгоймаг-космонавт йæхæдæг куыд дзуры, уымæ гæсгæ йæ абоны онг дæр нæ зоны, сылгоймæгты къордæй йæ цæмæн равзæрстой уый.
«Æз амондджын уыдтæн æрмæст мæхи тыххæй нæ, фæлæ мæ райгуырæн Ярославлы тыххæй дæр», – радзырдта уый конференцийы, кæцы баст уыд космосмæ йæ атахты юбилейимæ.
Валентинæ Терешкова куыд зæгъы, афтæмæй старты рæстæджы æппындæр нæ тарст. «Тасдзинадыл нæ хъуыды кæныс, æрмæстдæр хъуыды кæныс – ды хъуамæ сæххæст кæнай космикон атахты программæ. Мæнмæ афтæ кæсы, æмæ дæ цас дарддæр ракетæ хæссы Зæххæй, уыйас æм æввахсдæр кæныс. Цасфæнды ма тæха адæймаг космосы, уый алыхатт дæр мысы йæ планетæйы!», – загъта космонавт.
Йæ атахты рæстæг уыд иу суткæ, фæлæ йын бадзырд уыд Сергей Королевимæ, зæгъгæ, йæхи хорз куы хата, уæд гæнæн ис æмæ йын фæфылдæр кæной йæ атахты рæстæг. Афтæмæй уый космосы баззад 2 суткæ 22 сахаты æмæ 50 минуты. Уæд уыцы рæстæг уыд, америкæйаг астронавттæ иууыл иумæ цас рæстæг уыдысты космосы, уый бæрц. 48 хатты æрзылд нæ планетæйы алыварс æмæ уый фæстæ æнтыстджынæй æртахт фæстæмæ Зæхмæ. Йæ атахты фæстæ советон космикон программæйы къухдариуæггæнджытæ аивтой космосмæ сылгой-мæгты æппæт атахтытæ дæр æмæ 20 азы дæргъы Терешкова нымад цыд иунæг сылгоймагыл, кæцы уыд космосы.
1982 азы Советон Цæдис космосмæ арвыста ноджы иу сылгоймаджы – Светланæ Савицкаяйы, кæцы дунейы фыццаг хатт рахызт гом космосмæ. Терешковайы космикон нау куы æрбаввахс Быковскийы «Восток-5»-мæ, уæд уыдон ныхас кодтой æмæ æгæрыстæмæй зарыдысты зарджытæ, цалынмæ сæ наутæ кæрæдзийæ нæ адард сты, уæдмæ.
Космосмæ ацы атахты фæстæ Терешкова йæ бæстæйы цæрджытæн ссис æцæг хъайтар. Уый райста практикон æгъдауæй æппæт хорзæхтæ дæр бæстæйы къухдариуæгадæй, фæкуыста бирæ бæрнон бынæтты. Ныртæккæ уый у УФ-йы Паддзахадон Думæйы YI-æм æрсидты депутат, афтæ ма у дунеон хъуыддæгты фæдыл Паддзахадон Думæйы комитеты сæдарды хæдивæг дæр. Фæлæ йæ политикон карьерæмæ нæ кæсгæйæ, уымæн абон дæр бастдзинад ис космосимæ. Терешкова йæхдæг куыд загъта, уымæ гæсгæ йын гæнæн куы уаид, уæд абон дæр раздæхит космосмæ æмæ цæттæ у Марсмæ атæхынмæ дæр. «Уый у ахæм професси, кæцыйæ адæймаг фæрынчын вæййы иу хатт æмæ æнæхъæн царды дæргъы. Æз арæх фæкæсын стъалытæм», – загъта уый.
Абоны онг орбиталон космикон атахтыты хайад райстой 57 сылгоймаджы, уыдонæй сæрæгас нал сты æхсæзæй (æртæйæ дзы фæмард сты космикон науты катастрофæты).
Æрмæг мыхуырмæ бацæттæ кодта
Чертхъоты Жаннæ
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.