14 сентябры уыд Парламенты дæсæм сессийы фыццаг рабадт. Уагъта йæ Парламенты Сæрдар Æлборты Алан.
Сессийы райдайæны депутат Гаглойты Алан ныхасы бар ракургæйæ, фехъусын кодта, цæмæй йæ ссæрибар кæной Закъондæттынад, закъондзинад æмæ бынæттон хæдуправленийы сæрдары хæдивæджы хæстæй. Куыд бамбарын кодта, афтæмæй йæ фæндон ахъуыдыгонд у æмæ бахатыд депутаттæм йæ куырдиаты æвварс рахæцыны тыххæй. Уый фæстæ сесси ныууагъта æмæ залæй ахызт.
Бюджет æмæ хъалонты фæдыл парламентон комитеты сæрдар Джиоты Еленæ уынаффæмæ рахаста «2022 азы Республикæ Хуссар Ирыстоны Паддзахадон бюджет æххæст кæныны тыххæй» закъоны проект.
Куыд банысан кодта, афтæмæй 2022 азы æфтиæгты фæдыл Паддзахадон бюджет æххæсткæнынад уыд 9331 199,13 мин сомы. Уый у Паддзахадон бюджеты æфтиæгты иумæйаг гуырахсты 19,5 проценты.
Загъта ма, зæгъгæ, хъалонты æфтиæгтæ æххæст æрцыдысты 1667209, 3 мин сомæй, республикæйы социалон-экономикон рæзты тыххæй Уæрæсейы Федерацийы финансон æххуыс та уыд 7513440,20 мин сомы.
«Хыгъдон рæстæджы бюджеты фæрæзты хардз кæныны приоритетон здæхтытæ сты бафтауинæгтимæ куыстмызд фидын, цæрджытæн социалон æххуыс, сывæллæтты ахуырадон уагдæтты хæлцадон продукттæй, хосгæнæн уагдæтты та медикаменттæ æмæ хъæдгæмттæ бæттынæн хъæуæг æрмæджытæй ифтонг кæнын», – загъта Джиоты Еленæ.
Йæ ныхæстæм гæсгæ, Паддзахадон бюджеты фæрæзтæ хардз кæныны сæйраг здæхтытæй иу у республикæйы сициалон-экономикон рæзтæн ахъазгæнæг Инвестицион программæйы финанскæнынад.
Ацы закъоны проекты тыххæй йæ хъуыдытæ загъта депутат Санахъоты Давид. Банысан кодта, зæгъгæ, «закъоны проект тынг ахсджиаг у æмæ йæ цалынмæ нæ райстам, уæдмæ йæм хъуыд æркæсын». Уый депутаттæн бамбарын кодта, цæмæй æнгæс фарстатыл уынаффæ цæуа рæстæгыл, цæмæй ахæм рæдыдтытæ макуыуал æруагъдæуа, уый тыххæй.
Дискусситы фæстæ закъоны проект депутаттæ райстой.
Джиоты Еленæ ма уынаффæмæ рахаста «2022 азы Республикæ Хуссар Ирыстоны Социалон фонды бюджеты æххæсткæнынады тыххæй» закъоны проект.
Куыд банысан кодта, афтæмæй 2022 азы республикæйы Социалон фонды бюджет æххæст цыд «2022 азы Хуссар Ирыстоны Социалон фонды бюджетмæ ивддзинæдтæ бахæсыны тыххæй» закъонмæ гæсгæ.
«Социалон фонды бюджеты æфтиæгтæ пъланы бæрæггæнæнтæм гæсгæ, уыдысты 753438,6 мин сомы кæнæ та – 106,6 проценты. Фонды сæйраг хай сты фæдзæхстады фиддонтæ, фонд æхцайы фæрæзтæ исы 11002,5 мин сомы бæрц, трансферт та – 89738,1 мин сомы. Хæрдзтæ та уыдысты 785345,7 мин сомы. Фонды фæрæзтæ хардз цыдысты пенситæ дæттыныл, социалон ифтонгадыл. Бюджеты хæрдзты хай æххæст æрцыд 94,6 проценты», – банысан кодта Джиоты Еленæ.
Закъоны проекты депутаттæ райстой æмхъæлæсæй.
Фæсивæды хъуыддæгты, спорт æмæ туризмы фæдыл парламентон комитеты сæрдар Гæбæраты Инал раразмæ кодта «Физикон культурæ æмæ спорты тыххæй» Республикæ Хуссар Ирыстоны закъонмæ ивддзинæдтæ бахæссыны тыххæй» закъоны проект.
Куыд бамбарын кодта, афтæмæй, проект арæзт æрцыд профилон комитеты инициативæйæ, республикæйы физикон культурæйы æмвæзад фæбæрзонддæр кæныны æнæмæнгхъæуындзинады тыххæй.
«Ивддзинæдтæ хаст куы æрцæуой, уæд горæт æмæ районты администрацитæн уыдзæн æрвылазон пълæнттæ æмæ паддзахадон программæтæм сæ фæндæттæ бахæссыны бар. Уымæй дарддæр ма закъоны проекты дихгонд æрцыдысты спортивон квалификацион нысæнттæ æмæ спортивон кады нысæнттæ. Уыцы нысæнттимæ лæвæрд цæудзысты бæлвырдгæнæнтæ (удостоверения) дæр. Ацы закъоны проекты руаджы арæзт цæудзæн, спорты æнтыстытæ кæмæн ис, уыцы спортсменты дырыс хыгъд. Закъоны проектмæ хаст сты цæрджыты ‘хсæн массон æмæ студентон спорты рæзты тыххæй ивддзинæдтæ», – загъта комитеты сæрдар æмæ ма йæ ныхасмæ бафтыдта, зæгъгæ, закъоны проект райсгæйæ, республикæйы паддзахадон бюджетæй нæ бахъæудзæн уæлæмхас финансон хæрдзтæ.
Закъоны проекты фæдыл депутатты ‘хсæн сцырын дискусситæ. Дзырд цыд финансон ифтонгады фæдыл.
Парламенты Сæрдары хæдивæг Гасситы Петр не сразы комитеты сæрдары ахæм ныхæстыл, зæгъгæ, республикæйы паддзахадон бюджетæй нæ бахъæудзæн уæлæмхас финансон хæрдзтæ.
«Куыд нæ бахъæудзæн уæлæмхас æхцайы фæрæзтæ? Æнæ уæлæмхас фæрæзтæй уæ дарддæры фадæттæ развæлгъау уæхæдæг халут. Абон дæр æй хъæуы финанскæнынад, фæлæ – нæй», – бахахх кодта Гассийы фырт.
Æлборты Аланы хъуыдымæ гæсгæ та райсын хъæуы закъоны проект æмæ фадат раттын хъæуы спортивон нысæнттæ дæттынæн, уый фæстæ, зæгъгæ, бахастæуыдзæн ивддзинæдтæ финансон ифтонгады фæдыл.
Ацы фæндоныл – депутат Мулдарты Гарри не сразы. Зæгъгæ, «закъоны проектмæ финансон ифтонгады тыххæй ивддзинæдтæ куы нæ бахастæуа æмæ йæ афтæмæй куы райсæм, уæд закъон нæ кусдзæн. Спортсментæ иу кæнæ иннæ спортивон нысан райсгæйæ, хъуамæ ифтонг цæуой æнæмæнгхъæуæг хатыртæй (льготы) дæр».
Депутат Бесаты Зитæ куыд бахахх кодта, афтæмæй закъоны проект хъæуæг у. Райсын æй хъæуы, фæлæ банысан кæнын хъæуы, финанскæнынады тыххæй йæм цы ивддзинæдтæ хъуамæ бахастæуа, уыдон фидæн азы сæ тыхы кæй бацæудзысты, уый.
Дискусситы фæстæ закъоны проекты депутаттæ райстой.
Сессийы карз дискусситæ цыд æндæр æмæ æндæр фарстатыл дæр.
Нæ уацх.
