Ахуыргæндтæ рагæй уадзынц иртасæн куыстытæ къухвæлыст интеллекты æндæвдады тыххæй æмæ æрцыдысты ахæм хатдзæгмæ, зæгъгæ, дзыллæты фæстагмæ скуынæг кæндзæнис. Уымæн æмæ уыцы интеллектæн ис егъау потенциал, æмæ, йæ мах нырма нæ хатæм, фидæны дзыллæтæм куыд фæзындзæн, уый. Стæй ма дзы хъомысджын паддзахадтæ пайда кæнын райдыдтой æрмæст социалон къабазы нæ, фæлæ ма геополитикæйы дæр.
Бизнесы къабазы чи кусы, уыдонæн тынг æххуыс у æрымысгæ интеллект – хуыздæрырдæм æндавы сæ хъуыддæгты размæцыдыл, æфтиæгтæ фæфылдæр кæныныл. Раздæримæ абаргæйæ бизнесы лæггæдты гъæд фæхуыздæр æппынкъаддæр 64%, алыгъуызон товартæ ауæй кæныны процесс дæр фæтагъддæр 60%, корпорацитæ бакæнгæ куыстæн анализ тагъддæр саразынц æмæ уымæ гæсгæ хъæугæ уынаффæтæ тагъд рахæссынц. Æмæ æппæт ацы æнтыстытæ сты аразгæ интеллекты фæрцы. Зæгъæм, америкæйаг технологон компани «Nvidia» аразгæ ин-теллекты фæрцы йæ æфтиæгтæ фæфылдæр кодта цалдæр мин хатты æмæ йæм пайда æрбацыд иу триллион долларæй фылдæр.
Ахуыргæндты хъуыдымæ гæсгæ æрæмысгæ интеллект æгæр стыр къахдзæфтæй цæуы размæ æмæ уымæ гæсгæ тæссаг у рæдыдтытæ æруадзынæй. Цæмæй ног технологиты æдасдзинад фæбæрзонддæр уа, уый тыххæй хъæуы хъавгæ архайын, фылдæр иртасæн куыстытæ уадзын. Фæлæ алчи разы нæу ууыл, алкæй æнхъæлмæ кæсын нæ фæнды – тагъд сæ фæнды фæллой скæнын. Уымæ гæсгæ бирæтæ ног технологитæй пайда кæнынц зыгъуыммæ, сæ нысанмæздæхт сын фæивынц æмæ свæййынц тæссаг.
Цæмæй хъæуы тæрсын?
Америкæйаг «Ӕрымысгæ интеллекты æдасдзинады центр»-ы сбæлвырд кодтой, фидæны ног технологитæ стыр бæллæх кæй æрхæсдзысты. Ӕрымысгæ интеллект тæссаг æхсæнгæрзтæй ницæмæй къаддæр у – йæ зианхæссæг æндæвдад æрмæст парахат кæндзæнис цифрон хуызы. Уымæ гæсгæ йын коллективон æдасдзинады системæ ныппырх кæнын уыдзæнис бынтон æнцон. Стæй ма зианхæссæг пропагандæ дæр сæрибарæй араздзæнис. Ахæм пропагандæйæ рагæй пайда кæнынц егъау компанитæ сæ товартæ парахат кæныны рæстæджы.
Размæцыд æхсæнадты азæй-азмæ къаддæр кусынц – сæ хæстæ арæхдæр æвæрынц æрымысгæ интеллектыл. Афтæ куы ахæсса, уæд фидæны элементарон хъуыддæгтæ дæр араздзæнис æрымысгæ интеллект, адæмы фылдæр хай бынтондæр ницæмæ уал рæхсдзæнис. Уый та сæ æркæндзæнис æнæбон уавæрмæ – сæрмагонд аппараттæ йын куы нæ уал æххуыс кæной, ног технологитæй спайда кæныны фæрæз ын куы нæ уал уа, уæд йæ бон хуымæтæджы æгъдауæй исты бахæринаг балхæнын дæр нæ бауыдзæнис.
Адæймаджы бæсты æрымысгæ интеллект куы куса, йæ бæсты алцыдæр куы цæттæ кæна æмæ йын æдыхст царды уавæртæ куы араза, уæд уыцы адæймаг цы хъуамæ архайа дарддæр? Адæймаг, фыццаджыдæр, у социалон удгоймаг æмæ хибарæй цæрын йæ бон нæу – йæ рæстæг æнæмæнг исты хуызы хъуамæ æрвита. Уымæ гæсгæ ноджы сарæх уыдзысты видеохъæзтытыл чи сахуыр ис, наркотик-тæй чи пайда кæны, æмæ æндæр æвзæрдзинæдтыл чи ныххæцыд, ахæмтæ.
Хъæздыг бæстæты цæрджытæн ныридæгæн ис тынг бирæ сæрибар рæстæг æмæ дзы куыд пайда кæной, уый нæ зонынц. Ахæм æхсæнадты дарддæр дæр фылдæр кæндзысты алыгъуызон къордтæ, организацитæ, æмбаладтæ, хиирхæфсæн центртæ. Фæсивæд раст фæндагæй æнæмæнг фæиппæрд вæййынц, бинонты кой сæ ничиуал фæкæны, антиæхсæнадон цард кæнын райдайынц. Кæцыфæнды тыхджын æхсæнадæн дæр йæ бындур у «бинонтæ» æмæ уый пырх кæнын куы райдайы, уæд уыцы æхсæнадæн фидæн нæй, деградацийы фæндагыл ныллæууы. Историмæ куы акæсæм, уæд дзы базонæн ис алыгъуызон империты кой æмæ иууылдæр ныппырх сты мидæггагон тохты фæстиуæгæн, ома, се ‘хсæнадты бинонтæн аргъ нал уыдис, нæлгоймæгтæ æмæ сылгоймæгтæ сæ кæрæдзийæн нал кад кодтой.
Æрымысгæ интеллект ма тæссаг у уымæй дæр æмæ дзы активонæй кæй пайда кæнынц цæстфæлдахджытæ, алыгъуызон амалиуæггæнджытæ æмæ политиктæ. Уымæ гæсгæ дунейы хъæздыгдзинæдтæ хауынц иугай адæймæгты къухтæм æмæ стæй уыдон фидæны сæхи фенхъæлдзысты æппæтхъомысджынтæ. Ныр дæр æвдисæн стæм, хъæздыджытæ монополисттæ куыд аразынц, адæмы куыд эксплуатаци кæнынц æмæ алыгъуызон хинмитæ куыд кæнынц.
Æрымысгæ интеллект ныридæгæн ахæм æмвæзадмæ схызт æмæ хæдбарæй йæхицæн æвæры ног хæстæ, анализ аразы, йæ рæдыдтытæм йæ хъус дары, æнцонтæй цайдагъ кæны ногдзинæдтыл. Æмæ уый хорзыл дзурæг нæу. Цалдæр азы размæ немыцаг автомобилон компании «Volkswagen» ахæм размæцыд программæ нывæрдта йæ хæдтулджыты æмæ-иу сæм басгæрстмæ куы бацыдысты, уæд-иу сæ мотортæ æндæрхуызон кусын райдыдтой. Уымæ гæсгæ-иу сгарджыты гарзæгтæ банысан кодтой хъæстæ фæздæджы ныллæг æмвæзад.
Экспертты хъуыдымæ гæсгæ æрымысгæ интеллектæй хъæуы пайда кæнын, фæлæ уыимæ иумæ æнæмæнг аразын хъæуы æдасдæр системæтæ. Ног æдас системæтыл æхца хардз кæнын никæй фæнды, алкæй дæр хъæуы дзæвгар æфтиæгтæ, сомбоныл ничи хъуыды кæны. Стæй ма æрымысгæ интеллект ссис хъомысджын паддзахадты геополитикон тохы быдыр. Æмæ ам та сæйраг архайджытæ сты АИШ æмæ Китай.
ДЖИОТЫ Алыксандр
