Рæзгæ фæлтæр цахæмæй бахъомыл уыдзысты, фидæны сæ цахæм цардаразджытæ рауайдзæнис, уый бирæбæрцæй баст у ахуыргæнæгыл. Кæй зæгъын æй хъæуы, ахуыргæнджытæй алкæмæн йæ профессионалон æмвæзад æмхуызон нæ вæййы. Ахуыргæнинæгтæ дын цæмæй дæ предмет уарзой, цымыдис æм кæной, уый тыххæй сæм цымыдис хъуамæ сæвзæрын кæнай урокмæ. Цæвиттон цы ахуыргæнджытæй ис æрхæссæн, уыдонæй сæ иу у æвзонг ахуыргæнæг Дыгъуызты Зæринæ.
Нæ горæты 6-æм астæуккаг скъолайы ирон æвзаг æмæ литературæйы ахуыргæнæгæй кусы Дыгъуызты Зæринæ. Уый радзырдта, Нарты кадджыты куыд ахуыр кæнынц скъолайы, уый тыххæй. «Скъолаты ахуырадон программæмæ Ахуырады министрады хъæппæрисæй хаст æрцыд «Нарты кадджытæ», цæмæй йæ рæзгæ фæлтæр зоной. Не скъола ацы программæмæ гæсгæ кусы 6 азы. «Нарты кадджытæ» ахуыр цæуынц факультативы хуызы, уагъд цæуынц къуыри иу хатт. Кæд урокмæ цæуын барвæндонæй у, уæддæр æм ахуыргæнинæгтæ иууылдæр зæрдиагæй цæуынц æмæ стыр цымыдисæй фæхъусынц Нарты таурæгътæм. Кадджыты цы персонажтыл цæуы дзырд, уыдон чысылæй фæстæмæ зонынц,уымæн æмæ рæвдауæндæтты программæмæ дæр хаст сты, стæй сæ сæ ныййарджытæй дæр бирæтæ фехъусынц. Ахуыргæнинæгтæ уыйбæрц фарстатæ фæдæттынц урочы рæстæджы æмæ рæстæг куыд ацæуы, уый нæ бамбарæм», – зæгъы ахуыргæнæг.
Дыгъуызты Зæринæ ма куыд загъта, афтæмæй урочы рæстæджы скъоладзаутæй чингуытæ кæмæ нæ вæййы, уыдон та фæпайда кæнынц интернетæй æмæ афтæмæй ахуыр кодтой Нарты эпос.
Зæринæ арæх ауадзы гом уроктæ дæр. Иу ахæм гом урокмæ хуынд æрцыдтæн æз дæр. Æвзонг ахуыргæнæг сабыр, рæвдаугæ хъæлæсæй дзырдта алы ахуыргæнинагмæ дæр.
Гом урочы темæ уыд «Фыдæлты уæзæг, ныййарæг зæхх». «Куыд адджын æмæ уарзон сты ацы дзырд-тæ! Уый æз нæ загътон фыццаг, мæ размæ йæ бирæтæ загътой. Фæлæ бынæттæй цас зындоны фæсыгъдис нæ Райгуырæн зæхх, цас хъизæ-мæрттæ бавзæрста, уæддæр царды уадтымыгътæн сæттын нæ бакуымд-та. 1990-æм азтыл куы дзу-рæм, уæд сымахæй гуырд ничи ма уыд, фæлæ уæ ныййарджытæй фехъуыс-таиккат, гуырдзиæгтæ нын нæ сабыр горæтæн цас фыдракæндтæ фæцарæз-той. Уыцы бонты адæм чысылæй, стырæй, зæрон-дæй рахызтысты æмæ слæууыдысты агрессоры ныхмæ. Æдзæрæг кодтой ирон хъæутæ, калдис æнæаххос туг, мардтой са-биты, зæрæдты, сылгой-мæгты», – дзырдта ахуыр-гæнæг. Ахæм ныхæстæ сабиты зæрдæты гуырын кодтой патриотон æнкъа-рæнтæ.
Дыгъуызты Зæринæ йæ ныхас адарддæр кодта, Транскамы фæндаг нæ адæмы цардæн цæй-бæрц ахъаз у. «Куыд тынг ахъаз у ацы фæндаг нæ адæмæн. Уыр-дыгæй нæм æрцыд æххуыс, уый нæ иу кæны нæ цæгаттаг æфсымæртимæ. Куыд тынг нæ хъуыд æмæ нын куыд тынг баххуыс кодта нæ историон-национ хиæмбарынадæн. Куыннæ нын уыдаид? Ууыл мæ ахъуыды кæнын дæр нæ фæнды. Абон дæр ацы фæндаг у нæ иумæйаг иугæнæг фæндаг».
Ахуыргæнæджы зæрдæмæхъаргæ ныхæстæ æмбæлдысты канд ахуыргæнинæгты нæ, фæлæ ма-дзалмæ хуынд уазджыты зæрдæтыл дæр. Дарддæр ахуыргæнинæгтæй цалдæрмæ бахатыд, цæмæй радзурой, сæ мыггæгтæй хъайтардзинад чи равдыста 2008 азы августы хæсты, уыдоны тыххæй.
Дыгъуызты Зæринæ спайда кодта уавæрæй æмæ æрдзырдта ивгъуыд æнусы ссæдзæм азы геноциды тыххæй дæр. Æвæндонæй нæ адæм куыд сыстадысты, сæ цæрæн хæдзæрттæ куыд ныууагътой, хæххон зынвадат фæндагыл куыд мардысты.
Фæцис урок, фæлæ ахуыргæнинæгтæ сæ бынæттæй нæ сыстадысты. Уымæн æвдисæн – мæхæдæг. Уæд æз фыццаг хатт бахæлæг кодтон, скъоламæ кæй нал цæуын. «Тæхуды йæ къона, ахæм диссаджы хъарм зæрдæйы равг æмæ ахæм уарзæгой хъарм хъæлæсмæ æрвылбон дæр чи фæхъусы», – ахæм хъуыдытимæ цыдтæн 6-æм скъолайæ.
УАЗÆГТЫ Марфа
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.