Кæддæр фыссæг Гæбæраты Юри газет “Хурзæрин”-ы афтæ: “Мах æнæхъуаджы нæ фæдзурæм: Хъазиты Мелитонæн афæстаг рæстæджы монографийы жанры цас бантыст, уый йæхæдæг у иу зонадон институты фаг куыст”. Æмæ, раст кæй уыд, уый йæ хæдфæстæ бафидар кодта Республикæ Хуссар Ирыстоны зонад-иртасæн институты ирон литературæйы историйы хайады уæды разамонæг, филологон зонæдты доктор, профессор, нæ кад, нæ намыс, ныр – дзæнæттаг Джусойты Нафи: ” Иумæ кусæм æмæ йæ куыстæй æз дæн тынг разы æмæ зæрдæрухс.
Мелитоны курдиат нывæфтыд литературæйы арæхсы æппæтмæ – æмдзæвгæтæ, радзырдтæ, уацаутæ фыссынмæ, литературон критикæ æмæ иртасæн куыстмæ, публицистикæ æмæ ирон æвзагмæ уацмыстæ ивынмæ, драмон уацмыстæ фæлдисынмæ. Иу дзырдæй, арæхсы æппæтмæ дæр”.
Æмæ та йæ курдиаты фæрцы нæ ирон интеллигенцийæн, уæл-дайдæр, ахуыры къахыллæуд фæсивæдæн Мелитон балæвар кодта ноджыдæр иу цæстуарзон монографи – “Историйы азхынцæг”.
Хъазийы-фырт ацы хатт йæ зынгæ куысты лæмбынæг æркастис зындгонд ирон прозаик, историон аивадон уацмыстæ чи фæлдыста, Булкъаты уыцы стыр фыссæг Михалы сфæлдыстадмæ.
Михал ирон чиныгкæсæгæн, уæлдайдæр, нæ историйыл, нæ рагфыдæлты цардыл чи дзурынц, ахæм уацмыстæ дзæвгар балæвар кодта: “Теркæй Туркмæ”, “Сарт æмæ кард”, “Дæ фыдæлтæ рухсаг”, “Нарты Сосланы æвдæм балц…”
Йæ дилоги “Теркæй Туркмæ” куыддæр рухс федта, афтæ не скъолаты уæлдæр кълæсты ахуыргæнæн программæтæм хаст кæй æрцыдис, уый дзурæг у фыссæджы сфæлдыстады нысаниуæгыл, кæд ын сфæлдыстадон куысты фадат æппынæдзух нæ уыдис, уæддæр. Мелитон чиныджы разныхасы, Букуылты Алыксыйы хъуыды уымæн зæгъы: «Булкъаты Михалы сфæлдыстады зынгæ бынат ахсынц нæ фыдæлтæ – аланты цардыуаг æмæ уæззау историон хъысмæт кæм æвдисы, уыцы уацмыстæ… Фыссæджы цард, йæ курдиат, æппæт йæ тыхтæ лæвæрд уыдысты Ирыстонæн, йæ радтæг адæмæн лæггад кæнынæн». Уый – Хуыцауæй. Фæлæ нын Хуыцау цы тых æмæ курдиат ратты, ууыл царды алыхуызон фыд-ты аххосæй æппынæдзух нæ бар кæй нæ фæцæуы, алы хылымылытыл кæй бахæрæм, хъыгагæн, нæ уд, уый дæр нæ хъуамæ рох ма уа.
Михалæн дæр йæ аив дзырды тых æххæстæй рæстæгыл раргом кæныны фæрæз нæ фæцис. Джыккайты Шамил æгæр раст дæр загъ-та, ирон фысджытæн цæргæ-цæрæнбонты сæ хъару равдисыны фадат кæй никуы вæййы, уый тыххæй. Адæймаг æппынæдзух цы хъуыддаджы сæргъ нæ лæууа, уым диссæгтæ куыд хъуамæ фæуа? Адæм ыл æвиппайд сæ цæст куыд хъуамæ æрæвæрой? Ирон фысджытæ не ‘вæрæзæй, фылдæрхатт фердæхыны фыдæй æппынæдзух сæ къухтæм æмхасæнтæ фæкæнынц. Ахæм кæуинаггаг, æнæ сæрмæхæссинаг уавæры стыр аивадыл куыд ис дзурæн. Фæлæ нын, Мелитон йæ монографийы куыд равдыста, афтæмæй Булкъайы-фыртæн йе ˊнувыд куысты фæрцы уыцы хъуыддаг бафтыд йæ къухы.
Булкъаты Михал нывæфтыд дзырд арф кæй æмбæрста, стыр кад ын кæй кодта, уый тынг æргомæй æвдыст æрцыд монографийы, уæлдайдæр, автор йæ хъайтар-фыссæджы фыстæджытæй кæй снывæзта, уыцы цымыдисон фарастæм сæры – “Фыстæджытæ кæнæ зæрдæйы риссæгтæ”, зæгъгæ, уым.
Чиныг стыр ахъаз фæуыдзæнис ирон аив литературæйы ахуыр-гæнджытæ æмæ ахуыргæнинæгтæн астæуккаг скъолаты æмæ уæлдæр ахуыргæнæндæтты.
ДЖИОТЫ Александр
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.