Ацы аз июны мӕйы кӕрон Санкт-Петербурджы уагъд ӕрцыд Уӕрӕсейы Антропологтӕ ӕмӕ этнологты 15 юбилеон конгресс, цыран ахуыргæндтӕн фадат уыдис актуалон фарстатыл ӕруынаффӕ кӕнынӕн, зонадон фадыджы иртасӕнтӕн ног фӕндӕттӕ бавдисын. Ацы конгресс ацы аз уыд иууыл егъаудӕр зонадон цау Уӕрӕсейы Федерацийы. Конгрессы куысты хайад райстой зонадон дунейы минӕвӕрттӕ бирӕ бӕстӕтӕй, куыд Уӕрӕсейы Федерацийӕ, афтӕ Китай, Таджикистан, Казахстан, Узбекистан, Беларуси ӕмӕ Киргизийӕ. Конгрессы пленарон рабадт уагъд ӕрцыд Петербурджы Таврийы галуаны.

Банысан кӕнын хъӕуы уый, ӕмӕ ацы конгрессы хайадисӕг бӕстӕты ӕхсӕн фыццаг хатт хайад райстой Хуссар Ирыстон ӕмӕ Абхазы ахуыргӕндтӕ. Хуссар Ирыстонӕй дзы хайад райстой Хъуылымбегты Роберт, Дзугаты Къоста ӕмӕ Пӕррӕстаты Ирмӕ.

Историзонӕг ӕмӕ этнолог Хъуылымбегты Роберты ныхӕстӕм гӕсгӕ зонадон форумтӕ-конгресстӕ, конференцитӕ ӕмӕ сесситӕ ахуыргӕндтӕн фадат дӕттынц сӕ зонадон иртасӕнты ног здӕхтытӕ рӕзын кӕнынӕн.

Хуссар Ирыстоны делегацийыл сæмбæлдысты райгондæй

Уӕрӕсейы зонӕдты академи ӕмӕ Санкт-Петербурджы паддзахадон университетыл 300 азы сӕххӕсты боны цытӕн уагъд ӕрцыд ацы зонадон нысаниуӕгджын мадзал. Роберты ныхӕстӕм гӕсгӕ конгрессы ирддӕр эпизод уыд Таврийы галуаны цы пленарон рабадт уагъд ӕрцыд, уый. Галуан хӕссы йӕ хицау къниаз Григори Потемкин-Таврическийы ном. Уыцы титул йӕ рӕстӕджы райста Хъырымы ссӕрибар кӕныны тыххӕй. Алы азты дӕргъы ацы бынаты цардысты императортӕ ӕмӕ ӕлдӕртты бинонтӕ. Ныртӕккӕ уыцы галуаны уагъд фӕцӕуынц Ленинграды думӕйы ӕмбырдтӕ.

Пленарон рабадты рӕстӕджы бакастысты Уӕрӕсейы Федерацийы Президент ӕмӕ Хицауады Администрациты ӕмӕ Уӕрӕсейы Зонӕдты академийы номӕй арфӕйы ныхӕстӕ. Рабадты рӕстӕджы ма бакастасты пленарон докладтӕ. Китайы бӕстӕйӕ ахуыргонд Дин Хуны доклад хицӕн кодта иннӕтӕй, уымӕн ӕмӕ йӕ сарӕзта уырыссаг ӕвзагыл. Пленарон рабадты ма хайад райстой Санкт-Петербурджы къухдариуӕгады минӕвӕрттӕ. Конгрессы делегатиммӕ онлайн-режимы бастдзинад сарӕзта Уӕрӕсейы Федерацийы Зонад ӕмӕ уӕлдӕр ахуырады министр Валери Фальков. Мадзалы спикер фыццаг бон уыд зындгонд советон ӕмӕ уӕрӕсейаг историзонӕг, этнолог, социалон антрополог, уӕрӕсейаг зонӕдты академийы академик Валери Тишков.

Хъуылымбегты Роберт райгондӕй банысан кодта, хуссарирыстойнаг делегацийы уӕнгты уӕлдай хъармӕй кӕй райстой, уыцы хъуыддаг. Докладтӕ ӕвзӕрста сӕрмагонд къамис.

Зонадон форум аххӕссыд фондз боны дӕргъы, уыдонӕй цыппар боны дӕргъы арӕзтой докладтӕ, раныхӕстӕ, уынаффӕтӕ ӕмӕ дискусситӕ. Цы 62 секцийы дзы уӕвынад кодта, уыдонӕй алы хайадисӕг дӕр куыста йӕхи секцийы. Бӕрӕг аххосӕгтӕм гӕсгӕ конгрессы хайад райсыны фадат кӕмӕн нӕ фӕцис, уыдон сӕ докладтӕ бавдыстой онлайн-презентацийы хуызы.

Роберты ныхæстæм гӕсгӕ конгрессмӕ докладтӕ ӕвзӕрста сӕрмагонд къамис. Райдианы бавдыстӕуыд мин ӕмӕ ӕрдӕджы бӕрц зонадон уацтӕ, уыдонӕй организатортӕ равзӕрстой ӕрмӕстдӕр 600. Ацы мадзалы ахсджиагдзинад ӕмӕ нысаниуӕгджындзинад хынцгӕйӕ, бирӕ ахуыргӕндтӕ, кӕцытӕн сӕ докладтӕ нӕ райстой конгрессмӕ, уыдон ӕрбацыдысты зонадон форуммӕ ӕмӕ раныхас кодтой программӕйӕн ӕддейӕ. Дӕнцӕгӕн ӕрхаста. Пӕррӕстаты Ирмӕ цы секцийы куыста, уый. Уым дыууӕ хайадисӕджы кӕд нӕ уыдысты сфидаргонд номхыгъдты, уӕддӕр сарæзтой док-ладтӕ.

Хъуылымбегты Роберт ма куыд банысан кодта, уымӕ гӕсгӕ конгрессы хайад райстой Цӕгат Ирыстоны зонадон ӕмӕхсӕнады минӕвӕрттӕ.

Мадзал организацигӕнджытӕ йӕ хайадисджытӕн фадат радтой, цӕмӕй ӕрмӕст сӕ секцитӕй дарддӕр ныхас кӕной ӕндӕр здӕхтыты дӕр. Уый фадат дӕтты иртасӕгӕн фӕлтӕрддзинад райсынӕн. Роберт йæхæдæг дӕр спайда кодта уыцы фадатӕй ӕмӕ йӕхи секцийӕ дарддӕр раныхас кодта дыууӕ секцийы.

 

Ӕхсызгон у, ӕвзонг ахуыргӕндтӕ кӕй цымыдис

кӕнынц антропологи ӕмӕ этнологимӕ

Конгрессы сӕйраг спикертӕ уыдысты Петр Фыццаджы номыл Антропологи ӕмӕ этнографийы музейы директор Андрей Головнев, Санкт-Петербурджы паддзахадон университеты ректор Николай Кропачев, Федор Достоевскийы номыл Омскы паддзахадон университеты кафедрӕйы профессор Татьяна Смирнова, Уӕрӕсейы зонӕдты академийы ДВО Истори, археологи ӕмӕ этнографийы институты директор Николай Крадин ӕмӕ Этнологийы китайаг ассоциаци, Нациты централон университеты эксперт Дин Хун.

Ацы ахуыргӕндты докладты темӕтӕ алыварсон уыдысты – ахуыргӕндтӕ дӕсгай азты лӕмбынӕг кӕй ахуыр кӕнынц, ахӕм традицион иртасӕнты здӕхтытӕ ӕмӕ нырыккон IT технологитимӕ баст здӕхтытӕ.

«Æз бабӕрӕг кодтон иу секцийы куыст ӕмӕ мын тынг ӕхсызгон уыд бирӕнымӕц ӕвзонг ахуыргӕндты архайд. Æмӕ уый диссаг нӕу, уым уынаффӕ цыд виртуалон тыгъдады идиентикон трансформаци: киберэтникон ӕмӕ вебрелигиозондзинад. Ныртӕккӕ бындурон зонадыл, сӕйраджыдӕр, архайынц хистӕр кары адӕм ӕмӕ, ӕвӕццӕгӕн, уымӕн ӕхсызгон у, антропологи ӕмӕ этнологимӕ ӕвзонг фӕлтӕры минӕвӕртты кӕй цымыдис кӕнынц», – загъта Роберт.

 

Лӕвар чингуытӕ чи хаста, уый йӕхи

чиныг хъуамӕ ныууагътаид уым

Конгрессы программӕмӕ ма хаст уыд ӕнахуыр мадзал «книжный потлач», зӕгъгӕ, ахӕм номимӕ. Уый уыд лӕвар чингуыты армукъæ, кӕцы архайдта зонадон форумы рӕстӕджы дӕргъы. Стыр залы егъау фынгтыл равӕрдтой зонадон мидисимӕ чингуытӕ, цыран фадат уыд алкӕмӕн дӕр, кӕцы чиныг ӕй хъӕуы, уый лӕварӕй рахӕсса.

«Фӕлӕ дзы уыд иу ӕууӕл – кӕд хӕссыс чингуытӕ, уӕд дзы дӕхи чиныг хъуамӕ ныууадзай – ӕмӕ уыцы домындзинад уадиссаг ничи ӕххӕст кодта», – банысан кодта Роберт.

Аудиторитӕ бахъахъхъӕдтой ивгъуыд дуджы академион фарн

Банысан кӕнын хъӕуы уый, ӕмӕ зонадон форумы организатортӕ кӕй уыдысты  Уӕрӕсейы зонӕдты академийы Антропологтӕ ӕмӕ этнологты ассоциаци, Петр Фыццаджы номыл Антропологи ӕмӕ этнологийы музей, Санкт-Петербурджы паддзахадон университет, Н. Н. Миклухо-Маклайы номыл Этнологи ӕмӕ антропологийы институт УФ-йы Зонад ӕмӕ уӕлдӕр ахуырады министрады фарсхӕцынадӕй Нациты хъуыддӕгты фӕдыл федералон агентады фонд «История Отечества».

Конгрессы хайадисджытӕ куыстой Санкт-Петербурджы университеты дыууӕ корпусы. Йӕ аудиторитӕ ӕмӕ лекторитӕ бахъахъхъӕдтой аивгъуыйгӕ ӕнусы академион фарн. Конгрессы хайадисджытӕн изӕрыгон фадат уыд Петербурджы музейтӕ бабӕрӕг кӕнынӕн.

Конгрессы фӕндзӕм бон уагъд ӕрцыд культурон программӕ – историон-архитектурон комплекс Петергофмӕ организаци ӕрцыд коллективон экскурси. Уым ахуыргӕндтӕн фадат уыд ӕнӕформалон, хӕларадон уавӕрты кӕрӕдзиимӕ аныхас кӕнынӕн, сӕрмагонд контакттӕ бӕстон кӕнынӕн.

Хъуылымбегты Роберты ныхӕстӕм гӕсгӕ ахӕм ӕнтыстджын форумты хайад райсын нӕ ахуыргӕндтӕн ахъазгӕнӕг у ӕрмӕст зонады ног ӕмвӕзадмæ хизынæн нӕ, фӕлӕ хуссарирыстойнаг, ӕмткӕй Уæрæсейы зонады кад фӕбӕрзонддӕр кӕнынӕн.

Зонадон конгрессы кусӕгон программӕйы кӕрон Уӕрӕсейы Антропологтӕ ӕмӕ этнологты ассоциацийы съезды рӕстӕджы зонадон форумӕн арӕзт ӕрцыд фӕстиуджытӕ, уагъд ӕрцыд Ассоциацийы тыххӕй ӕвзӕрстытӕ. Иумиаг хъӕлӕскӕныны фӕстиуӕгӕн Уӕрӕсейы Антропологтӕ ӕмӕ этнологты ассоциацийы президентӕй ӕвзӕрст ӕрцыд Валери Тишков.

КЪÆБУЛТЫ Маринӕ

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *

Этот сайт использует Akismet для борьбы со спамом. Узнайте, как обрабатываются ваши данные комментариев.