2023 азы Дзæуджыхъæуы Джиоты мыггаджы фонды хъæппæрисæй ногæй мыхуыр рацыд РХИ-йы зонæдты сгуыхт архайæг, Хетæгкаты Къостайы номыл паддзахадон премийы лауреат Бигъуылаты Иринæйы чиныг «Пора Джиоев», зæгъгæ. Йæ редактор у филологон зонæдты кандидат Цæллæгаты В.
Чиныджы разныхасы фыстæуы: «19-æм æнусы дыккаг æмбисы – 20-æм æнусы райдианы Ирыстоны фæзынд йæхи интеллигенци. Уыдонæй бирæтæ ахуырад райстой Уæрæсейы уæлдæр ахуырадон уагдæтты. Ацы æвзонг интеллигенци энтузиазмимæ æрæвнæлдтой сæ адæмы рухсады хъуыддагмæ, ахъаз кодтой Ирыстоны национ культурæйы, политикон, зонадон социалон царды дарддæры рæзтæн. Алкæцы ахуыргонд ирон адæймаг дæр йæ хæсыл нымадта ацы процессы хайад райсын. Ахсджиаг нысаниуæг лæвæрд цыд ирон профессионалон литературæйы рæзтæн, кæцыйы гуырæнты лæууыд стыр Къоста. Æвзонг ирон литературæйы фæндаг уыд сындзджын. Паддзахы хицауады политикæ ныхдуртæ æвæрдта чысылнымæц адæмты рæзтæн. Уымæ æнæ кæсгæйæ ирон литературæ йæхимæ ссардта тыхтæ, цæмæй фæндаг айгæрстаид чиныгкæсджытæм. Цæмæй ирон авторты уацмыстæ рухс федтаиккой æмæ адæммæ тагъддæр фæхæццæ уыдаикоой, уым стыр нысаниуæг уыд ацы хъуыддаджы йе службæйон æмæ æмбæстагон хæстæ чи æххæст кодта, уыцы адæймæгтæн. Ам уæлдай хъусдарды аккаг у ирон литературæ æмæ публицистикæйы рæзты хъуыддагмæ стыр хайбавæрд чи бахаста, уый – Джиоты Христофор.
Джиоты Зурабы фырт Христофор, кæнæ Пора (фылдæр зындгонд у ацы номæй) у 19-æм æнусы кæрон – 20-æм æнусы райдианы Ирыстоны зынгæдæр æхсæнадон-культурон архайджытæй иу. Ирон фысджыты уацмыстæ мыхуыры рауадзыны хъуыддагмæ йæ хайбавæрдæн саргъгæнæн дæр нæй, уæлдайдæр та Хетæгкаты Къостайы æмдзæвгæты æмбырдгонд «Ирон фæндыр»-æн. Номхуындæй, Пора уыд ацы чиныджы фыццаг рецензент. Æмбырдгонды рауагъды йын ис приоритетон нысаниуæг. Уый хъæбатырæй тох кодта, цæмæй чиныг рухс федтаид. Порайæн уæрæх уыд йæ культурон-рухсадон архайд. Уыд Тифлисы ирон рауагъдадон æхсæнады бындурæвæрæг æмæ активон хайадисджытæй иу. Уыд йæ фыццаг сæрдар дæр.
Джиоты Пора ма уыд 1907 азы Тифлисы уагъдцæуæг дыккаг ирон газет «Ног цард»-ы цензор. Афтæ ма ирон драмон кружокы сценæйыл æвæрдцæуæг æппæт пьесæты цензор дæр. Рецензитæ ма ныффыста ирон журналтæ «Æфсир» æмæ «Хуры тын»-æн зынгæ ирон фыссæг Коцойты Арсен æмæ ирон драмтургийы бындурæвæрæг Брытъиаты Елбыздыхъойы редакцийы бын. Афтæмæй уыцы рæстæджы мыхуыры уагъдцæуæг ирон литературæйы бирæ уацмысты хъысмæт бирæбæрцæй баст уыд Джиоты Порайыл. Фæлæ абоны онг нæй бындурон зонадон куыст, цыран æвдыст æрцыдаиккой Джиоты Порайы цардвæндаг æмæ алыварсон архайды тыххæй. Æцæг, 1984 азы «Известия ЮОНИИ»-йы 28-æм рауагъды мыхуыр уыд Дзаттиаты Гиуæргийы уац «Первый рецензент «Осетинской лиры Коста Хетагурова», фæлæ уый фаг нæу ахæм масштабы гоймаг, куыд Порайы архайд сахуыр кæнынæн.
Чиныджы дзырд цæуы Джиоты Порайы ныййарджыты, йæхи сывæллæтты æмæ иумæйагæй сæ хæдзарвæндаджы тыххæй. Иу ныхасæй чиныг у тынг хъæуæг æмæ хъуамæ уа алы ирон хæдзары дæр. Уæлдайдæр та Джиоты мыггаг хъуамæ зоной сæ разагътайы лæгты.
Чиныгæн балхæнæн ис горæт Цхинвалы администрацийы бæстыхайы уæвæг аптекæйы. Банысан кæнын ма хъæуы уый дæр, æмæ Джиоты мыггаджы фонды хистæр Давид куыд фехъусын кодта, афтæмæй фæнд кæнынц горæт Цхинвалы Порайæн цырт сæвæрын. Бæстондæр информаци райсæн ис ахæм телефоны номыртæм бадзургæйæ: +7(928) 482-27-94 -Джиоты Давид æмæ +7(928) 855-10-11 – Джиоты Иринæ.
ДЖИОТЫ Екатеринæ
