Æрæввахс сты Уæрæсейы президентон æвзæрстытæ æмæ ныридæгæн дæр бæрæг у, кæй ацæудзысты æнæцухдзинæдтæй, æппæт нормæтæм гæсгæ æмæ фæткыл.
Æвзæрстыты хайад исдзæнис цыппар кандидаты. Æрæджы цы æхсæнадон æрфарст ауагътам æрцыдис, уым фæбæрæг, адæмæн сæ 75 проценты кæй фæнды, цæмæй Уæрæсейы президентæй ногæй æвзæрст æрцæуа Владимир Путин. Иннæ кандидаттæй 4 процентæй фылдæр ничи райста. Ахсджиаг фарсты фæдыл нæ интеллигенцийы минæвæрттæ нын раргом кодтой сæ хъуыдытæ:
Тедеты Вадим – Хуссар Ирыстоны паддзахадон университеты ректор, профессор:
– Уæрæсейы президентон æвзæрстыты тыххæй бирæ æмæ алыгъуызон хъуыдытæ æмæ фæндиæгтæ ис нæ адæммæ. Уыдонæн сæ фылдæры фæнды, цæмæй æвзæрстытæ ацæуой сабыр, æнæ исты фæткхалдæй, барухс уой æвзарджыты зæрдæтæ. Уæрæсейы Федерацийы алы æххæсткарджын æмбæстаг дæр, Республикæ Хуссар Ирыстоны историйы цæрæг, хæсджын у æмæ хайад райса 15-17 марты æвзæрстыты. Уымæн сын ис æппæт фадæттæ дæр. Æвзæрстыты райдайæн боны нæ республикæйы байгом уыдзæнис æхсæз æвзарæн фадыджы.
Хуссар Ирыстоны æмбæстæгты нæуæдз процентæй дæр фылдæр сты Уæрæсейы æмбæстæгтæ дæр. Сæ раст хъуыды æмæ хъæлæсæппæрстимæ баст у Хуссар Ирыстоны абон æмæ сомбон. Владимир Путины сæргълæудæй Уæрæсейы Федераци у Хуссар Ирыстоны стратегион партнер æмæ иууыл æууæнкджындæр гарант, куыд æдасдзинады, афтæ ма бирæ æндæр фарсыты дæр. Уый тыххæй мæ уырны, нæ адæм раст хатдзæгтæ кæй сараздзысты, кæй спайда кæндзысты се ‘хсæнадон бартæй æмæ кæй схъæлæс кæндзысты Владимир Путинæн.
Плиты Гацыр – Хуссар Ирыстоны паддзахадон университеты ирон литературæйы историйы кафедрæйы къухдариуæггæнæг, прфессор:
– Стыр цауыл нымайын, Ирыстон дæр марты Уæрæсейы президентон æвзæрсыты хайад кæй исдзæнис, уый. Абоны вазыгджын царды махæй алчидæр хъуамæ хъуыды кæна: «Цы уыдзæн нæ фидæн, нæ фæстаг!». Уый Къоста загъта йæ рæстæджы æмæ абон дæр ис йæ тыхы.
Нæргæ Аланты байзæдтаг æгæр сцъус сты, сæ тых ныл æвзарынц нæ æнæхуыцау сыхæгтæ. Не стыр геноцидтæн рохгæнæн нæй. Уыдонæй иууыл æбуалгъдæртæ уыдысты 1920 æмæ 2008 азты цаутæ.
Фæстаг генциды нæ фарсмæ æрбалæууыдысты нæ абоны фæтæг Владимр Путин æмæ Уæрæсейы уæды президент Дмитри Медведев. Нæ фæдисы хъæрмæ Владимир Путин æрхæццæ Китайæ. Цæгат Ирыстоны фембæлд Гуырдзыстон æмæ Хуссар Ирыстонæй цы лигъдонтæ уыд, уыдонимæ. Семæ фембæлд, фæныхас кодта æмæ хабар бæстондæр куы базыдта, уæд бамбæрста, нæ адæмæн баххуыс кæй хъæуы, æмæ нын æххуыс кодта. Ирыстонæй сырд æрцыдысты нæ тугмондаг сыхæгтæ, баистæм сæрибар адæм, нымад æрцыдыстæм паддзахадыл.
Иры дзыллæ хорз æмбары, абоны президент Владимир Путин ногæй æвзæрст куы æрцæуа, уæд канд Уæрæсейæн нæ, Ирыстонæн дæр йæ сомбон уыдзæнис рæсугъд æмæ амондджын.
Владимир Путин адæмты сомбоны фæндæгтæ кæй нывыл кæны, йе ‘ххуысы къух алкæмæдæр кæй дары, рæстдзинады фæндагыл кæй цæуы, хæлардзинады хидтæ кæй аразы, уыдæтты фæрцы Уæрæсе æмæ Хуссар Ирыстон дæр ногæй слæууыдысты сæ къахыл.
Хуссар Иры дзыллæ хорз æмбарынц, Владимир Путин ногæй æвзæрст куы æрцæуа, уæд Уæрæсеимæ нæ иудзинад кæй уыдзæнис æнгомдæр, нæ цард та – æдасдæр. Æнæ Уæрæсе Ирæн йæ авналæнтæ уыдзысты цыбыр, æдых, æнæбон. Мах, кæддæриддæр, стыр ныфс æвæрдтам æмæ æвæрæм Владимир Путинæй. Нæ алы зындзинады нæ фарсмæ ис, нæ абон æмæ нæ сомбоныл у куырыхон хъуыдыгæнæг.
Мæн фидарæй уырны, Хуссар Ирыстоны цæрæг адæм æвзæрстыты бонты кæй равдисдзысты лæгдзинад æмæ адæймагдзинад. Уыимæ ма банысан кæндзынæн уый дæр æмæ Владимир Путин кæй у нæ ныфсы лæг. Уырны мæ Ирыстоны сомбоныл йæ зæрдæ кæмæн риссы, уыцы ирæттæ цæстуарзонæй кæй схъæлæс кæндзысты Владимир Владимиры фыртæн.
– Хъазиты Мелитон – Ирыстоны фысджыты Цæдисы æмсæрдар, профессор:
– Ныртæккæ дунейы иууыл тыхджындæр æмæ хъомысджындæр паддзахадтæй иу у Уæрæсе. Михаил Горбачев æмæ Борис Ельцин Советон Цæдисы Уæрæсейы сæфтмæ куы æркодтой, уыцы уæззау рæстæджыты, хорз у æмæ президент ссис Владимир Путин. Æмæ, табу Хуыцауæн, æрмæст Уæрæсейы нæ, фæлæ ма 2008 азы сæфын нæ бауагъта Хуссар Ирыстоны дæр. Уæд Владимир Путин уыд фæсарæнты, Гуырдзыстон Хуссар Ирыстонмæ кæй æрбабырста, хæстон архайдтытæ ирон адæмы ныхмæ кæй райдыдта, уый тыххæй ныхас кодта Америкæйы уæды президентимæ. Кæд ын уый дзырдта, зæгъгæ, дзы мæгуырауæй, æвзæр æмæ тæссагæй ницы ис, уæддæр æм Владимир Путин нæ байхъуыста, æртахт Ирыстонмæ, фембæлд лигъдæттимæ, бамбæрста æппæтдæр æмæ ныллæууыд фарст æрбæстон кæныныл. Уыцы рæстæджыты Владимир Путин Уæрæсейы Хицауады сæргъ куы нæ лæууыдаид, уæд нæ хъуыддаг куыд уыдаид, уый абон алы ирон æмбæстаг дæр æнæмбаргæ нæу. Цæмæй Уæрæсемæ баиу уæм, рæза нæ экономикæ, культурæ, нæ адæмы æдасдзинад, уый хуымæтæджы хъуыддаг нæу. Ацы ахсджиаг фарстытæ аскъуыддзаг æмæ æрбæстон кæнын æрмæстдæр йæ бон бауыдзæнис Владимир Путинæн. Уырны мæ, уый æмбарынц нæ адæм æмæ хъæлæс дæр ратдзыстæм уымæн. Уыцы æнтыст нæ адæмы къухты куы бафта, уæд мæхæдæг скæндзынæн куывд, æрхондзынæн ацы фарстыл чи куыста, сæххæст уа уый зæрдæбынæй кæй фæндыд, уыцы адæмты æмæ сæ бафæдзæхсдзынæн Хуыцау, Уастырджи æмæ зæдтæн, цæмæй сæхæдæг, сæ бинонтæ æмæ хиуæттимæ бирæ цы Ирыстоны уарзынц, уым бафсæдой цæрынæй.
ГÆЗЗАТЫ Иван
