Дзæуджыхъæуы Мариинаг театры филиалы балетон труппæ Хуссар Ирыстоны аивадуарзджыты тæрхонмæ рахаста Хетæгкаты Къостайы æнæмæлгæ поэмæмæ гæсгæ æвæрд балет «Фатимæ». Балет «Фатимæ»-йы премьерон спектакль Цхинвалы уыдис знон.
Зындгонд ирон композитор, Республикæ Хуссар Ирыстоны адæмон артисткæ, Цæгат Ирыстон-Аланийы аивæдты сгуыхт архайæг, Уæрæсейы Федерацийы паддзахадон премийы лауреат, Плиты Василийы чызг Жаннæ у музыкæйы автор.
Нæ республикæйы цæрджытæ куы фехъуыстой, зæгъгæ, 22-æм январы паддзахадон драмон театры сценæйыл балет «Фатимæ»-йы премьерæ уыдзæн, уæд уайтагъд æппæт билеттæ дæр алхæдтой. Бирæты билеттæ кæй нæ фæцис, уымæ гæсгæ Культурæйы министр Зæгъойты Рада бахатыд Цæгат Ирыстон-Аланийы Мариинаг театры филиалы разамынадмæ, цæмæй ма йæ дыккаг хатт дæр равдисой æмæ фыццаг спектаклы бæсты уыцы бон уыдис дыууæ равдысты – 18 сахаты æмæ æрдæгыл, иннæ та – 21 сахатыл.
Балет «Фатимæ» куыд æмæ цæй фæрцы æвæрд æрцыд, йæ сæвæрыныл куыд бакуыстой, уыдæттæ базоныны тыххæй «Спутник – Хуссар Ирыстон»-ы пресс-центрмæ фæхуыдой, балетыл уæхскуæзæй чи бакуыста, уыцы профессионалтæй режиссер Дзуццаты Тамерлан, Мариинаг театры филиалы сæйраг балетмейстер, режиссер-хореограф Суанты Валери, дирижер Албегаты Георги æмæ балеты сæйраг ролтæ æххæстгæнджытæ Виолетта Магомедханова æмæ Малиты Азæмæты.
Пресс-центры уазджытæ уал фыццаджыдæр журналисттæн фехъусын кодтой, зæгъгæ, райсомæй Мариинаг театры филиалы труппæ Плиты Жаннæйы уæлмæрдыл кæй сæвæрдтой дидинджытæ æмæ йын афтæмæй æрымысыдысты йæ рухс ном. Плиты Жаннæ диссаджы курдиаты хицау кæй уыдис æмæ йæ фæстæ музыкалон аивады стыр хуынтæ кæй ныууагъта æмæ уыдоны руаджы йæ ном æнустæм кæй цæрдзæн, уый радон хатт банысан кодтой йæ ингæны цур.
Дзуццаты Тамерлан журналистты зæрдыл æрлæууын кодта, ацы балет сæвæрыны тыххæй-иу Плиты Жаннæимæ кæй ныхас кодтой æмæ йыл ныр бацархайдтой æмæ рауад тынг цымыдисон. «Балет «Фатимæ» фыст æрцыдис 1985-86 азты æмæ уæдæй нырмæ агуырдта уæрæх сценæмæ рахизыны фæндæгтæ. Мах-иу Жаннæимæ куы ныхас кодтам, уæд æмбæрстгонд уыд, тынг кæй бæллыд балет фенынмæ æмæ йыл кæй фæцин кæндзæнис. Хъыгагæн, нырмæ æвæрд не ‘рцыд. Абон иу афæдз сæххæст Жаннæйы амæлæты боныл æмæ уый цытæн балет «Фатимæ» æвдыст æрцæудзæн нæ театры сценæйыл. Жаннæйы рухс ном арыны тыххæй цы стыр сфæлдыстадон хъуыддаг бантыст саразын, уый, сæйраджыдæр, у Мариинаг театры аивадон разамонæг Гергиты Валерийы фæндон æмæ хъæппæрисмæ гæсгæ. Æмæ абон мах аргъ кæндзыстæм бæрзонд æмвæзадыл æвæрд балетæн. Уымæ гæсгæ йын зæгъæм стыр бузныджы ныхæстæ. Балет «Фатимæ»-йæн ацæугæ азы фыццаг аргъ кодтой Цæгат Ирыстоны æмæ сценæмæкæсджыты зæрдæты ныууагъта ирд тæлмæнтæ. Уæд уырдæм ныццыдысты Хуссар Ирыстонæй дæр. Мæнмæ гæсгæ йын хуссарирыстойнаг сценæмæкæсджытæ дæр аккаг аргъ скæндзысты.
Бузныг ма мæ фæнды зæгъын Суанты Валери æмæ Албегаты Георгийæн. Уыдон æцæгæйдæр бакодтой, зæгъæн кæмæн нæй, ахæм егъау куыст, раст цыма уыцы дуджы æмæ хъайтарты цардæй рацардысты. Сæ куысты гъæд та бæрæг у сценæмæкæсджыты эмоцитæ æмæ ахастмæ гæсгæ. Ам ма раппæлинаг у сценограф Найфонты Давиды куыст дæр, кæцыйæн бантыст диссаджы декорацитæ саразын спектакльмæ», – банысан кодта Дзуццаты Тамерлан.
Суанты Валери та фыццаг хатт бавнæлдта ахæм бæрзонд æмвæзадыл фыст музыкæмæ æмæ Плиты Жаннæйы уацмыс рахуыдта космикон. «Цæмæйдæриддæр мæ куыст бакодтаин, уый тыххæй-иу Дзуццаты Тамерланы бафарстон, зæгъгæ, Жаннæйы цы фæндыд æндæр æмæ зæгъын æндæр музыкалон фрагментты. Мæхицæн-иу сныв кодтон хореографион тексттæ музыкæмæ хъусгæйæ. Фæнды мæ зæгъын, мæ ацы куыст кæй уыд тынг вазыгджын. Куыд бамбæрстон, афтæмæй та ацы балет мæнмæ æнхъæлмæ каст йæ равзæрдæй фæстæмæ. Æз мæхи амондджыныл нымайын, ахæм куыст мæм кæй æрхаудта æмæ курдиатджын композиторы фæнд кæй сæххæст кодтон. Гергиты Валери мын куы загъта, зæгъгæ, балет «Фатимæ» æз хъуамæ сæвæрон æмæ музыкæмæ куы байхъуыстон, уæд чысыл фæтыхстæн, фæлæ абон та дæн сæрыстыр мæ куыстæй. Куыд æмæ цы æмвæзадыл ис, уый та зæгъдзæнис бынæттон сценæмæкæсæг», – загъта Суанты Валери.
Албегаты Георги дæр радзырдта куыд райдыдтой кусын балетыл æмæ банысан кодта, зæгъгæ, музыкæ фехъусгæйæ, сæхицæн ацы хъуыддаджы ногдзинæдтæ куыд байгом кодтой. «Мах фехъуыстам национ элементтæ, кæцытæ ирдæй зынынц уацмысы æмæ ныр та сценæйыл кæй хъуысынц нырыккон хуызы. Плиты Жаннæйы музыкæ афтæ фыст у æмæ йæм куыдфæндыйы цæстæй æмæ ахаст иунæг адæймаг дæр нæ равдисдзæн. Мæ куысты тыххæй ма зæгъдзынæн уый, æмæ кæй уыд тынг цымыдисон», – банысан кодта уый.
Премьерон балеты Фатимæйы ролтæ æххæст кæны Мариинаг театры примæ-балеринæ Виолетта Магомедханова. Уый куыд радзырдта, афтæмæй йæм райдианы тынг вазыгджын фæкаст музыкæ, фæлæ репетициты рæстæджы афтæ аныгъуылдис Жаннæйы сфæлдыстады æмæ бонæй-бон тынгдæр райдыдта йæ зæрдæмæ цæуын. Артисттæ-иу сæ репетицитæ райдыдтой райсомæй æмæ-иу аххæссыдысты суанг изæрдалынгтæм. «Абон фидарæй мæ бон у банысан кæнын, балеты музыкæ æмæ Плиты Жаннæйы цы фæндыдис зæгъын, уый кæй æмбарын», – зæгъы артисткæ.
Пресс-центры уазджытæ ма банысан кодтой, зæгъгæ, Мариинаг театры аивадон разамонæг Гергиты Валери кæй нымайы, ацы балет Жаннæйæн йæ иууыл хуыздæр уацмыстæй иуыл. Жаннæ йæ балеты фенынмæ рагæй кæй бæллыд, фæлæ йын кæй нæ бантыст, уый йæ зæрдыл бадардта Гергиты Валери æмæ ын йæ бæллицц ныр сæххæст кодта. Композиторæн йæ уацмыстæ адæмы рæгъмæ хаст куы цæуой, уæд, зæгъгæ, йæ ном цæры. Жаннæйы номæн аргъгæнгæйæ, æвæрд æрцыд ацы балет, сæйрагдæр у уый, æмæ ахæм æмвæзадыл сфæлдыстадон гæнæнты хицау композиторты, ирон композиторты нæмттæ рох кæй ма хъуамæ уой æмæ фидæны дæр архайдзысты ахæм хуызы Жаннæйы номæн кад æмæ аргъ кæныныл.
Суанты Валери ма куыд радзырдта, афтæмæй балет «Фатимæ» æвдыст цæудзæнис уырыссаг аивадуарзджытæн, ныридæгæн уал куыд зонынц, афтæмæй йæ рæхджы равдисдзысты Мариинаг театры сæйраг сценæйыл, уый фæстæ та – Мæскуыйы. Фæлæ Мариинаг театры филиалы къухдариуæгад сæйраг хъуыддагыл банымадтой, цæмæй балет «Фатимæ» фыццаг равдисой, стыр композитор Плиты Жаннæ кæм райгуырд, уыцы бæстæйы.
Цхуырбаты Ларисæ
