Уанеты Захары номыл Хуссар Ирыстоны зонад – иртасæн институты ауагътой фæстиуджытæаразæн зонадон конференци. Хайад дзы райстой Хуссар Ирыстоны зонадон интеллигенцийы, министрадтæ æмæ уагдæтты минæвæрттæ. Институты директор Гаглойты Роберты ныхæстæм гæсгæ хыгъдон сесси у традицион, æрвылазон.
Директор куыд банысан кодта, уымæ гæсгæ конференцийы цы докладтæ бакæсдзысты, уыдонæй зонад-иртасæн институт рауадздзæн æмбырдгонд.
Историон зонæдты доктор, рагон истори æмæ археологийы хайады сæргълæууæг Дзадтиаты Руслан доклад бакаст «Хуссар Ирыстоны территорийыл аланты фæзынды рæстæг» – ы тыххæй. Уый лæмбынæг æрдзырдта археологон куыстытæ бакæныны фæстиуæгæн рагон алантæ цы бынæтты уæвынад кодтой, уыдæттыл. Цæстуынгæ æрмæджыты руаджы ноджыдæр бафидар кодта йæ хъуыдытæ.
Ног æмæ нырыккон историйы хайады хистæр зонадон кусæг Джиоты Мураты доклады темæ уыд «Фæскавкавказы æдасдзинады фæдыл Женевæйы дискусситæ». Уый мадзалы хайадисджыты базонгæ кодта дискусситы нысаниуæг, сæ ахадындзинад æмæ æнæмæнгхъæуындзинадимæ. Женевæйы дискусситæ Хуссар Ирыстонæн сты иунæг дунеон бадзырдон фæзуат, цыран Уæрæсе æмæ дунеон организацитæ – Евроцæдис, ЕÆÆО æмæ ИНО-йы минæвæрттимæ фадат ис Гуырдзыстонимæ бадзырдон фынджы уæлхъус æрбадын æмæ ныхас кæнынæн.
Женевæйы формат æмæ йæ фæлгæтты цы механизмтæ архайынц, уыдон ахсджиаг сты Хуссар Ирыстоны стабилондзинад æмæ æдасдзинадæн. Уымæн æмæ Женевæйы дискусситы боны фæткы сæйраг фарстатæй иу у Гуырдзыстон Хуссар Ирыстонмæ ахасты хæстон тыхтæй кæй нал спайда кæндзæн, уый.
Джиоты Мураты ныхæстæм гæсгæ ма дискусситы сæйраг бынат ис гуманитарон фарстатæн, уыцы нымæцы Хуссар Ирыстонæй æбæрæгæй сæфт æмбæстæгты хъысмæт рабæрæг кæнын. Хъыгагæн, ИНО-йы фæзуаты Хуссар Ирыстонæн хайад райсыны фадат кæй нæй, уымæ гæсгæ сын лигъдæтты фарсты фæдыл уынаффæ кæнын зын у.
2008 азæй фæстæмæ ацы дискусситы рæстæджы сæ удæй арт цæгъдгæйæ гуырдзиаг фарсæн æмбарын кæнынц – лæбурæг фарс æмæ агрессор Гуырдзыстон кæй у, Хуссар Ирыстоны территорийыл æфсæддон фыдгæнæг дæр уый кæй у. Стæй ма æмбарын хъæуы уый дæр, æмæ Женевæйы дискусситæ иунæг бадзырдон фæзуат кæй сты. Кæцыфæнды знагимæ дæр бадзырдон фынджы уæлхъус хъуамæ бæстон кæнай цыфæнды быцæуаг фарстатæ. Æмæ алы æмбæстаг дæр хæсджын у, цæмæй æмбара æмæ аргъ кæна алы фæзуаты дæр алы бæрнон кусæджы куыстæн.
Зонад-иртасæн институты директоры хæдивæг, социалон-экономикон иртасынæдты хайады хистæр зонадон кусæг, экономикон зонæдты кандидат Къæбысты Марияйы доклады темæ та уыд «Республикæ Хуссар Ирыстоны зонадон – ахуырадон потенциал». Ирон литературæйы историйы хайады хистæр кусæг, философон зонæдты кандидат, Тыбылты Иналы доклад та уыд «XX-æм æнусы 20-30-æм азты ирон литературон процесс: истори æмæ теорийы проблемæтæ»-йы фæдыл. Ирон æвзаджы хайады зонадон кусæг Дыгъуызты Залинæйы доклады та дзырд цыд ирон æвзаджы «Дзырд «кæнд» – ы этимологийыл. «Гуылдзыг мæсгуыты хицæндзинæдты» тыххæй та доклад сарæзта Этнологийы хайады зонадон кусæг Мæргъиты Ирбег.
Докладтæ бакæсыны фæстæ зонадон кусджытæм мадзалы хайадисджытæ лæвæрдтой сæ цымыдисгæнæг фарстатæ.
Нæ уацх.
Ацы æрмæджытæ дæр бакæс:
Сæрыстыр у Ирыстон йæ ахуыргæндтæй
Битарты Зоя: «Республикæйы къухдариуæгад дæр æмæ чиновниктæ дæр трибунæтæй иронау куы дзуриккой, уæд уый стыр ахъаз уаид ирон æвзаджы рæзтæн»
Гаглойты Алан: «Зонад-иртасæн институты курдиатджын ахуыргæндтæ куыстой æмæ кусынц»
Зонадон конференци – Зонады бон
Æрымысыдысты зындгонд ахуыргонды рухс ном. Бакастысты докладтæ
