Удварн æмæ бæркады бæрæгбон

Дыууæ боны дæргъы республикæйы цæрджытæ бæрæг кодтой, Цæгат Ирыстон Уæрæсеимæ баиуы 248 азы æмæ Дзæуджыхъæуы сырæзтыл 238 азы сæххæсты бæрæгбон. Кесаты Колкайы уынджы чи райтынг вæййы, уый ма у удварны æмæ фæззыгон бæркады бæрæгбон дæр. Абоны æндыгъд уавæр нымайгæйæ, бæрæгбонæй кæд бирæ хиирхæфсæн программæтæ систой, уæддæр рауад мидисджын æмæ хъæлдзæг.

Кæд къæвда бон уыд, уæддæр бирæ адæм æрбацыд амынд фæзмæ. Боны иуæндæс сахатыл уырдæм æрбацыдысты республикæйы разамынд уазджытимæ Ставрополæй, Грознайæ, Черкескæй, Хъырымæй, Ростовæй æмæ Пятигорскæй. Æртæ чъири, æртæ фæрск æмæ бæгæныйы кæхимæ сыл сæмбæлдысты зындгонд дзулфыцæн куыстуат «Нива»-йы кусджытæ. Хуыцау æмæ Ирыстоны зæдты ном дзы ссардта æмæ нæ хæстонты лæгты дзуарыл бафæдзæхста Хъæууонхæдзарадон министры хæдивæг Къадзаты Игорь. Уый фæстæ бакастысты Цæгат Ирыстоны Сæргълæууæг Сергей Меняйлойы арфæйы фыстæг:

«Ирыстоны кадджын цæрджытæ! Нæ ацы бæрæгбон мах бæрæг кæнæм, нæ цытджын бæстæ йæ граждæнты æдасдзинад куы хъахъхъæны, нæ лæппутæ хъæбатырдзинад, лæгдзинад æмæ патриотизм куы ’вдисынц, уыцы вазыгджын рæстæджы. Ахæм уавæрты нæ бирæнацион республикæйы ирдæй разындысты нæ иудзинад æмæ иумæйаг интерестæ. Ацы рæсугъд бон уын мæ зæрдæ зæгъы æнæниздзинад, сабырдзинад, циндзинад æмæ æнтыстытæ алы хъуыддаджы дæр. Нæ уарзон, Хæстон намысы горæт, Дзæуджыхъæу рæзæд! Республикæ Цæгат Ирыстон размæ цæуæд, дидинæг калæд!»

Уый фæстæ уазджытæ æрзылдысты æмæ федтой бæрæгбоны цымыдисаг равдыстытæ.

Нæ республикæ бирæнацион кæй у, уый та уæлдай хатт рабæрæг ныр дæр. Фæзы цатырты айтыгъдысты чысыл «хæдзæрттæ» национ диаспорæтимæ. Сæ национ хæринæгтæ, сувениртæ, историон документтæ æмæ бирæ цымыдисон æрмæджытæ равæрдтой æмæ уазджыты сæ культурæ æмæ хæринæгтимæ зонгæ кодтой уырыссæгты культурон æхсæнад «Русь», дагестайнæгты культурон æхсæнад «Дагестан», таджикæгты «Памир», немыцæгты «Возрождение», сомихæгты «Эребуни», гуырдзиæгты «Эртоба», уирæгты «Мир-Шолом», грекъæгты «Прометей», тæтæры, Габдулла Тукайы номыл культурон æхсæнад, узбекæгты культурон æхсæнад…

Уыцы бон цæрджытæ федтой, республикæйы сæудæджерад дæр куыд размæ цыд у, уый. Фæзы сæ продукци равæрдтой зындгонд куыстуæттæ «Бавария», «Деликат», «Бухар-Дон», «Князь Святослав», «МолПродукт», «Фат», «Анечка», «Арлан-Фиш», «Да», «Снежная Королева», «Де-Густо», «Мясной Дар», «Березка», «Нива», «Дзантуев» æмæ æндæртæ. Ацы куыстуæттæ сæ товар æрæвæрдтой рекламæйы хуызы, фæлæ дзы уыди ацаходæн æмæ балхæнæн дæр.

Фæлæ уæддæр, бæрæгбонæн ирон хуыз радта ирон чъириты фестиваль. Æрвыл хатт куыд вæййы, афтæ та ныр дæр цалдæр цатыры æрыгон чызджытæ æмæ лæппутæ кодтой чъиритæ æмæ дзыкка æмæ сæ адæмыл парахатæй лæвар уæрстой. Фестивалы архайджытæ алы аз дæр вæййынц Дзæуджыхъæуы Фæлхасадон колледжы ахуыргæнинæгтæ сæ директор Абиты Валерийы разамындæй. Æрыгон æфсинтæ афтæ рæсугъд æмæ арæхстджынæй æвнæлдтой æмæ сæ зæрдæ рухс кодта. Бафиппайын хъæуы уый æмæ ацы бæрæгбоны иунæг хатт дæр хойраджы иу къæбæр дæр уæйгонд не ’рцæуы.

Бæрæгбоны фæзы ма сæ арæхстдзинад æвдыстой республикæйы аивадон къордтæ, уыд дзы спортивон ерыстæ, къухмийы мастер-класстæ, зондабиты быцæутæ æмæ бирæ æндæр мадзæлттæ.

Ныртæккæ цард тыхст æмæ уырыд у. Украинæйы хæст нæ чысылнымæц фæсивæдæй бирæты аныхъуырдта æмæ адæм мæстджын æмæ зæрдæрыст сты. Фæлæ, уæддæр цард размæ цæуы, масты фарсмæ кæддæриддæр цин дæр хъуамæ уа, цæмæй адæмы хъыг фæрог уа. Ацы бæрæгбон та у цины, иудзинады æмæ фæззыгон бæркады бæрæгбон æмæ дзы нæ хæдзæрттæ йедзаг уæнт.

 

ФЫДЫБÆСТÆ ЗЫН УАВÆРЫ КУЫ УА…

Куыд зонæм, афтæмæй Уæрæсейы регионтæй алчидæр тырны Украинæйы хæстон операцийы архайынмæ сæрмагонд отрядтæ скæныныл. Ныридæгæн бархионты цалдæр къорды æрвыст æрцыдысты фронтмæ. Авд мæйы дæргъы уал фронты раззаг хаххыл сты батальонтæ «Алания» æмæ «Ирыстон», танкон дивизи «Штурм» та — цыппар мæйы. Официалон бæрæггæнæнтæм гæсгæ, Фыдыбæстæйы сæрвæлтау Ирыстонæй сæ цард раттой 116 лæппуйы.

Ныр та сентябры кæронмæ цæттæ цæуы бархионты ног къорд, кæцытæ баиу уыдзысты Украинæйы архайæг батальон «Алания»-йы къордимæ. Къорды сæйраг бынат ахсынц фæстауæрцы афицертæ æмæ хорз фæлтæрддзинад кæмæ ис, ахæм хæстонтæ. Уыдонæн сæ фылдæр уыдысты республикæйы Сæргълæууæг Сергей Меняйлойы æмслужбæгæнджытæ æмæ сæ уый алы рæттæй фæхуыдта бархионты къордтыл командæ кæнынмæ. Адон рацыдысты Сирийы, Афганистаны, Цæцæны, Хуссар Ирыстоны хæстон фæндæгтыл. Бирæтæ дзы хорзæхджын сты Сырх скъалыйы æмæ Лæгдзинады ордентæй. Уыдон æппæтæй дæр цæттæ сты нæ республикæйы номæй Украинæйы хæстон операцийы архайынмæ. Сергей Меняйло йæхæдæг дæр, куыд раздæры афицер, афтæ архайы хæстон отрядтæ сфидар кæныныл.

Ног къорды уал ныртæккæ хæстонтæ ис 150. Æвзæрст цæуынц иннæ куырдиæттæ дæр æмæ, куыд нымайынц, афтæмæй мæйы кæронмæ хъуамæ 300 бæрцмæ схизой. Ацы батальонтæ æмæ къордтæ уыдзысты паддзахады хъусдарды бын, 58 æфсады дæлхайадтæ. Йæ арм та сыл дары республикæйы разамонæг.

Хæстон операцийы архайыны бар нæй тæрхонгонд кæмæн уыд, ахæмтæн, психикон рынчынтæн, наркомантæн…

Уымæй дарддæр, Ирыстонæй æдзух гуманитарон æххуыс цæуы фронтмæ. Æрæджы дæр та Дзæуджыхъæуæй æраст сты Донецкмæ уæзласæн машинæтæ 800 тонны алыхуызон гуманитарон æххуысимæ.

Не ’рмæг мыхуырмæ цæттæ уыд, афтæ Уæрæсейы Президент Владимир Путин бафыста, Паддзахадон Думæ кæй рахаста, уыцы дыууæ ног Указы. Иу дзы амоны хайгай мобилизаци, раздæры æфсæддонтæ æмæ афицерты Украинæйы сæрмагонд операцимæ акæнын, официалон уагæй сæ контрактниктыл банымайын æмæ сын сæ бартæ бахъахъхъæнын. Иннæ закъон амоны, уæлæнгай статьяты тыххæй чи бады, уыцы ахæстæтты рауадзын æмæ сæ мобилизаци скæнын. Ома, цы æмгъуыд ма сын баззад, уый Украинæйы фронты арвитын. Уыдонæн дæр уыдзæн, иннæ хæстонтæн чи ис, ахæм бартæ. Дезертиртæм та æнхъæлмæ кæсы 5 — 10 азмæ ахæстоны фæбадыны тæрхон. Сентябры кæрон æрвитынмæ кæй бацæттæ кодтой, уыцы ног батальон дæр æрвыст æрцæудзæн, йе статус ын аивгæйæ.

Джусойты Нинæ