Республикæ Хуссар Ирыстоны Президент Гаглойты Алан Цæцæны Республикæйы кусæгон балцы уæвгæйæ бабæрæг кодта Уæрæсейы сæрмагонд нысаны æфсæддонты университет (РУС). Президентыл бынаты фембæлд уæлдæр ахуыргæнæндоны къухдариуæггæнæг Байбетар Вайханов æмæ йын радзырдта ацы уникалон ахуыргæнæндоны ахуыры программæйы нырыккон методикæты æмæ технологиты тыххæй æмæ ма хæстонтæ цахæм сæрмагонд-тактикон зонындзинæдтæ райсынц, уыдæттыл. Фенын йын кодтой, спецназы æфсæддонтæ цæхæм æхсæнгæрзтæй æмæ ифтонггæрзтæй пайда кæнынц се ‘рвылбонон ахуыры процессы.
РУС Уæрæсейы у иунæг ахæм сæрмагонд скъола. Цæттæ дзы кæнынц элитон дæлхæйтты хæстонты æмæ сын бæрзонд æмвæзадыл дæттынц æфсæддон дæсныйады зонындзинæдтæ. Ахæм ахуыргæнæндоны бакондмæ рагæй бæллыд Рамзан Кадыров æмæ 2013 азы йæ бæллиц сæххæст. Йæ уынаффæгæнæг тыхон структурæты фарстаты фæдыл Даниил Мартыновы хъæппæрисæй горæт Гудермесы цур бындур æрæвæрдтой ног æфсæддон университетæн. Ныридæгæн ам æппæт уавæртæ дæр ис нырыккон бирæпрофилон хæстонты бацæттæ кæнынæн, алыгъуызон дæсныйæдтæ райсынæн. Суанг ма дзы æфсæддон альпинистты дæр цæттæ кæнынц.
Арæзт дзы æрцыд æфсæддон горæт æмæ дзы ис сæдæмæ æввахс бæстыхайы. Æрмæст тиртæ дæсæй фылдæр сты. Цæмæй спецназы æфсæддонты сахуыр кæной хæстон уавæрты архайын, уый тыххæй дзы сæрмагондæй арæзт ис автобус, поезд æмæ ма хæдтæхæг дæр. Сарæзтой ма дзы æнæхъæн цæрæн квартал алыгъуызон хæдзæрттимæ, цæмæй хæстон архæйдтытæ горæты куы цæуой, уæд сæм сæрмагонд зонындзинæдтæ уа. Ис ма дзы егъау цад. Ам та ахуыр кæнынц дæлдондзæуджытæ – фидæны ахæм хæстонтæ цæттæ уыдзысты наутæ ссæрибар кæнынмæ фыдгæнджытæй. Стæй ма хæстонтæ цадмæ гæпп кæнынц парашюттимæ æмæ æнæ парашюттæй дæр, цæмæй сахуыр уой ахæм уавæрты архайын дæр.
Университетæн ма ис Чишкийы хъæумæ æввахс хæххон полигон дæр. Ам та ахуыртæ уадзынц фидæны хæстон альпинисттæн. Практикæ ма рацæуынц æдзæрæг быдырты æмæ суанг Арктикæйы дæр, ома, экстремалон уавæрты. Цыбырдзырдæй, ацы университеты дæттынц зонындзинæдтæ алы æфсæддон дæсныйады дæр. Йæ къæсæртæй рахызтысты, бæрзонд квалификаци кæмæ ис, ахæм кинологтæ, æфсæддон тæлмацгæнджытæ, фельдшертæ, инженертæ, IT-специалисттæ æмæ афтæ дарддæр.
Æфсæддон университеты инструктортæй кусынц куыд хæстон ветерантæ, афтæ æрыгон æфсæддон дæснытæ дæр. Уыдон сæхæдæг хайад фæисынц алыгъуызон æфсæддон операциты æмæ сæрмагонд æфсæддон операцийы дæр. Уый фæрцы ахуыры иумæйаг æмвæзад у хуыздæрыл нымад æгас дунейы.
РУС-ы базæйы цæттæгæнæн курсытæм цæуынц канд æфсæддонтæ нæ, фæлæ ма бархион къордтæ дæр æгас Уæрæсейæ. Курсантты фылдæр хай ныридæгæн сты Кавказы республикæты цæрджытæ. Дзæвгар дзы ис раздæры Советон Цæдисы республикæтæй дæр. Ам банысан кæнын хъæуы уый, æмæ уыцы республикæтæй бирæ фылдæр бархионтæ æрцæуиккой, фæлæ сын Уæрæсейы æмбæстагдзинад нæй. Хорз уаид, æмæ ахæм категорийы гоймæгтæн уæрæсейаг æфсадимæ контракт бафыссынимæ куы дæттиккой æмбæстагдзинад дæр – украинæйаг фашистты скуынæг кæныны фæнд бирæтæм ис, фæлæ сын фадат нæй.
Бархионты фæдих кæнынц къордтыл – алкæцы нацийы минæвæрттæй саразынц хицæн къордтæ. Кæд афтæ нæ фæгæнæн кæны, уæд та иу регионæй чи сты, уыдонæй саразынц хицæн къорд. Инструкторты хъуыдымæ гæсгæ афтæмæй къорды ‘хсæн æмахастытæ хъæрмуддæр вæййынц. Ныры онг мингай бархионы ацы университеты зынгæ фæбæрзонддæр кодтой се ‘фсæддон дæсныйад æмæ ныр æххæст кæнынц æмбæстагон хæс Донбассы. Уымæй уæлдай ма ардæм æфсæддон ахуырдзинад райсынмæ арæх æрбацæуынц хуымæтæг цæрджытæ дæр æввахс регионтæй æмæ сын университеты дуæрттæ гом вæййынц кæддæриддæр.
Ахæм бæрзонд æмвæзадыл дзы кæй ис ахуырадон процесс, уый тынг фæцыд нæ бæстæйы Президенты зæрдæмæ. Уымæ гæсгæ Гаглойты Алан ныфс бавæрдта, зæгъгæ, бацархайдзæн, цæмæй Хуссар Ирыстоны хæстонтæ дæр ацы университеты базæйыл бæрзонддæр кæной сæ квалификаци.
Джиоты Алыксандр
