1-æм сентябры сæдæ азы сæххæст уыдаид зындгонд дыгурон поэт, публицист, Малиты Георгийы номыл премийы лауреат Тетцойты Таймуразы райгуырдыл. Тетцойты Таймуразæн йæ цард уыдис дæргъвæтин æмæ мидисджын. Ирон литературæйы историйы уый ныууагъта егъау фæд, йæ ном дзы баззадис, куыд арфхъуыдыгæнæг лирик æмæ хорз адæймаг, афтæ. Æцæг поэт куыд фæбæллы, афтæ уымæн дæр йæ ныхасы сæр уыд рæстдзинадыл æмæ хæрзиуджытыл, кæцыты стыр æхсызгонæй лæвар кодта чиныгкæсджытæн.
Тетцойты Таймураз райгуырдис 1922 азы 1-æм сентябры Цæгат Ирыстоны Дигорайы зæхкусæг бинонты ‘хсæн. 1941-æм азы Дигорайы астæуккаг скъола каст куы фæцис, уæд уыцы аз йæ ахуыр адарддæр кодта горæт Орджоникидзейы пехотæйон училищæйы. Стыр Фыдыбæстæйон æгъатыр хæст уæдмæ дардыл анхъæвзт æмæ цырагъы рухсау уыдысты хæстонтæ. 1942-æм азы майы мæйы Тетцойы фырты дæр арвыстой фронтмæ æмæ хæцыдис гитлерон фашизмы ныхмæ. Хæсты фæстæ йе службæ адарддæр кодта советон оккупацион æфсадды рæнхъыты Германы. 1946-æм азы демобилизаци куы ‘рцыд, уæд фæстæмæ æрæздæхт йæ райгуырæн хъæумæ æмæ уым куыста колхозы. 1950-æм азы каст фæцис Цæгат Ирыстоны паддзахадон педагогон институт æмæ уый фæстæ та 1955-æм азы Максим Горькийы номыл Мæскуыйы литературон институт. Йæ ахуыры фæстæ 1959-1962 азты куыста ахуыргæнæгæй Дигорайы 2-æм астæуккаг скъолайы. Фæлæ уый фагыл нæ банымадта æмæ уæд йæхи снывонд кодта сфæлдыстадон куыстæн.
Таймураз æмдзæвгæтæ фыссын райдыдта, скъолайы куы ахуыр кодта, уыцы рæстæджы æмæ сæ мыхуыр та кодта сæхи районы газеты фæрстыл. Æры-гон лæппуйы курдиатмæ уæдæй æрдардтой сæ хъус йæ хистæр коллегæтæ æмæ йæ ноджы ра-зæнгард кодтой ирон аив дзырд-мæ. Йæ фыццаг æмдзæвгæты чиныг «Æмдзæвгæтæ» мыхуыры рацыдис 1949-æм азы. Уыдон фыццаг хатт рухс федтой журнал «Мах дуг»-ы фæрстыл. Уæдæй фæстæмæ мадæлон æмæ уырыссаг æвзагыл куыд Цæгат Ирыстоны, афтæ Мæскуыйы рауагъдады дæр æдæппæт мыхуыры рауагъта 30 поэтикон æмбырдгонды. Уырыссаг æвзагмæ Таймуразы æмдзæвгæты тæлмац кодтой бирæ зындгонд поэттæ. Уыдоны ‘хсæн уыдысты: Юнна Мориц, Николай Старшинов, Лев Озеров æмæ æндæртæ.
Банысан кæнын хъæуы уый дæр, æмæ Тетцойты Таймуразæн йе сфæлдыстады сæрмагонд бынат кæй ахсынц Ирыстоны рухстауджытыл – революцион-демократион партийы къухдариуæггæнджытыл æмæ Цæгат Кавказы Æмбæстагон хæсты активон хайадисджыты номыл фыст æмдзæвгæтæ æмæ поэмæтæ. Таймуразы сфæлдыстады ма зынгæ бынат ахсынц уарзондзинады темæйыл фыст уацмыстæ дæр. Уый ирдæй æвдыст цæуы йæ поэмæ «Раздвоенное сердце»-йы дæр. Поэты сисы бынæй ма рацыд бирæ сатирикон æмдзæвгæтæ дæр, кæцыты дзырдæуы моралон-этикон аспекттыл.
Тетцойты Таймураз йæ цардæй ахицæн 2010-æм азы 9-æм апрелы, фæлæ цы ирд фæд ныууагъта ирон литературæ æмæ рухстауæн куысты, уый æнустæм баззайдзæнис, йæ фæстæ кæй ныууагъта, уыцы фæлтæртæн æмæ йæ уарзон ирон адæмæн.
Цхуырбаты Лариса
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.