Джусойты Нафи:
Дыууадæс тохвæдис хæстоны –
Уæ судзгæ рыстæй зæрдæ тоны,
Дыкъахыг тугдзыхтæ уæ ‘рцахстой
Сындз телæй уын уæ къæхтæ сбастой…
Ирыстоны историйы трагикон æмæ зæрдылдарæн цауты æхсæн сæрмагонд бынат ахсы, раздæры Ереды хъæуы гуырдзиаг æнæформалты къухæй арæзт трагеди. 1991 азы мартъийы мæйы, фыднад æмæ удхары фæстæ ма удымидæг цы лæппутæ уыд, уыдоны басыгътой æмæ сæ баныгæдтой Ереды хъæумæ æввахс бынаты. Уыцы бынат гуырдзиæгтæ фæстæдæр алæгъз кодтой æмæ иумæйаг ингæны сæрты сарæзтой фæндаг…
Ацы трагеди у ирон адæмы историйы геноцидыл дзурæг æбуалгъдæр цаутæй сæ иу.
Æрвылаз дæр 18 мартъийы ацы æдзард лæппуты рухс ном арыны цытæн Згъудеры сæ иумæйаг цырты цурмæ æрæмбырд вæййынц сæ хиуæттæ, бæстæйы æмæ хицауады разамонджытæ, Хуссар Ирыстоны Уæрæсейы Федерацийы минæварад, æхсæнады минæвæрттæ æмæ, трагедийы амæттæгты мысынадмæ æвæлмас чи нæу, уыдон.
Мадзаламонæг Паддзахадон университеты хистæр ахуыргæнæг Плиты Серго мысæн митинджы адæмы зæрдыл æрлæууын кодта æбуалгъ трагедийы тыххæй цаутæ, бафарста йæ амæттæгты нæмттæ. Бахатыд мадзалы хайадисджытæм æмæ сын æмырæй алæугæйæ, ссардтой сæ рухс нæмттæ.
Хуссар Ирыстоны Хицауады Сæрдары хæдивæг Джиоты Алан трагедийы амæттæгты номыл мысæн митинджы банысан кодта, зæгъгæ, адæймагады ныхмæ фыдракæндæн нæй æмгъуыды рæстæг.
«Ереды, Зары æмæ æндæр трагедитæ æрмæст нæ историон мысынады иу хай не сты, фæлæ – нæ мидхъуыдыты сæйраг хай.
Хуссар Ирыстоны адæмæн дæргъвæтин уæззау рæстæджыты фæстæ бар ис паддзахаддзинад аразынæн, нæ бартыл дзурынæн æмæ нæ хæдуагæвæрдæн», – банысан кодта уый.
РХИ-йы Президенты паддзахадон уынаффæгæнæг Гобозты Вячеслав банысан кодта, Ереды трагеди иунæг трагикон факт кæй нæ у, æмæ ахæм цаутæ хынцыд кæй цæуынц бирæ æнусты дæргъы.
Абон, зæгъгæ, ацы бынаты Ереды трагедийы фыдмард кæй акодтой, уыцы амæттæгты рухс ном мысæм æрвылаз дæр. Æмæ мах хъуамæ æмбарæм, цæмæй ахæм трагедитæ фæлхатт макуыуал æрцæуой, уымæн гарантигæнæг у æрмæстдæр хæдбардзинад.
Паддзахадон университеты хистæр ахуыргæнæг Табуты Неллийы ныхæстæм гæсгæ, ацы уæззау трагедийæн рохгæнæн нæй. Ацы трагедийы амæттæгты фæдонтæ абон фашизмы ныхмæ сæрыстырæй дарддæр тох кæнынц Украинæйы зæххыл.
Æрсидт мадзалы хайадисджытæм, цæмæй ма рох кæной амæттæгты рухс нæмттæ.
Ацы 12 хъæбатыр хæстоны цæвиттойнаг суыдзысты нæ фæсивæдæн. Уыдон сæ ном ныууагътой Ирыстоны историйы, ирон лæг буц уыдзæн, нæ Ирыстоны сæрыл ахæм хъæбатыр фæсивæд кæй тох кодта æмæ сæ сæр нывондæн кæй æрхастой Райгуырæн бæстæйæн.
Ереды трагедийæ рацыд 33 азы, фæлæ уæддæр махæй рох нæу. Ирыстоны алы ирон адæймаг дæр нæ ферох кæндзæн уыцы æгъатыр цаутæ.
Цивилизацион адæймагады историйы Ереды трагеди ссис иууыл æнæадæймагон æмæ æгъатырдæр цаутæй сæ иу. Уыцы фыдракæнд йæ уæззаудзинадæй нызмæлын кодта æгас дунейы адæмы, баразæнгард сæ кодта хуссайраг ирæттæм ахасты цы геноцид уагъд цыд, уый тыххæй сæ æнæразыдзинад равдисынмæ.
33 азы дæргъы мах сидæм Гуырдзыстоны къухдариуæгадмæ, цæмæй саргъ кæной ацы трагедийæн æмæ хатыр ракурой, ахæм æвирхъау хабæрттæ нын кæй сарæзтой, уый тыххæй. Фæлæ, æвæццæгæн, уый никуы уыдзæн, уымæн æмæ уымæн ис политикон нысаниуæг æмæ йын хъæуы лæгдзинад, кæцы мах никуы федтам æмæ фендзыстæм.
Ереды трагедийы амæттæгты иумæйаг цыртыл Президент Гаглойты Аланы номæй æвæрд æрцыд венок. Адæм номарынæн хастой дидинджытæ. Трагедийы амæттæгты цардæмбæлттæ, ныййарджытæ, æфсымæртæ æмæ æввахс хиуæттæ ингæнмæ бацыдысты иууыл фæстаг. Уыдонæн ныр 33 азы, къæвда бонау, нæ сур кæны сæ цæстысыг…
КЪÆБУЛТЫ Маринæ
