Къостайыхъæуы цæрджытæ фӕллой кӕнынӕй уыдтой сӕ амонд. Сӕумӕрайсомӕй суанг изӕрдалынгтӕм хъаруджынӕй куыстой колхозон кондады, ӕххӕст кодтой алыхуызон куыстытӕ ӕмӕ уымӕй сӕ хайбавӕрд хастой иумӕйаг ис-бӕркад сырӕзын кӕнынмӕ. Нӕ сӕ уыд рох хъӕлдзӕгдзинад дӕр ӕмӕ уынджы мӕйрухсмӕ, фӕндыры зӕлтӕ хъуыстысты дардмӕ. Афтӕ ӕрвыстой сӕ рӕстӕг, сомбоны рӕсугъд ӕмӕ амондджын цардӕн нывӕзтой сӕ хуыздӕр фӕндтӕ ӕмӕ рухс бӕллицтӕ. Фӕлӕ сын уыцы амондджын рӕстӕг ӕваст фескъуыдта Стыр Фыдыбӕстӕйон хӕст. Хъӕууон зӕхкусӕг ӕрӕвӕрдта йӕ кусӕнгӕрзтӕ ӕмӕ атындзыдта Райгуы-рӕн бӕстӕ фыдызнагӕй ссӕрибар кӕнынмӕ. Дзӕвгар ӕвзонг цӕхӕрцӕст лӕппутӕ агуылф кодтой тохы быдырмӕ Цхинвалы районы Къостайыхъӕуӕй дӕр. Уыдонӕн сӕ фылдӕр нал ӕрӕййӕфтой Уӕлахизы бон, нал сӕмбӕлдысты сӕ уӕзгуытыл, нал бацин кодтой сӕ бинон-тыл.

Знагыл тагъддӕр фӕуӕлахизы хъуыд-дагмӕ сӕ аккаг хайбавӕрд хастой, хъӕуы чи баззад, уыцы кардзыд нӕлгоймӕгтӕ, сылгоймӕгтӕ ӕмӕ кӕстӕр фӕсивӕды минӕвӕрттӕ дӕр. Уыдон ӕххӕст кодтой хъӕууонхӕдзарадон куыстытӕ, хъӕздыг тыллӕг истой нӕмыгон культурӕтӕй, уый ӕмрӕстӕджы ма сылгоймӕгтӕ ӕрдӕ-гӕхсӕвмӕ лӕуд уыдысты фӕсмыны куыстыл ӕмӕ хъарм дарӕс ӕрвыстой нӕ хӕстонтӕн. Цъунары колхозы ном уыцы азты хуынд «Зиууон» ӕмӕ дзы намыс-джынӕй фӕллой кодтой колхозонтӕ. Цӕвиттон, колхозонтӕй дзӕвгар хъазуатонтӕ кӕй уыд, уымӕ гӕсгӕ хӕсты фыццаг аз Мӕскуымӕ Ӕппӕтцӕдисон хъӕууонхӕдзарадон равдыстмӕ кандидаттӕ уыдысты Къостайыхъӕуы колхоз «Зиууон»-ы фосдарды товарон фермӕ, хистӕр фыййау Хуыбиаты Зозыр, тракторист Джиоты Казимир, сорт-фӕлварӕн фадыджы бригадӕйы уӕнгтӕ Мамиты Беги, Лохты Иликъо, агроном Бучулая Владимир, колхозы сӕрдар Джиоты Мелитон, хынцӕг Тыбылты Лонги. 1941 азы колхозы зӕххытӕ уыдысты 3648 гектары, уыцы нымӕцы хуымзӕххытӕ –  1625,26 га, дыргъдон – 7 га, сӕндон – 7,6 га, хизӕнуӕттӕ – 202 га ӕмӕ ӕндӕртӕ. Колхозы бюджет, 1940 азимӕ абаргӕйӕ, 1941 азы сырӕзт 24000 сомы онг. Уыцы уӕззау рӕстӕджы дӕр районы разамынд хъуыды кодта сом-боныл ӕмӕ Фӕллойгӕнджыты депу-татты Сталиниры райсоветы 1941 азы 13 октябры уынаффӕмӕ гӕсгӕ бӕрзонд хӕххон хъӕу Санбиаты угӕрдӕны зӕх-хытӕ 109 гектары фӕзуатыл цӕрӕн-бонтӕм пайда кӕнынӕн фидар ӕрцы-дысты Къостайыхъӕуы колхозыл.

Колхозӕн фосдард райтынг кӕныны куысты хуыздӕр фӕстиуджытӕ кӕй уыд, уымӕ гӕсгӕ йын 1943 азы районы разамынд льготы хуызы радих кодта 2482 сомы. Уыцы аз колхоз Хъызлары зымӕгон хизӕнуӕттӕм хъуамӕ аскъӕрд-таид 3730 сӕры фыстӕ. Аразджытӕ та куыстой колхозы бӕхдон саразыныл. Ӕхсызгон у уый банысан кӕнын, ӕмӕ уыцы аз колхоз стуртӕ дарынӕй йӕ план кӕй сӕххӕст кодта 106 процентӕй, фыстӕ ӕмӕ сӕгътӕ дарынӕй – 100,2%, хуыдардӕй – 173,3%, уыцы нымӕцы дзӕргъытӕй – 110% ӕмӕ бӕхтӕй та 100 %. 1944 азы Цъунары колхоз планмӕ гӕсгӕ хъуамӕ байтыдтаид 301 га фӕз-зыгӕнд мӕнӕу, уалдзыгӕнд хъӕбӕрхор 6,5 га, нартхор -194 га, сысджы – 10 га, сӕкӕры цӕхӕра -15 га, картоф – 5 га, къабуска – 2,5 га, джитъри, хъӕдындз, памидор фӕйнӕ 0,5 га ӕмӕ афтӕ дарддӕр. Уыцы аз колхозы сӕрдар Джиоты Мелитон банысан кодта фос-дарды паддзахадон план кӕй сӕххӕст алы хуызӕй дӕр, ома ставд фосӕй 360 сӕры бӕсты  уыд 384, фыстӕ ӕмӕ сӕгътӕ 3110 сӕры бӕсты дардтой 3158 ӕмӕ ӕндӕртӕ.

Райгуырӕн бӕстӕ нӕ ферох кодта, уыцы уӕззау рӕстӕджы уӕлдай хъаруджындӕрӕй чи фӕллой кодта, уыдоны. Цӕвиттон, «Хъазуатон фӕллойы тыххӕй» майданмӕ бавдыст ӕрцыдысты Мамиты Нуши, Бигъуылаты Къола, Гӕбӕраты Надюшӕ, Тедеты Жадо, цыхтахсӕг Бӕззаты Серги. Уыдонӕн сӕ афӕдзы куыстбонтӕ уы-дысты 300-400, фронты хӕстонтӕн ӕрвыстой ӕрвитӕггӕгтӕ дӕр. Ахӕм уыд Къостайыхъӕу – Цъунары колхозонты фӕсчъылдымы фӕллойадон архайд хӕсты рӕстӕджы ӕмӕ уыдон дӕр сӕ хайбавӕрд хастой знагыл тагъддӕр фӕуӕлахизы хъуыддагмӕ.

 ХУЫБИАТЫ Никъала

Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.