Хæстонты цырты раз
Стыр Фыдыбæстæйон хæст у нæ бæстæйы историйы уæззаудæр сыфтæй иу, мысæн æмæ хъыггæнæн бон. Æппæтæй фылдæр туг кæм ныккалд, уыцы хæстæй бирæ рæстæг рацыд, фæлæ нæ адæмы мингай минæвæрттæ кæй равдыстой, уыцы æхсар æмæ хъæбатырдзинад рох не сты. Махæй рох не сты, нæ абоны сæрибар царды сæрвæлтау сæ удтæ чи радта, цыфыддæр знаджы ныхмæ тугкалæн хæстмæ чи фæцыд, сæ ардбахæрдыл кæронмæ æнувыд чи уыдысты, уыцы хæстонтæ.
78 азы размæ æрцыд уалдзæг. Уæлахизы уалдзæг. Сабырдзинад æмæ сæрибардзинады уалдзæг. Хæст чи бандзæрста æгас дунейыл, уыдонæн йæ арты басыгъдысты сæ сæртæ.
Нæ адæмæй рох нæу уæлахиз сын чи æрхаста, уыдоны рухс нæмттæ. Алы аз дæр 9-æм маймæ, Уæлахизы бонмæ, уагъд æрцæуынц алыгъуызон мадзæлттæ.
8 майы Цхинвалы районы Дменисы хъæуы дæр радон хатт банысан кодтой Стыр Уæлахизы 78 азы бæрæгбон. 1941-1945 азты хæсты æмæ 1989 азæй 2008 азмæ Ирыстоны сæрвæлтау йæ сæр нывондæн чи æрхаста Дменисы хъæуæй, уыдоны номыл арæзт цырты раз æрæмбырд сты хъæуы цæрджытæ, скъолайы ахуыргæнджытæ æмæ скъоладзаутæ, сывæллæтты цæхæрадоны кусджытæ æмæ хъомылгæнинæгтæ. Цырты алыварс уыд бæрæгбонон фæлыст. Æрæмбырдуæвджытæ дидинджытæ æмæ веноктæ сæвæрдтой цырты раз.
Æрæмбырдуæвджыты раз раныхас кодта Тыджыты Мæдинæ. Уый банысан кодта, зæгъгæ, Стыр Фыдыбæстæйон хæсты иумæйаг знагыл фæуæлахизмæ йæ стыр хайбавæрд бахаста Хуссар Ирыстон дæр. Нæ чысыл Ирыстонæй 22 мин адæймагæй фылдæр тох кодтой æппæт фронтты дæр. Хæсты быдыры уыдон равдыстой диссаджы хъæбатырдзинад.
«Махмæ сæрыстырдзинады æнкъарæнтæ æвзæрын кæнынц хæсты фыдæвзарæнты рæстæджы уырыссаг советон фыссæг Петр Павленкойы загъд ныхæстæ: «Ироны ном цытимæ дзурынц æппæт фронтты дæр, уымæн æмæ ирæттæ сæхи равдыстой хъæбатыр æмæ намысджын хæстонтæй».
Цхинвалы районы Дменисы хъæуæй дæр бирæтæ ацыдысты Фыдыбæстæйон хæстмæ, райгуырæн бæстæ бахъахъхъæнынмæ. Хæст фæцис. Æрцыд Уæлахиз, нæ адæм тохы уæззау азты кæмæ æнхъæлмæ кастысты, уыцы Уæлахиз. Кæрон нал уыдис адæмы цинæн. Фæлæ цыфыддæр знаджы ныхмæ тохгæнджытæй бирæтæ нал æрыздæхтысты фæстæмæ. Махæй рох ма хъуамæ уой уыдон æмæ сын хъуамæ цыт кæнæм сæ сыгъдæг нæмттæн», – загъта Тыджыты Мæдинæ.
Бæрæгбоны цытæн арфæйы ныхæстæ ракодта Дменисы Культурæйы хæдзары директор Икъаты Ануси. Йæ зæрдæ сын загъта сабырдзинад æмæ сыгъдæг арвы бын цæрын. Уый ма банысан кодта, зæгъгæ, ныртæккæ сæрмагонд æфсæддон операцийы хайад исынц бирæ ирон лæппутæ æмæ Хуыцау зæгъæд, цæмæй тагъд рæстæджы сæрæгасæй, уæлахизæй æрыздæхой сæ райгуырæн бæстæм.
Хæстон темæйыл æмдзæвгæтæ аив бакастысты ахуыргæ-нинæгтæ Уалыты Аслан («Зынгхуыст салдаты монолог»), Сидамонты Владик («Сабырадæн нывонд нæ сæр»), Хацырты Фатимæ («Что такое День Победы»), Джиголаты Амандæ («День Победы») æмæ æндæртæ. Культурæйы хæдзары зарæггæнджыты къорд азарыд зарæг «Отмените войну!», зарæг «Яркое солнце светило» азарыд Тыджыты Мæдинæ.
Мадзалы ма хайад райстой сывæллæтты цæхæрадоны хъомылгæнинæгтæ. Бакастысты æмдзæвгæтæ, кафыдысты, зарыдысты.
Бæрæгбонон мадзал бацæттæ кодтой Æрсойты Маринæ, Кокойты Зæринæ, Лолоты Иринæ æмæ Икъаты Ануси.
Дзебысаты Гуло
