Фыдыбæстæйы Стыр хæсты Уæлахизы 75 азы кадæн нæ бæстæйы цы конференцитæ, форумтæ, акцитæ арæзт цæуы, уыдонæн сæ иу æмæ зæрдылдаринагдæр у Æппæтуæрæсеон проект «Уæлахизы поезд». Йæ балц у, 1941-1945 азты æппæты карздæр хæстытæ кæм цыд, уыцы горæттыл – Мæскуыйы Белорусаг вагзалæй, Тулæ, Волгоград, Смоленск, Архангельск, Тулæ, Волгоградыл. Ныр та поезд схæццæ Дзæуджыхъæумæ. Нæ горæты æфсæнвæндаджы станцæйы йыл кадджын уавæры сæмбæлдысты фæсивæдон, æфсæддон-патриотон æхсæнадты минæвæрттæ, скъоладзаутæ, горæты цæрджытæ.
Поездмæ бацæуæны экраныл лæвæрд цæуы информаци, поезды авд вагоныл экскурси цы хуызы арæзт æрцæудзæн, уый тыххæй. Уый фæстæ ардæм æрбахизæг алы адæймагæн дæр хъусылдаргæ аппараты фæрцы лæвæрд цæуы, Фыдыбæстæйы Стыр хæсты сæйрагдæр цаутыл дзурæг æрмæг. Вагæтты фенæн ис, хæстмæ чи цæуы, уыцы студентты, заводты, фабрикты кусджыты, уацары бахауæг æмæ немыцаг лагертæм кæй ласынц, госпитæлмæ бахауæг цæф сырхæфсæддонты мыдадзæй арæзт скульптурæтæ. Уымæй уæлдай ма дзы цæст æрхæцы хæсты азты æндæр экспонаттыл. Хицæн хатæнты дзы æвдыст æрцыд хæсты рæстæг быдырон-æфсæддон абана, æмæ алы фронтты цы цаутæ цæуы, уый бæрæггæнæг номдзыд æфсæддон командæгæнæг, Советон Цæдисы маршал Константин Рокоссовскийы кусæн уаты арæзт, кæройнаг вагæтты та æвдыст цæуынц Фыдыбæстæйы Стыр хæсты фронтты ахсджиагдæр цаутæ. Æвдæм вагоны экспонаттæй та банкъарæн ис Уæлахизхæссæг 1945 азы зæрдылдаринагдæр цауты нывтæ, уымæй уæлдай ма, ам уæвгæйæ, банкъарæн ис, Уæлахиздзау сырхæфсæддонтæ алы фронттæй сæ райгуырæн къонатæм цы æгæрон цинвæлыст зæрдæйы æнкъарæнтимæ здæхтысты, уый.
Поездмæ бацæуæны экраныл лæвæрд цæуы информаци, поезды авд вагоныл экскурси цы хуызы арæзт æрцæудзæн, уый тыххæй. Уый фæстæ ардæм æрбахизæг алы адæймагæн дæр хъусылдаргæ аппараты фæрцы лæвæрд цæуы, Фыдыбæстæйы Стыр хæсты сæйрагдæр цаутыл дзурæг æрмæг. Вагæтты фенæн ис, хæстмæ чи цæуы, уыцы студентты, заводты, фабрикты кусджыты, уацары бахауæг æмæ немыцаг лагертæм кæй ласынц, госпиталмæ бахауæг цæф сырхæфсæддонты мыдадзæй арæзт скульптурæтæ. Уымæй уæлдай ма дзы цæст æрхæцы хæсты азты æндæр экспонаттыл. Хицæн хатæнты дзы æвдыст æрцыд хæсты рæстæг быдырон-æфсæддон абана, æмæ алы фронтты цы цаутæ цæуы, уый бæрæггæнæг номдзыд æфсæддон командæгæнæг, Советон Цæдисы маршал Константин Рокоссовскийы кусæн уаты арæзт, кæройнаг вагæтты та æвдыст цæуынц Фыдыбæстæйы Стыр хæсты фронтты ахсджиагдæр цаутæ. Æвдæм вагоны экспонаттæй та банкъарæн ис Уæлахизхæссæг 1945 азы зæрдылдаринагдæр цауты нывтæ, уымæй уæлдай ма, ам уæвгæйæ, банкъарæн ис, Уæлахиздзау сырхæфсæддонтæ алы фронттæй сæ райгуырæн къонатæм цы æгæрон цинвæлыст зæрдæйы æнкъарæнтимæ здæхтысты, уый.
«Уæлахизы поезд»-ы вагæтты æрмæг фенгæйæ, адæймагмæ афтæ зыны, цыма цыппар азы дæргъы нæ бирæнацион бæстæйы адæмтæ, нæ разагъды æфсæддонтæ сæ лæгдзинад цы операциты, ныббырстыты, сæрмагонд хæслæвæрдты æвдыстой, уыдон йæхæдæг федта æмæ дзы архайдта. Уымæ гæсгæ та, ардæм æрбацæуæг скъоладзау, хистæр æмæ астæуккаг кары алы адæймаджы уды сæвзæры, иуæй – æрхæндæг, иннæмæй та – сæрыстырдзинады æнкъарæнтæ, нæ Фыдыбæстæйы Стыр хæсты рæстæг, кæддæры цытджын Советон Цæдисы æмæ Уæрæсейы цæрæг бирæ адæмыхæттытæ, кæд æбуалгъ фыдæвзарæнты сæрты ахызтысты, хæст сын æгæрон зынтæ æрхаста, уæддæр. Сæ лæгдзинадæй, ныфс æмæ фæразондзинадæй, æууæнчы æмæ кæрæдзийыл æнувыддзинады руаджы кæй фæуæлахиз сты немыцаг æфсадыл, уыцы æнкъарæнтæ сæм сæвзæры.
«Уæлахизы поезд»-ы экспозицийы æрмæджытæ бацæттæ кæныныл йæ саразджытæ куыстой цыппар мæйы. Дзæуджыхъæуæй та поезд йæ фæндаг адардзæн Хъырыммæ.
ГАСАНТЫ Валери
Газет «Рæстдзинад»
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.