Ацы аз, 18-æм февралы 90 азы сæххæст уыдаид зынгæ хуссарирыстойнаг ахуыргонд историк æмæ æхсæнадон архайæг, ирон адæмы сæрхъызой æмæ уарзон хъæбул, патриот Цхуырбаты Вахтанг Дмитрийы фыртыл. Йæ рухс ном æрæмысыны цытæн Уанеты Захары номыл зонад-иртасæн институты уагъд æрцыд зонадон конференци.
Мадзалы хайад райстой институты зонадон кусджытæ, интеллигенцийы минæвæрттæ æмæ Тыбылты Алыксандры номыл Хуссар Ирыстоны паддзахадон университеты ахуыргæнджытæ æмæ студенттæ.
Конференци бацæуæн ныхасæй байгом кодта зонад-иртасæн институты директор Гаглойты Роберт. Уый фыццаджыдæр банысан кодта Цхуырбаты Вахтангы патриотизм æмæ æхсæнадон царды йæ цæсгомджын куыст.
Цхуырбаты Вахтангы цард æмæ зонадон архайды тыххæй раныхас кодта историон зонæдты кандидат, доцент, ХИЗИИ-йы ног дуджы историйы хайады сæргълæууæг Джиоты Мурат. Уый банысан кодта, зæгъгæ, Вахтангы хуызæн зынгæ адæймæгты нæмттæ рохуаты никуы уыдзысты. «Нæ институты бирæ зынгæ адæймæгтæ фæкуыстой æмæ сæрыстыр кæмæй уыдыстæм, уыдонæй, стыр хъыгагæн, бирæтæ сæрæгас дæр нал сты æмæ зæрдæйæн у тынг зын. Бузныг институты дирекцийæн, кæцы ацы азы планмæ бахаста цалдæр юбилейон конференцийы. Уыдонæй алкæмæн дæр йæ ном ссардзыстæм æмæ сæ æрæмысдзыстæм. Уыцы адæм ахæм фæд ныууагътой ирон адæмы культурæ æмæ историйы æмæ сын хъæуы кæддæриддæр кад кæнын. Уыдонæй та сæ иу у Цхуырбаты Вахтанг æмæ йын йæ юбилейы цытæн мысæм йæ ном», – загъта Джиоты Мурат.
Цхуырбайы фырт райгуырд Дзауы районы Хслебы хъæуы. Уый схъомыл ис хуымæтæг, фæлæ царды раст фæндагыл чи лæууыд, ахæм бинонты ʻхсæн. «Цхуырбаты бинонтæм хъомыл кодтой цыппар сывæллоны, (Уасдже, Вахтанг, Ольгæ æмæ Замирæ) кæцытæ, æвæццæгæн, сæ мады æхсыримæ рахастой ахæм хъомылдзинад, æгъдау æмæ сæ чи зыдта, уыдон цæстыты кæддæриддæр уыдысты кадджын, æгъдауджын æмæ принципиалон миниуджыты хицæуттæ. Кæд сын царды кæмдæрты зын уыдис, уæддæр уый уыдис сæ туджы æмæ йæ хастой сæ царды бонты. Вахтанг ахуыр кодта сæ хъæуы скъолайы. Фæстæдæр бинонтæ цæрынмæ ралыгъдысты Цхинвалмæ æмæ лæппу йæ ахуыр адарддæр кодта 2-æм астæуккаг скъолайы», – дзырдта Джиоты Мурат.
Хуссар Ирыстоны педагогон институты историон факультеты ахуыр кæнгæйæ, активон уыд институты æхсæнадон царды. 1947 азы кусын райдыдта Цхинвалы фæллойадон колонийы фæскомцæдисон организацийы секретарæй, фæстæдæр та куыста Облæххæсткомы сæрдары æххуысгæнæгæй. 1953 азы раразмæгонд æрцыд фæскомцæдисы горæтон комитеты фыццаг секретарæй. Йæ хорз куысты тыххæй Вахтангы 1955 азы ракодтой Хуссар Ирыстоны фæскомцæдисы обкомы комсомолы фыццаг секретары бынатмæ. Ацы куысты бынаты дæр йæхи равдыста куыстуарзаг, принципиалон æмæ йæ хъуыддаг хорз чи зоны, ахæм хорз кусæгæй æмæ йæ 1957 азы арвыстой Мæскуыйы Æхсæнадон зонæдты академимæ ахуыр кæнынмæ.
Мæскуыйы ахуыргæнгæйæ, Цхуырбайы фырт лæмбынæг хъусдард аздæхта зонадмæ æмæ æрæвнæлдта Ирыстоны революцион змæлды истори ахуыр кæнынмæ. Вахтанг 1961 азы Мæскуыйы бахъахъхъæдта кандидатон диссертаци. Цхинвалмæ куы æрыздæхт, уæд æвзæрст æрцыд Цхинвалы горкомы партийы фыццаг секретарæй æмæ йæ фæстæдæр та баурæдтой Хуссар Ирыстоны педагогон институты проректорæй. 1967 азы кусынмæ бацыд Уанеты Захары номыл зонад-иртасæн институтмæ директоры хæдивæгæй æмæ уæдæй йæ амæлæты бонмæ куыста у ацы ран. Цхуырбаты Вахтанг йæ цардæй ахицæнис 1984 азы декабры мæйы.
Джиоты Мурат ноджыдæр банысан кодта, Вахтанг кæй уыд принципиалон, пунктуалон, рæстдзинадыл дзурæг æмæ хорз зæрдæйы хицау. «Мæ царды æз хъуыды кæнын дыууæ ахæм цауы æмæ марды йе ʻнусон бынатмæ адæм сæ къухтыл рахастой æнæхъæн горæтыл. Уыдон уыдысты Цхуырбаты Вахтанг æмæ Джусойты Нафи. Мæнмæ гæсгæ, уый та ууыл дзурæг у, æмæ сын адæм стыр кад кæй кодтой, уый», – банысан кодта докладгæнæг.
Джиоты Мурат ма Вахтангы зонадон архайдыл дзургæйæ загъта уый дæр, æмæ йæ куыстытæ кæй сты тынг бæстон. Сæйраджыдæр иртæста Хуссар Ирыстоны адæмы тох Советон хицауады сæрыл æмæ Хуссар Ирыстоны партион организацийы истори. Ис сæ тынг бирæ информаци уæды рæстæджы партион организацийы бындурæвæрджыты æмæ æмткæй, Хуссар Ирыстоны уæды революцион змæлды тыххæй дæр. Вахтанг бацæттæ кодта докторон диссертаци дæр, фæлæ йын нал бантыст йæ бахъахъхъæнын.
Ахуыргонды зонадон архайды тыххæй ма цымыдисон доклад бакаст историон зонæдты кандидат, доцент, ХИПУ-йы æппæтиумæйаг историйы кафедрæйы сæргълæууæгГатыгкоты Гиви. «1981 азы Цхуырбаты Вахтангæн историон зонæдты доктор Санахъоты Муратимæ иумæ рацыд чиныг «Южная Осетия в период трех революций (1900-1921гг)». Ацы куыст мах здахы ахæм хъуыдымæ, æмæ Хуссар Ирыстоны фæллойгæнджыты уæззау экономикон æмæ политикон уавæр кæй расайдта æмæ адæмы кæй ракодта революцион тохмæ паддзахы ныхмæ. Æрмæджы æвдыст цæуы уырыссаг революцион змæлды æндæвдад Хуссар Ирыстоны социал-демократон змæлдыл», – загъта Гатыгкоты Гиви.
Цхуырбаты Вахтангы адæймагдзинад æмæ йæ хорз хъуыддæгты тыххæй йæ мысинæгты радзырдта техникон зонæдты кандидат, Цæгат Кавказаг хæххон-металлургион институты ахуыргæнæг, доцент Кортиаты Леуан. «Цхуырбаты Вахтанг уыд йæ адæмы стыр патриот, кæцы кæддæриддæр æргомæй дзырдта рæстдзинады сæраппонд. Ахæм стыр адæй-мæгтæн алы хатт дæр хъæуы кад кæнын æмæ сæ кæстæртæн амонын», – загъта Кортиаты Леуан.
Хуссар Ирыстоны Парламенты Сæрдары хæдивæг Мамиты Инал дæр йæ мысинæгты радзырдта, принципиалон æмæ рæстылдзурæг уæвгæйæ æнæраст хъуыддæгты ныхмæ фидарæй кæй дзырдта, кæд-иу æм маст æрхаудта, уæддæр. «Мæнæн тынг хъыг у, Вахтангы хуызæн патриоттæ ахæмты къухтæм куы бахауынц, уый», – банысан кодта Мамиты Инал. Уый ма æрæмысыд, куыд базонгæ ис йемæ æмæ йæ зæрдæйы цахæмæй баззад, æппæт уыдæттæ.
Цхуырбаты Ларисæ
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.