Сырх Дзуары Дунеон Комитеты хæрзиуæгон архайды руаджы ивгъуыд къуыри 1989-1992-æм азты æмæ 2008 азы августы хæсты рæстæджы æбæрæгæй чи фесæфт, уыдоны бинонтæн уыдис экскурси Цæгат Ирыстоны хæххон курорт «Цъæй»-мæ. Семæ ма уыд Республикæ Хуссар Ирыстоны Хæххон лыжæтæ æмæ сноуборды спорты федерацийы президент Тедеты Лери.
Сырх Дзуары комитеты минæвар Куыдзеты Ларисæ куыд зæгъы, афтæмæй уыдон архайынц, æбæрæгæй чи фесæфт, уыцы æмбæстæгты хъысмæт базоныныл, æмæ балæууынц сæ бинонты æнцой. «Конфликты рæстæджы йæ бинонтæй чи фæиппæрд, уыдон райстой стыр психологон травмæ. Мах комитет архайы сæ рис сын иучысыл фæрæуæгдæр кæныныл. Афæдзы райдианы саразæм суагъæ, бацархайæм нысангонд мадзæлттæ сæххæст кæныныл. Ацы аз æбæрæгæй чи фесæфт, уыдоны бинонты балцы акодтам Алагиры сылгоймæгты моладзандонмæ, Бирæгъзæнг æмæ Згъуыбиры хосгæнæндæттæм. Бинонтæ ракæнынц сæ кæстæрты дæр æмæ баулæфынц æрдзы хъæбысы. Ацы хатт равзæрстам „Цъæй“-ы курорт. Уымæн æмæ ацы бынат у уарзон канд туристтæн æмæ альпинисттæн нæ, фæлæ ма зымæджы æрдзы хъæбысы улæфын чи уарзы, æппæт уыдонæн дæр. Комы ис, улæфджыты хохмæ чи ласы, ахæм канатон фæндаг. Æбæрæгæй фесæфæг бинонты сабитæ райгондæй баззадысты ацы экскурсийæ. Тедеты Лери бæргæ фæнд кодта сывæллæттæн лыжжæтыл бырын бацамонын, фæлæ, хъыгагæн, комы фаг мит нæма æруарыд. Уыйхыгъд сын раргом кодта зымæгон хæхтыл хидарыны сусæгдзинæдтæ», — радзырдта Сырх Дзуары бæрнон кусæг Куыдзеты Ларисæ.
Хуссар Ирыстонæй æбæрæгæй чи фесæфт, уыдоны нымæц хизы 140 адæймагмæ. Уыдон хъысмæт сбæрæг кæныныл егъау куыст цыд канд Сырх Дзуары комитеты фæзуатыл нæ, фæлæ Женевæйаг дискусситы дæр. Фæлæ, хъыгагæн, нырма къухты уадиссаг бæрæггæнæнтæ нæй. Æбæрæгæй сæфт æмбæстæгтæй сæ иуы чызг Джиоты Элинæ афтæ зæгъы: «Бузныг стæм Сырх Дзуары комитетæй æрмæст ахæм экскурситы тыххæй нæ, фæлæ ма æндæр хъуыддæгты дæр нæ фарсмæ кæй лæууынц. Æрвылаз дæр 30 августы нысан цæуы Æбæрæгæй сæфт æмбæс-тæгты дунеон бон. Уый мысынæн нын Сырх Дзуары комитет дыууæ азы размæ нæ горæты Мады Майрæмы аргъуаны раз сæвæрдта номарæн цырт. Уый махæн, бинонтæн, мысынады символ у. Сырх Дзуар архайы, цæмæй æртæфарсон Координацион механизм куса. Æцæг, Гуырдзыстоны фарс уыцы бадзырдты активон не сты. Ацы комитеты фæрцы махмæ цалдæр азы размæ Ростовæй æрцыдысты тæрхондоны медицинон æмæ криминалистон экспертизæйы центрæй специалисттæ, уыдон махæй систой ДНК-тæ, цæмæй мард буæрттæ куы ссарой, уæд бæлвырд зоной, хиуæттæ кæй сты, уый. Мах цæрæм уыцы ныфсæй, цæмæй нæ бинонты мард буæрттæ разыной æмæ сæ бавæрæм нæ фыдæлты уæлмæрдты», — зæгъы 1992 азы æбæрæгæй сæфт Джиоты Барисы чызг Элинæ.
Уый ма загъта, зæгъгæ, æрвылхатт дæр райгондæй баззайынц, Сырх Дзуары комитет сын цы экскурситæ сорганизаци кæны, уыдонæй.
Уазæгты Марфа
