Бæрæгбонон театралон равдыст «Хуссар Ирыстон. Æхсардзинады истори»

Уæрæсейы Федераци Республикæ Хуссар Ирыстоны паддзахадон хæдбардзинад куы банымадта, ууыл дæс азы сæххæсты боны цытæн нæ республикæйы уагъд æрцыдысты бирæ стыр культурон мадзæлттæ.

26-æм августы Цхуырбаты Гурамы номыл республикон стадионы уагъд æрцыдис стыр театралон шоу «Хуссар Ирыстон». Æхсардзинады истори», зæгъгæ, ахæм номимæ. Ацы театралон шоу æрбамбырд кодта куыд горæты, афтæ нæ республикæйы районты цæрджыты дæр. Уыдон бæрæгбонон зæрдæйы равгимæ арфæтæ кодтой кæрæдзийæн.

Стадионы центры фенæн уыдис диссаджы цымыдисон фæлыст стыр сценæ, кæцыйы сæрмагондæй бацæттæ кодтой бæрæгбонмæ. Сценæйон декорацитæ – алайнаг барс, Кавказы хæхтæ, сæ алыварс рагон ирон мæсгуытæ афтæмæй, дисы æппæрстой сæ аивдзинадæй æппæт æрæмбырдуæвджыты дæр. Сценæйыл ма монтаж æрцыдысты дыууæ стыр мониторы æмæ адæмæн сæ бон хуыздæр фенын уыдис сценæйыл архайджыты. Стадионы трибунæтæй ацы театралон шоумæ стыр цымыдисимæ кастысты нæ бæстæйы къухдариуæгад æмæ республикæйы бирæнымæц уазджытæ, кæцытæ не ‘мбæхстой сæ райзæрдæ æнкъарæнтæ. Райхъуыстысты нæ адæмæн зындгонд æмæ уарзон чи у, уыцы зарæггæнæг Бекъойты Ванойы патриотикон зарæджы æхцон зæлтæ. Бæрæгбонон арфæтимæ сценæмæ рахызт Президент Бибылты Анатоли. «Абон мах æрæмбырд кодта стыр бæрæгбон. Растдæр дæс азы размæ Уæрæсейы Федераци банымадта Хуссар Ирыстоны паддзахадон хæдбардзинад. Ацы бон ссис зæрдылдарæн æмæ ахсджиаг бон. 24 августы æз æппæт ирон адæмы номæй стыр æхцондзинады æнкъарæнтимæ «Уацамонгæ»-йы орденæй схорзæхджын кодтон Уæрæсейы Федерацийы Президент Владимир Путин æмæ уæрæсейы Хицауады Сæрдар Дмитри Медведевы. Уыдон сты уыцы адæймæгтæ, кæцытæ равдыстой политикон фæндвидардзинад, цæмæй абон мах сымахимæ цæрæм æдасæй сабыр арвы бын», – загъта Президент Бибылты Анатоли.

Уæрæсейы Федерацийы Президент Владимир Путины номæй та ирон адæмæн бæрæгбонон арфæйы ныхæстæ загъта Хуссар Ирыстоны Уæрæсейы Федерацийы æххæстбарджын минæвар Марат Кулахметов æмæ стæй бакаст Владимир Путины арфæйы фыстæг.

Мадзалы официалон хайы кæрон САР-ы президент Башар Асады номæй арфæйы ныхæстæ загъта Уæрæсейы Федерацийы Сирийы минæвар Рияд Хаддад.

Раныхæсты фæстæ сценæмæ рахызтысты артисттæ, æмæ цытджын æгъдауæй байгом кодтой нырмæ нæ адæм кæмæ никуы бакастысты, ахæм стыр театралон равдыст «Хуссар Ирыстон! Æхсардзинады истори». Сценæйыл ирон эпикон мелодитимæ фæзындысты легендарон нартæ, кæцытæй райдыдта Ирыстоны мифологи. Нартæ скуывтой стыр хуыцаумæ райгуырæн зæххы дидинæфтыд æмæ адæмы амондджын царды тыххæй. Уый фæстæ сценæйыл нарты нывы раивтой аланты дуджы ныв, сценæмæкæсджытæм рахызтысты алайнаг барджытæ бæхтыл. Сывæллæттæ æмæ чызджытæ уыцы дуджы дарæсы фæлыстæй кафыдысты адæмон кæфтытæ æмæ æв-дыстой рагон алайнаг хъæзтытæ. Ам ма артисттæ равдыстой сценæтæ тæтæр-монголы ныббырсты историйæ. Сценкæты хуызы æвдыст æрцыд ирон адæмы тох сæрибардзинады сæраппонд, афтæ ма  Ирыстоны минæвæртты ацыд императрицæ Елизавета Петры чызгмæ.

Мадзалы фæлгæтты равдыстой Стыр Фыдыбæстæйон хæсты историон сценæтæ. Миниатюрæтæ æххæст кодтой ансамбль «Симд»-ы артисттæ, кæцытæ сæ архайдæй бацагайдтой сценæмæкæсджыты зæрдæтæ æмæ-иу асæрфтой сæ цæссыгтæ дæр. Адæм фестадысты сæ бынæттæй, цæмæй иу уысм æмырæй алæугæйæ, ссардтаиккой советон адæмы фашизмæй чи бахъахъхъæдта, уыцы зынгхуыст хъайтарты нæмттæ.

Сценæмæ рахызтысты сывæллæттæ æмæ экрантыл равдыстой гуырдзиаг-ирон хæсты кадртæ. Адæмы зæрдыл та æрлæу-уыдысты хæсты нывтæ, фæлæ уайтагъд трагикон хъуыдытæ раивтой хъæлдзæгдзинады æнкъарæнтæ, арфæтæ.

Сценæйыл равдыстой 2008 азы августы хæст, Еред æмæ Зары трагедитæ… Экраныл та бакастысты, бирæ азты дæргъы ирон адæм кæмæ æнхъæлмæ кастысты, уыцы хæдбардзинад банымайыны бон  26 августы зындгонд историон цаумæ. Театралон равдысты бакæсæн уыд уырыссаг адæмон кафджыты къорды ралæудмæ. Сæ фæстæ та айзæлыд патриотикон зарæг «У нас родина одна». Сæххæст æй кодта ирон эстрадон зарæггæнæг Цæрикъаты Феликс.

Бæрæгбонон мадзалы кæрон сценæйыл фæзындысты 300 кафæджы, кæцытæ аив сæххæст кодтой традицион кафт «Симд». Ирон националон кафты фæстæ республикæйы скъолаты ахуыргæнинæгтæ уæрæсейаг æмæ ирон тырысатæ сæ къухты, афтæмæй ныффыстой сæхицæй дзырдтæ «Алания» æмæ «Россия». Уый дæр рауад тынг цымыдисон æмæ æппæт сценæмæкæсджытæ сæ тыхджын къухæмдзæгъдæй равдыстой, сæ зæрдæмæ тынг кæй фæцыд.

Ныхæстæй радзурæн нæй, уыцы бон стадионы цы цыдис, уыдонæн. Уыдоны хъуыдис хи цæстæй фенын…

 

БÆРÆГБОН ФÆЦИС КОНЦЕРТ ÆМÆ РÆСУГЪД ФЕЙЕРВЕРКÆЙ

Уыцы бон изæрæй та республикæйы цæрджытæн фадат уыд бæрæгбонон концертмæ бакæсынæн. Концертамонджытæ хъæлдзæг ныхæстæ æмæ арфæтимæ рахызтысты сценæмæ. Уыдон цыбыртæй æрдзырдтой бæрæгбоны нысаниуæгыл, æмæ уый фæстæ сценæмæ хуыдтой цæгат æмæ хуссарирыстойнаг популярон зарæггæнджыты. Уыдон æхсæн уыдысты Хуссар Ирыстон æмæ РЦИ-Аланийы сгуыхт артисткæ Амага Готти, курдиатджын зарæггæнæг Бекъойты Вано, РХИ-йы сгуыхт артист Икъаты Ибрагим, курдиатджын зарæггæнæг Бестауты Дианæ, къорд «Симпатико», адæмы уарзон зарæггæнæг Руслан Кабалоти, зынгæ ирон шансон æххæстгæнæг Тасойты Игорь, Хаситы Сослан, Бязырты Аллæ æмæ бирæ æндæртæ.

Сценæмæкæсджытæм ма æнхъæлмæ каст сюрприз: сце-нæйыл сæ арæхстдзинад равдыстой уæрæсейаг музыкалон къордтæ «Стрелки» æмæ «БандЭрос». Концерты дæр республикæйы цæрджытæ райстой стыр æхцондзинад æмæ артистты ралæудыл æмбæлдысты тыхджын къухæмдзæгъдимæ.

Бæрæгбонон концерт фæцис фейерверкæй. Бирæты хъуыдымæ гæсгæ, ахæм цымыдисон бæрæгбон республикæйы нырма арæзт никуы æрцыдис.

Цхуырбаты Лариса