Сентябры мæйы нæ республикæмæ вирусон низ COVID-19 куы æрыфтыд æмæ рынчынты нымæц фылдæрæй фылдæр кæнын куы райдыдта, уæд РММЦ-йы дохтыртæн бахъуыд æххуыс кæнын. Не ‘мбæстæгтæй бирæтæ райстой сæхимæ уыцы хæс æмæ балæууыдысты сæ фарсмæ. Ныр уавæр чысылбæрцæй фæивта хуыздæрæрдæм, фæлæ волонтертæ уæддæр сты рынчынтæ æмæ дохтырты фарсмæ, кæнынц хæрзаудæн æххуыс.
Волонтертæй дæр æмæ дохтыртæй дæр рынчынтæн алчи дæр кæны йæхирдыгон æххуыс, фæлæ се ‘ппæты дæр иу кæны иу хъуыды, сæ куысты нысан у иу – нæ респубикæйы æмбæстæгтæн æмбæлон æххуыс афоныл бакæнын æмæ низæй куыдтагъддæр ссæрибар уæвын. Низ цардæн тæссаг кæй у, уымæ гæсгæ дзы чи фæрынчын вæййы, уыдон сцъиувæдис вæййынц, ахæмтæн фæхъæуы психологон æххуыс дæр. Тыхст рынчынтæн баххуыс кæнын кæмæн куыд йæ бон у, афтæ махæй алкæйы хæс дæр у, уымæн æмæ уый у нæ иумиаг зындзинад, фæлæ хъæуы банысан кæнын, сæрмагондæй рынчындоны уæвæг рынчынтимæ кусын алкæйы бон кæй нæу, уæлдайдæр та медицион ахуырад æмæ фæлтæрддзинад кæмæ нæй, ахæмтæн.
Цхинвалы скъола-интернаты хъомылгæнæг Тедеты Анжелæ йæ рæстæджы райста ахуыргæнæджы дæсныйад, никуы куыста рынчынтимæ дæр, фæлæ куы фехъуыста РММЦ-йы инфекцион хайады дохтыртæн æххуыс кæнын хъæуы, уæд æнæ рахъуыды-бахъуыдыйæ уайтагъд йæхи барæвдз кодта йе ‘ххуысы къух сæм фæдаргъ кæнынмæ. Куыд радзырдта, афтæмæй уал фыццаджыдæр уый адзырдта сывæллæтты рынчындоны, ныртæккæ инфекцион хайады сæйраг дохтыр Хæныкъаты Ларисæмæ æмæ сбæлвырд кодта, æнæ медицион зонæнтæй йе ‘ххуыс бахъæудзæнис, æви нæ. «Кастæн нæ республикæйы æмбæстæгты тыхст уавæрмæ, чи сæ уыд уæззау уавæры, чи та фæкæсæджы хъуагдзинадæй ацыд а-дунейæ. Тынг сыл рыстис мæ зæрдæ, фæлæ нæ зыдтон æнæ медахуырдзинадæй сын цы хъуамæ баххуыс кодтаин. Уымæ нæ кæсгæйæ, мæ бон не ссис æмæ сæм дардæй кастаин. Хæныкъаты чызг мын куыд загъта, афтæмæй уыдон хъуыд алыгъуызон æххуыс дæр, фæлæ низ хæцгæ æмæ удæн тæссаг кæй у, уымæ гæсгæ алчи йæ ныфс нæ хæссы «сырх зонæйы» кусынмæ». Анжелæ бацыд рынчындонмæ æмæ стыр фæндондзинадимæ балæууыд рынчынтæ æмæ дохтырты фарсмæ. Зонæмæ бахизгæйæ, фыццаджыдæр, банкъардта, æххуысы къухты хъуагдзинад. Куыд рабæрæг, афтæмæй медкусджытæй бирæтæ сӕхӕдӕг уыдысты рынчын, бирæтæ та низæй тæрсгæйæ нæ рахызтысты сæ куыстытæм. «Дыууæ къуырийы дæргъы райсом фараст сахатæй изæры æхсæз сахатмæ æххуыс кодтам, цы нæ бон уыд, уый. Сæрмагонд дарæсы кæд æнцон нæ уыд, уæддæр быхстам, уымæн æмæ мах уавæрæй рынчынты уавæр уыд бæрæг æвзæрдæр. Уыдоны тыхст, æххуысмæ æнхъæлмæгæсæг цæстытæм-иу куы бакастæн, уæд-иу мæ æппæт дæр айрох, фæндыдис мæ æрмæстдæр уыдонæн исты феххуыс кæнын. Кодтам алыгъуызон куыст дæр, райсомæй рынчынтæн бахæрын кæнын, бафснайын, хостæ сын бадарын æмæ æндæр ахæм куыстытæ дæр. Æппæт уыдæтты æмрæнхъ мæ фæндыд алы рынчынимæ дæр хицæнæй аныхас кæнын, уымæн æмæ æнкъардтон, семæ-иу куы аныхас кодтой, уæд-иу сын кæй фенцондæр ис. Мах не ‘ппæт дæр иугъуызон сæрмагонд дарæсы уыдыстæм, нæ зындысты нæ цæсгæмттæ æмæ рынчынтæ нæ зыдтой, чи нæу дохтыр, чи у санитаркæ. Уымæ гæсгæ сын махæй алчи дæр уыд иугъуызон ныфс æмæ-иу нæ алкæмæн дæр радзырдтой сæ тыхстдзинад. Ахæм психологон беседæтæ та æнæмæнгхъæуæг сты алы рынчынæн дæр, уæлдайдæр та цардæн тæссаг низтæй рынчынтæн. Уыдонæй бирæтæ сæхи æнкъардтой тынг æвзæр, æгæрыстæмæй сын нæ уыд, удæгас баззайой, уый ныфс дæр. Тас æнкъаргæйæ-иу сцъиувæдис сты æмæ сæ уавæр кодта æвзæрдæр. Алы рынчыны хуыз дæр дзы баззадис мæ зæрдыл, сæ тыхст цæстæнгас. Сæ хъуыдытæ-иу куы загътой, уæд-иу адæймаджы уæнгтæ барызтысты…», – радзырдта Анжелæ.
Коронавирусæй рынчынтимæ архайгæйæ тæссаг, у фæрынчынæй дæр, науæд æй æввахс адæмыл бахæцын кæнын. Анжелæйæн кæд йæ бинонты ‘хсæн ис кардзыд адæймæгтæ, æнахъом сабитæ, уæддæр йæ ӕнкъараг, аудаг удыхъæды руаджы, ахсджиагдæрыл нымадта рынчынтæн æххуыс кæнын æмæ йæ кодта. Куы йæм бахатыдтæн, цæмæй радзура волонтерон æххуысы тыххæй, уæд загъта, æрмæстдæр йæ зæрдæйы, йæ уды домæнмæ гæсгæ кæй бацыд «сырх зонæмæ» æмæ цы сарæзта, уый та нæ нӕ нымайы стыр хӕрзиуӕгон хъуыддагыл. «Пандемийы фæстиуæгæн сæвзæргæ уавæры мæ бон цы уыд, уый куы нæ баххуыс кодтаин мæ адæмæн, уæд мын нæ уыдаид æнцойад. Зын у, тынг зын у адæймаджы цæстæнгасмæ уӕззау уавӕры кæсын… Алы адæймаг дæр, чи фæнды ма уа, уæддæр у зынаргъ. Цард алкæмæн дæр иу у. Мах мæлæты раз æдых стæм, фæлæ алчи дæр хæсджын у, цæмæй нæ бон куыд у, афтæ ахæм уавæрты æрбалæууæм кæрæдзийы фарсмæ. Æз æрмæстдæр сæххæст кодтон ме ‘мбæстагон хæс», – загъта Анжелæ.
Санитарон æмæ психологон æххуысæй дарддæр рынчынæн, кæй зæгъын æй хъæуы, сæйрагдæр у гъæдджын медицинон æххуыс бакæнын. Анжелæ куыд зæгъы, афтæмæй рынчындоны йемæ цы медхотæ æмæ дохтыртæ уыд сменæйы, уыдон се ‘ппæт дæр куыстой рынчынтимæ сæ удыл æнауæрдгæйæ. «Алчи дæр сæ йæ хæстæ æххæст кодта бæрнонæй, арæзтой æппæт дæр, зæгъæн ис, сæ бон куыд уыд æмæ куыд нæ уыд, афтæ. Иу сменæйы куыстон Хæныкъаты Ларисæимæ дæр æмæ федтон йæ аудгæ ахаст рынчынтæм. Боны дæргъы-иу сыл азылдис цалдæргай хæттыты, сбæрæг-иу сын кодта сæ уавæр æмæ-иу сын афоныл бакодта медицинон æххуыс. Ахæм бæрнон ахаст уыд медхотæн дæр рынчынтæм»,- загъта Анжелæ.
«Ныртæккæйы царды, хъыгагæн, адæм кæд стыр аргъ кæнынц бирæ мулкъ, зынаргъ машинæтæ æмæ дардыл амад хæдзæрттæн, уæддæр уыдон не сты æмæ ма хъуамæ уой адæймагдзинадæй уæлдæр бынаты. Кæрæдзийыл аудын æмæ адæймаджы цардæн аргъ кæнын сты æппæты зынаргъдæр æмæ ахсджиагдæр миниуджытæ. Уый алчи дæр хъуамæ бамбарид, ныртæккæ æппæт дунейы цы уавæр сæвзæрдис, уый хынцгæйæ. Фæнды мæ, цæмæй ирон адæм зоной кæрæдзийæн аргъ кæнын, уой æнгомдæр æмæ сыл макуы фæтых уа кæрæфдзинад. Æрмæстдæр æмдых æмæ æнгомæй ис рахизæн æппæт зындзинæдтæй дæр», – зæгъы Тедион.
Хуыгаты Миленæ
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.