Знон, 31-æм октябры, РХИ-йы Хицауады Сæрдар Хъуылымбегты Доментийы сæргълæудæй уагъд æрцыд Хицауады рауæрæхгонд æмбырд.

Æмбырды куысты хайад райстой РХИ-йы министрадтæ, ведомствоты æмæ комитетты сæргълæуджытæ, горæт æмæ районты администрациты сæргълæуджытæ.

Райдианы Хъуылымбегты Доменти загъта, зæгъгæ, ахæм масштабты æмбырдтæ нырæй фæстæмæ æрвылкъуыри дæр кæй цæудзæн уагъд.

Хицауады рабадты боны фæткы бирæ ахсджиаг фарстатæ уыд. Сæ сæйрагдæрты тыххæй уын æрдзурдзыстæм бындæр, фæлæ уал уæдмæ Хицауады æмбырды, цыбыртæй дзырдæуыд, афæдзы дæргъы республикæйы фæзуаты, канд Инвестпрограммæйы фæлгæтты нæ, фæлæ Президент æмæ Хицауады хъæппæрисæй цы социалон нысаниуæгджын объекттæ арæзт æрцыд, уыдоныл. «Ис конкретон ивддзинæдтæ хъæууон хæдзарады дæр. Аивгъуыд азы тыллæг æркæныны бæрæггæнæнтæм гæсгæ ацы азы фæстиуджытæ сты бирæ хуыздæр. Реалон секторæн цы кредитон фæрæзтæ лæвæрд æрцыд Уæрæсейы кредитон бангтæй,  уыдоны арæзтæдтæй зæрдæ рухс кæны. Республикæйы уæлдæр къухдариуæгады руаджы арæзт æрцыд скъолатæ, сабидæттæ, æнæниздзинады уагдæттæ, хъæутæм хæрзарæзт цæуынц фæндæгтæ æмæ ифтонг цæуынц донæй. Иу цыбыр дзырдæй, республикæйы районты цадæггай, фæлæ размæ цæуы цард», – загъта Хицауады Сæрдар.

Дарддæр Хицауады Сæрдар ахызт, боны фæткы цы ахсджиаг фарстытæ уыд, уыдоныл æруынаффæ кæнынмæ.

Боны фæткы цы фарстатæ уыд, уыдонæй иу уыд, 2016 азы паддзахадон бюджеты Республикæ Хуссар Ирыстоны закъоны паддзахадон уагдæттæн энергоресурсты тыххæй цы æфтиæгтæ ис, уыдоны иу хай афоныл хардз æмæ нысанмæздæхтæй кæй нæ цæуы, уый фæдыл.  Доклад ыл сарæзта Финансты министр Хæбæлаты Азæ. Министры ныхæстæм гæсгæ паддзахадон бюджеты ацы фæдыздæхтыты цы æхцайы фæрæзтæ æвæрд ис, уыдон фактон æгъдауæй корректировкæ хъæуы, æфтиæгтæ хынцгæйæ. Дæс мæйы æмгъуыдмæ бюджеты фæрæзтæй хъуамæ хардз æрцыдаид 75 % бæрц. Æцæгæй та, махмæ цы зонæнтæ ис, уымæ гæсгæ бахардз  69 %.

Республикæйы цæрджыты газæй æмæ электроэнергийæ ифтонг кæныны къабазы æргътæ æвæрыны æмæ тарифтæ бæстон кæныны тыххæй æмбырды раныхас кодта республикæйы Кондад, транспорт æмæ энергетикæйы комитеты сæргълæууæг Дзассеты Валери.

Уый лæмбынæг æрдзырдта æгасæй республикæйы, стæй районты электроэнергийы хæрдзтыл. Хатырон тарифтæй чи пайда кæны ацы къабазы, не ‘мбæстæгты социалон проблемæтæ куыд скъуыддзаг цæуынц РХИ-йы цæрджыты цардифтонгады объектты структурæйы, æнæмæнгхъæуæг нормативон базæйыл бакусгæйæ аскъуыддзаг кæй хъæуы, хатырон тарифтæ кæмæн хъуамæ лæвæрд æрцæуа, уыцы æмбæстæгты номхыгъдыл.

Ацы фарсты фæдыл йæ хъуыдытæ æмæ фиппаинæгтæ загъта РХИ-йы Казначействойы хистæр Тыбылты Дианæ: «Электроиф-тонгады къабазы æргътæн ахуыргæнæндæтты æмæ уагдæтты ис сæхи тарифтæ. Уыдон арвылмæй дæр хъуамæ хыгъд цæуой мах куыстуаты. Энергоресурстæй пайда кæнын æмæ коммуналон комплексы къабазы нормативон барадон базæйæн ис йæхи тарификаци. Уыдон афоныл арæзт нæ фæцæуынц иуæй-иу куыстуæтты хистæрты аххосæй. Уый фæстæ азы кæрон бакуыстгонд документтæ куы бафидар кæнынц, уæд сæ райдайынц хæссын махмæ», – дзырдта казначействойы хистæр.

Уый фæдыл йæ хъуыдытæ загъта Хицауады Сæрдар дæр: «Нырыккон методикæмæ гæсгæ куыст райсгæйæ, мах хъуамæ æмбарæм: цæрæнуатон-коммуналон хæдзарады дарддæры куыст хуыздæр кæнынæн, хъуамæ барадон бындур æвæрд цæуа. Уый тыххæй курæг дæн æппæт ведомствæтæ, комитеттæ æмæ районы администрациты къухдариуæг-гæнджытæй, цæмæй сæ дæлбаруæвæг гæххæттытæ афоныл дæттой».

Рауæрæхгонд æмбырды боны фæткы уыд хъæууон хæдзарады министрады хыгъдмæ байхъусыны фарст дæр.

Уый фæдыл æрдзырдта Хъæууон хæдзарады министр Плиты Витали.

Уый дзырдта, йæ министрады 2016 азы цы фæззыгæнд мæнæуы тауинаджы фонд арæзт æрцыд, уый тыххæй. Куыд зонæм, афтæмæй тауинæгты хъуагдзинады фæстиуæгæн æвзæрстам зындзинæдтæ. Фæлæ ацы аз хъæууон хæдзарады министрады хъæппæрисæй аиуварс æрцыд уыцы фарст. «Ныр ифтонг стæм нæхи фæззыгæнд мæнæуы репродукцион тауинæгтæй. Уыдон сты канд фермерты нæ, фæлæ ма хицæн адæймæгты тауинæгтæй сифтонг кæныны тыххæй».

Плиты Виталийы ныхæстæм гæсгæ хисæрмагонд элитон тауинæгты аргъ уыдзæн, Уæрæсейы хуссары тауинæгтыл цы хæдзарæдтæ кусынц, уыдоны бирæ аргъæй къаддæр. Плиты Витали ма загъта, зæгъгæ, республикæйы халсары куыст райрæзын кæнын у приоритетон здæхт. Ныридæгæн республи-кæйы кусынц 2,7 мин гектары зæххытæ, уыдо-нæй 17 гектары сты хуымзæххытæ.

Ацы фарсты фæдыл рауад дискусситæ, ома, мыййаг, тауинаджы фонды цы мæнæу ис, уый куы бахауа ахæм адæмы къухмæ, кæ-цытæ бюджетмæ ницы æфтиæгтæ хæсдзысты.

Хицауады æмбырды æркастæуыд ноджыдæр ахæм вазыгджын фарстытæм, куыд горæты Харебаты Исахъы уынджы цы хъæууонхæдзарадон базары ног агъуыст сырæзт, ууыл дæр. «Базар цалцæг кæй цыд, уымæ гæсгæ базаргæнджытæ сæ продукци уæй кодтой базары бахизæны тротуартыл æмæ зындзинад æвзæрын кодтой фистæгæй цæуджытæн. Ныр ацы проблемæ скъуыддзаг æрцыд. Махæн ис ног базар, ифтонг у, нырыккон домæнтæн дзуапп чи дæтты, æппæт уыцы ифтонггæрзтæй. Ацы бонты уый йæ дуæрттæ байгом кæндзæн! Мæн фæнды, цæмæй уым фылдæр лæууой хъæуты цæрджытæ, кæцытæ уæй кæндзысты сæхи къухæй æрконд продукттæ», – дзырдта Хицауады Сæрдар.

Уазæгты Марфа

Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.