Дыууӕ азы дӕргъы ныгуылӕн бӕстӕтӕ Украинӕйӕн ныфс цы хӕдтӕхджытӕй ӕвӕрдтой, уыдонӕй сӕм дӕсы бӕрц фӕхӕццӕ сты. Фӕлӕ уыцы америкӕйаг куынӕггӕнӕг хӕдтӕхджыты нырма нӕ равдыстой хӕсты быдыры. Ацы азы кӕронмӕ ма сын хъавынц ноджы радтынмӕ, фӕлӕ сӕ нымӕц цас уыдзӕн, уый бӕрӕг нӕу. Стӕй официалонӕй исты информаци куы радтаиккой сӕ нымӕцы тыххӕй, уӕддӕр сыл ӕууӕндӕн нӕй. Фӕнды сæ, цӕмӕй сын ахӕм хӕдтӕхджытӕ радтой 2025 азы дӕр.

Ныры онг Украинӕйӕн официалонӕй цы хӕцӕнгæрзтæ радтой, уыдоны нымӕц иунӕг хатт дӕр раст нӕ загътой. Цы нымӕцты кой-иу ракодтой, уыдонӕй фылдӕр ныридӕгӕн куынӕг ӕрцыдысты хӕсты быдыры. Уымӕ гӕсгӕ, кӕд 10 хӕдтӕхӕджы кой скодтой, уӕд гӕнӕн ис ӕмӕ сӕдӕ дӕр уой. Ныгуылӕн бӕстӕтӕ не ‘вгъау кӕнынц сӕ ресурстӕ Уӕрӕсейы ныхмӕ хӕстӕн. Уӕлдайдӕр та сын лӕвар хӕстонтӕ парахат ис.

Куынӕггӕнӕг хӕдтӕхӕг «F-16» ӕнӕзындгонд нӕу Уӕрӕсейы гарзджын тыхтӕн. Бирӕ азты дӕргъы сӕ ахуырты рӕстӕджы растдӕр ахӕм хӕдтӕхджыты ныхмӕ хӕцыдысты. Ӕмӕ ныр Украинӕйы хӕстон архайдтыты куы фӕзыной, уӕд, ӕнӕмӕнг, уыдзысты приоритетон мысӕнттӕ. Уымӕ гӕсгӕ сӕ тынг хъахъхъӕндзысты. Цыбыр рӕстӕгмӕ дзы ӕгӕр бирӕ куынӕг куы ӕрцӕуа, уӕд америкӕйаг ӕхсӕнгарзӕн рауайдзӕн антирекламӕ ӕмӕ сӕ «клиенттӕ» фӕкъаддӕр уыдзысты. Уымӕ гӕсгӕ сӕрмагондӕй ацы хӕдтӕхджытӕн бацӕттӕ кодтой зӕххы бын фидаргонд базӕтӕ. Ӕрӕджы Уӕрӕсейы хъахъхъӕнынады министрад фехъусын кодта, зӕгъгӕ компани «ФОРЕС» бафиддзæн 15 милуан сомы алы скуынӕггонд «F-16» тыххӕй.

 Афтӕ тӕссаг у «F-16»?

Украинӕйы советон дугӕй баззадис иттӕг хорз ӕфсӕддон уӕлдӕр ахуыргӕ-нӕндӕттӕ, кӕцыты рауагъдонтӕ нымад сты хорз хӕдтӕхӕгскъӕрджытыл. Уыдон сахуыр сты тӕхын ахӕм советон куынӕггӕнӕг хӕдтӕхджытыл, куыд «Миг-29», «Су-27» ӕмӕ ма зӕронддӕр модификацитыл. «F-16» нымад у вазыгджын хӕдтӕхӕгыл, йӕ дарын бирӕ зынаргъдӕр лӕууы уӕрӕсейаг хӕдтӕхджытӕм абаргӕйӕ ӕмӕ йе скъӕрын дӕр зындӕр у. Йӕ уӕлхъус хъуамӕ уа, иууылкъаддӕр, 30 фылдӕр сӕрмагонд ахуыргонд ӕфсӕддоны, цӕмӕй йӕ цӕттӕ кӕной хӕстон атахтытӕм. Советон аэродромтӕ нӕ бӕззынц ацы хӕдтӕхджытӕн – лӕгъздӕр уӕлцъар сӕ хъӕуы стӕхынӕн ӕмӕ ӕрбадынӕн. Уымӕй уӕлдай ма тагъддӕр хӕлынц эксплуатацийы рӕстӕджы ӕмӕ сӕ цалцӕг кӕнын та зынаргъ лӕууы. Ома, «F-16»-ӕй хӕстон архайдтыты пайда кӕнгӕйӕ, логистикӕйы дзӕвгар зындзинӕдтимӕ ӕмбӕлдзысты.

Уӕрӕсейӕн фылдӕр зиӕнттӕ ӕрхӕссыны тыххӕй «F-16» ӕнӕмӕнг сифтонг кӕндзысты нырыккон ракетӕтӕй. Ацы хӕдтӕхӕг у универсалон ӕмӕ йыл ӕвӕрды кӕны алыгъуызон ракетӕты модификацитӕ. Цахӕмтӕ дзы ратдзысты Украинӕйӕн, уый бӕрӕг нӕу, фӕлӕ сын дардмӕцӕвӕн ракетӕтӕ кӕй нӕ бахӕлӕг кӕндзысты, уый бӕлвырд у. Уыцы нырыккон ракетӕтӕй иу хуыйны «IM-174B» ӕмӕ сын ахӕмтӕ куы радтой, уӕд тӕссаг уыдзысты уӕрӕсейаг уӕлдӕфон-космикон тыхтӕн. «IM-174B» тӕхы стыр тагъдадӕй суанг 320 километры бӕрц. Ахӕм уавӕрты уӕрӕсейаг бомбӕзгъалӕн хӕдтӕхджытӕ бахаудзысты ацы ракетӕты зонӕмӕ ӕмӕ сын фронтмӕ батӕхын фӕзын уыдзӕн.

Ӕфсӕддон эксперт Владислав Шурыгин куыд ӕмбарын кӕны, афтӕмӕй «F-16» тӕссаг хӕдтӕхӕг у ӕмӕ йӕм хъӕуы серьезон цӕстӕй кӕсын. «Нӕ хъӕуы ӕууӕндын дам-думтыл, ома сӕ нӕ бауӕнддзысты спайда кӕнын хӕсты быдыры – ӕрмӕстдӕр, ома патруль кӕндзысты Украинӕйы ныгуылӕн областтӕ. Ныридӕгӕн украинаг кӕнӕ та ӕндӕр ӕххуырст пилоттӕ ахуыр кӕнынц ацы хӕдтӕхӕджы тактикон-техникон характеристикӕтӕ Украинӕйы уӕлдӕфы тыгъдады. Ахӕм ахуыртӕ аххӕсдзысты иу мӕйы бӕрц ӕмӕ стӕй ӕнӕмӕнг фӕзындзысты тохы быдыры. Уыцы хӕдтӕхджытӕ сын Уӕрӕсейы тӕрсын кӕныны тыххӕй нӕ радтой, фӕлӕ ӕцӕгӕй хӕстон архайдтыты спайда кӕнынӕн».

Ӕндӕр ӕфсӕддон эксперт Андрей Клинцевич та зӕгъы, зӕгъгӕ  америкӕйаг хӕдтӕхджытӕй пайда кӕндзысты, куыд ПВО, афтӕ. Ома сӕ ракетӕтӕй ӕппардзысты уӕрӕсейаг дардмӕцӕвӕн егъау ракетӕтӕ. «Ацы хӕдтӕхджытӕ патруль кӕндзысты фронтмӕ хӕстӕг зонæтӕ, цӕмӕй нын нӕ бомбӕзгъалӕн хӕдтӕхджыты хӕстӕг мауал уадзой. Фӕлӕ сӕ нымӕц ӕгӕр цъус кӕй у, уымӕ гӕсгӕ сын ницы эффект уыдзӕн».

Ӕфсӕддон эксперттӕй ис афтӕ хъуыдыгӕнджытӕ, ома кӕд ацы хӕдтӕхджытыл сбадой ныгуылӕн бӕстӕтӕй пилоттӕ, уӕд сын тынг зын уыдзӕн украинаг хӕстон архайдтыты сӕ арӕхстдзинад равдисын. Кӕд ӕмӕ ныгуылӕн пилоттӕ фӕлтӕрддӕр сты ӕмӕ сӕ техникӕйыл арӕхстджынӕй архайынц, уӕддӕр уӕрӕсейаг ӕфсӕддонты хуызӕн ныхмӕлӕууӕгыл нырма никуы сӕмбӕлдысты хӕсты быдыры. Зӕгъӕм, Югослави ӕмӕ Иракы ПВО ӕгӕр лӕмӕгъ уыд америкӕйаг хъомысджын ӕфсадӕн ӕмӕ сӕм бынтондӕр ныхмӕ нӕ фӕлӕууыдысты. Уӕрӕсейаг пилоттӕ та Сирийы ӕмӕ Украинӕйы сӕхи равдыстой иттӕг хорз. Украинаг пилоты квалификаци бӕрзонд у ӕмӕ хӕсты райдианы тынг арӕх уыд информаци, уӕлдӕфон хӕсты та, ома, уӕрӕсейаг хӕдтӕхӕг кӕй фӕуӕлахиз, уый фӕдыл. Абоны бон украинаг пилоттӕй цас фӕмард уӕлдӕфон тохты, уый зын зӕгъӕн у, ӕмбӕхсынц ахӕм хуызы информаци адӕмӕй.

Австрийаг ӕфсӕддон аналитик Том Куперы хъуыдымӕ гӕсгӕ америкӕйаг хӕд-тӕхджытӕ нӕ фӕлӕудзысты уӕрӕсейӕгты ныхмӕ, цыбыр рӕстӕгмӕ сыл акӕндзӕн украинаг хӕдтӕхджыты бон. Цӕмӕй хӕсты быдыры украинаг пилоттӕ ӕлдариуӕг кӕной, уый тыххӕй сӕ хъӕуы ӕппынкъаддӕр 150-200 нырыккон хӕдтӕхӕджы. Фӕлӕ бирӕ эксперттӕ уӕддӕр дызӕрдыг кӕнынц, уыцы 200 хӕдтӕхӕджы исты ракӕндзысты Уӕрӕсейӕн, ӕви нӕ.

Чи сты «F-16» ныхмӕлӕуджытӕ?

Нырыккон уӕрӕсейаг хӕдтӕхджытӕй «F-16»-ы ныхмӕ ӕнтыстджынӕй фӕлӕудзысты куынӕггӕнӕг хӕдтӕхджытӕ «Су-35» ӕмӕ «Миг-31БМ». Ӕрӕджы Хъахъхъӕнынады министрадмӕ радтой ног парти ацы хӕдтӕхджытӕй. Семӕ хӕссынц ахӕм дардмӕцӕвӕн ракетӕтӕ, кӕцытӕн нӕ ирвӕзы иунӕг нырыккон хӕдтӕхӕг дӕр. Стӕй ма «Миг-31БМ» ахӕм стыр тагъдадӕй тӕхы ӕмӕ, ӕгӕрыстӕмӕй, сӕрибарӕй баййафы ракетӕ дӕр ӕмӕ йӕ уӕлдӕфы скуынӕг кӕны. «F-16» баййафын та йын бынтондӕр зын нӕу – суанг ма космосы дӕр йӕ бон у ӕмӕ скуынӕг кæна знаджы.

Америкӕйаг хӕдтӕхджытӕн ма тынг тӕссаг сты уӕрӕсейаг ПВО, уӕлдайдӕр та «С-400» ӕмӕ «С-500». Сæ модификацитӕй иунӕг хӕдтӕхӕг дӕр нӕ ирвӕзы. Стӕй ма уыдоны ӕдде Уӕрӕсейы гарзджын тыхтӕм ис ноджы ӕндӕр хуызы хӕцӕнгӕрзтӕ дӕр, кӕцытӕ ӕнцонтӕй куынӕг кӕнынц «F-16»-ы хуызӕн хӕдтӕхджыты. Уымӕй уӕлдай ма сын куынӕг кӕндзысты сӕ аэродромтӕ дӕр ӕмӕ уый дӕр тынг ӕндавдзӕн сӕ хӕстон потенциалыл.

Анализ саразыны фӕстиуӕгӕн ӕфсӕддон экспертты фылдӕр хай ӕрцыд ахӕм хъуыдымӕ, ома «F-16»-ӕн йӕ бон у разиан кӕнын уӕрӕсейаг ӕфсадӕн, фӕлӕ цыбыр рӕстӕгмӕ. Активонӕй сӕ куы пайда кӕной, уӕд ӕнӕмӕнг куынӕг ӕрцӕудзысты. Аэродромтӕ куынӕг куы цӕуой, уӕд сӕ ницы пайда уыдзӕн. Дзырд цӕуы, ома Румынийӕ кӕнӕ Польшӕйы аэродромтӕй спайда кӕндзысты. Фӕлӕ уӕд уавӕр кардиналонӕй ивы. Ацы факт банымайӕн уыдзӕн, куыд Уӕрӕсейы ныхмӕ ӕргомӕй схӕцыд НАТО. Ӕмӕ уӕд Уӕрӕсе йӕ ныгуылӕн арӕнтӕм æввахс НАТО-йы базӕтӕ скуынӕг кӕныныл ахъуыды кӕндзӕн. АИШ-ӕн уӕд сдзурӕн ницы уыдзӕн, ӕрмӕстдӕр хъуамӕ Уӕрӕсейӕн расида хӕст, кӕнӕ та Украинӕйы ныхъхъуытты кӕна ӕмӕ сӕ мауал ифтонг кӕна ӕхсӕнгарзӕй.

Джиоты Алыксандр

 

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *

Этот сайт использует Akismet для борьбы со спамом. Узнайте, как обрабатываются ваши данные комментариев.