Сæхи бангом кодтой НАТО-мæ

Æмæ фæнд кæнынц «Чистое поле»-йы «Лепестки лилии» ныссадзын.

Æрæджы гуырдзыстоны премьер-министр Ираклий Гарибашвили сæрыстырæй фехъусын кодта, ома, дыууæ азы æмгъуыдмæ сæ Хъахъхъæнынады министрад НАТО-йы стандарттæм гæсгæ сараздзæнис, нырыккон домæнтæн дзуапп чи дæтты, ахæм æфсæддон базæ Сæрмагонд операциты спецкъордæн(ССО). Ацы æфсæддон объекты арæзтадыл хардз æрцæудзæнис 70 милуан доллары бæрц æмæ йын бына-тæн та рахицæн кодтой къахеттаг хъæу Мухрованийы фарсмæ.

Гуырдзыстоны сæйраг горæт Тбилисмæ ацы æфсæддон базæ уыдзæнис хæрзæввахс — бæрцæй 30 километры дæрддзæфмæ, æмæ дзы арæзтадон куыстытæ та райдыдтой 22-æм ноябры. Фыццаг этапы уал арæзт æрцæудзысты ахæм бæстыхæйттæ, куыд штаб, казармæтæ, хæрæндон, лазарет, плац æмæ автопарк. Дыккаг этапы ма сæм бафтдзæнис ахуыргæнæн, спортивон æмæ æндæр нысаниуæгджын бæстыхæйттæ. Æдæппæт дзы сараздзысты 24 ног объекты æмæ ма æртæ зæронд бæстыхайы та цалцæг скæндзысты. Ацы территорийыл советон дугæй фæстæмæ уыд танкон батальоны базæ æмæ дзы ног объектты арæзтадæн хорз уавæртæ ис — коммуникацитæ дзы бирæ нæ бахъæудзæнис аразын.

Гарибашвили йæ раныхасы банысан кодта, зæгъгæ, Гуырдзыстонæн æнгом ахастытæ куы уа НАТО-имæ, уæд уый стыр ахъаз фæуыдзæнис «сабырдзинад æмæ стабилондзинад бахъахъхъæнынæн». Фæлæ йæ дунеон практикæ куыд æвдисы, афтæмæй НАТО æрмæстдæр хæссы мæлæт æмæ хаос, иунæг бæстæ дæр ын йæ «узæлгæ» ахаст никуы банкъардта. Кæмдæриддæр НАТО-йы хæстон йæ къах æрæвæрдта, уым ныры онг дæр «зæхх судзы» æмæ дзы адæм удхарæй мæлынц. Æвæццæгæн Гуырдзыстоны цæрджытæ зонгæ не сты Ирак, Афганистан, Ливи, Югослави æмæ æндæр ахæм бæстæты хъысмæттимæ.

Гуырдзыстон ныры онг дæр æнцонтæй бахызтаид НАТО-йы скондмæ, фæлæ йæ территоритæ æххæстæй кæй нæ контроль кæны, уый тыххæй сæ нæ исынц. Æндæра сын НАТО-имæ æнгом ахастытæн бындур 1991 азы æрцыдис æвæрд, куыддæр Советон Цæдисы скондæй рахызтысты, афтæ. Æмæ чи уыдысты уыцы бындурæвæрджытæ? Раздæры советон æфсады æфсæддонтæ æмæ спецкъордты ветерантæ, кæцытæ йæ рæстæджы ард бахордтой сæ цыфыддæр знæгтимæ тох кæныны тыххæй, фæлæ сын куыддæр гæнæн фæцис, афтæ смидæг сты сæ раздæры знæгты «хъарм хъæбысы». Ирдæй рабæрæг ис, советон дуджы, æгæрыстæмæй, æфсæддонты ‘хсæн дæр, кæй уыд дзæвгар уæйгæнджытæ æмæ «патриотгæндтæ», кæцытæ сæхи æддæмæ не ‘вдыстой, афтæмæй та хъæстæ кæлмытæй хъауджы нæ уыдысты.

1992 азы Гуырдзыстон бахызт цæгататлантикæйаг æмгуысткæнынады советмæ. Уыцы аз президентæй равзæрстой Эдуард Шеварднадзейы æмæ уайтагъд Гуырдзыстоны баиу кодта «Партнерство ради мира»-йы программæмæ, кæцы нысанмæздæхт у НАТО-йы скондмæ фидæны ног бæстæтæ райсынмæ. Ацы программæйы фæлгæтты 1999 азæй фæстæмæ Гуырдзыстоны территорийыл регуляронæй уагъд цæуынц æфсæддон ахуыртæ НАТО-йы дæлхæйттæн æмæ ма уыцы аз гуырдзиаг æфсæддонтæ фыццаг хатт æрвыст æрцыдсты Косовомæ. 2003 азы революцийы фæстиуæгæн Гуырдзыстоны сæргъ слæууыд Михаил Саакашвили æмæ уый ноджы æнгомдæр ахастытæ сарæзта НАТО-имæ. 2004 азы Гуырдзыстон ссис иунæг ахæм бæстæ, кæцыйæн арæзт æрцыдис индивидуалон пълан НАТО-имæ æмгуыст кæныны тыххæй. Уыцы аз та гуырдзиаг æфсæддонтæ æрвыст æрцыдысты Афганистанмæ. 2005 азы НАТО Гуырдзыстонимæ бафыста бадзырд, кæцыйы фæстиуæгæн йæ территорийæ спайда кæнæн ис НАТО-йæн исты æфсæддон операцитæ аразыны рæстæджы. Ома, аэродромтæ уыдзысты сæ къухты æмæ материалон ифтонгад дæр ласдзысты Гуырдзыстоныл.

Цы сæрмагонд операциты спецкъорды кой скодтам, уымæн департамент арæзт æрцыдис 1999 азы Коджоры æфсæддон центры бындурыл. Инструктортæ та сын уыдысты НАТО-йы æфсæддонтæ. Ацы спецкъорды сконды ис бирæ фæлтæрд хæстонтæ — хайад истой Косовойы, Иракы æмæ Афганистаны æфсæддон операциты. Уымæй уæлдай ма Хуссар Ирыстонмæ æрбабырсыны рæстæджы 2008 азы иууыл активондæр æмæ хæстхъомдæр æфсæддон дæлхайыл нымад æрцыдис ацы спецкъорд. Цхинвалмæ фыццаг сæ хæстонтæ æрбахызтысты, сæ фæстæ та — танктæ æмæ фистæг æфсад. Уымæй уæлдай ма корректировкæ кодтой сæ сармадзанты æмæ авиацийы дæр.

2014 азы Гуырдзыстоны къухдариуæгад бар радта, цæмæй Тбилисмæ ‘ввахс Крцанисы бакæной «НАТО æмæ Гуырдзыстоны тренировкæты иумæйаг центр». Ацы центр баконд æрцыд 2015 азы æмæ уæдæй фæстæмæ æрвылаз дæр ам фæцæуынц командон-штабон ахуыртæ. 2018 азы та сын «слæвар» кодтой Вазианийы аэродром, кæцыйы сцалцæг кодтой æмæ йыл ныр æрбадынц иууыл егъау дæр æфсæддон хæдтæхджытæ. Вазиани ныридæгæн НАТО-йæн ссис егъау æфсæддон логистикон центр. Иумæйагæй сисгæйæ та Гуырдзыстоны территорийыл абоны бон ис æртæ егъау объекты НАТО-йæн — хæххон хæстонты цæттæгæнæн центр Сачхерейы, ахуыргæнæн-тренировкæйы центр Крцанисы æмæ Вазианийы аэродром. Цыппæрæм объект дæр сæм рæхджы бамбал уыдзæнис.

АИШ-ы къухдариуæгад æрлæууынвæнд нæ кæны — 2019 азы Гуырдзыстоны къухдариуæгадимæ бафыстой бадзырд, кæцыйы фæлгæтты тагъд Абхаз æмæ Хуссар Ирыс-тоны арæнгæрæтты арæзт æрцæудзысты цалдæр æфсæддон базæйы. Проекты ном та схуыдтой «Лепестки лилии», ома, «Чистое поле»-йы ныр дидинджытæ ныссадзæм.

Ис афтæ хъуыдыгæнджытæ, ома, Гуырдзыстоны цæрджытæ америкæйаг шпионты дзæмбыты бахаудтой æмæ сæ бон нал у сæхи ссæрибар кæнын. Фæлæ бынтон афтæ нæу. 2008 азы 5 январы президентон æвзæрстытимæ иумæ Гуырдзыстоны уагъд æрцыд референдум НАТО-йы скондмæ бахизыны тыххæй æмæ æвзарджыты 77 % сразы сты.

АИШ-ы Гуырдзыстоны территори афтæ тынг хъæуы æмæ разы сты æнæ Абхаз æмæ Хуссар Ирыстонæй дæр æй райса НАТО-йы скондмæ. Фæлæ йын Герман æмæ Франц ууыл нæ разы кæнынц æмæ америкæйаг политиктæ архайынц, цæмæй ацы проблемон фарст рæхджы скъуыддзаг æрцæуа. Германæн уал ныридæгæн «сæ ных бакъуырдтой», ома, сымах дæр НАТО-йы скондмæ «лæгъз» фæндагыл нæ бахызтыстут. 1955 азы Германы федеративон республикæ бахызт НАТО-йы скондмæ, кæд æмæ бæстæйы иннæ хай та уыд социалистон лагеры. НАТО-йы генералон секретарь Расмуссен дæр фæнд бахаста, цæмæй Гуырдзыстоны райсой немыцаг моделмæ гæсгæ. Кæд æмæ европæйаг бæстæтæ не сразы уой АИШ-ы фæндыл æмæ цыбыр рæстæгмæ нæ райсой Гуырдзыстоны НАТО-йы скондмæ, уæд АИШ хицæнæй бафысдзæнис бадзырдтæ Гуырдзыстонимæ, кæцыйы фæлгæтты йын уыдзæнис æфсæддон базæтæ сæвæрыны бар.

Афтæ тынг цæмæн тагъд кæны АИШ?

Уæрæсе æмæ Ираны ахастытæ æнгом кæнынц, бæстæтæ хъавынц транспортон-экономикон коридор саразын. Рæхджы семæ æрбаиу уыдзысты Азербайджан, Турк æмæ Астæуккаг Азийы бæстæтæ дæр. Уымæ гæсгæ сæ фæнды Фæскавказы æндыгъддзинад саразын æмæ территорион æгъдауæй ахицæн кæнын Иран æмæ Уæрæсейы. Гуырдзыстон та сын уыдзæнис плацдарм — сæвæрдзысты дзы сæ базæтæ, сæ ПВО æмæ контроль кæндзысты æгас Фæскавказ.

Гуырдзыстоны цæрджытæ дæр АИШ-æн нырма «бабæздзысты» — украинæйаг хæстонтау сæ Уæрæсейы ныхмæ хæстмæ арвитдзысты æмæ сæ «сым-сым» кæнын дæр никæй бауадздзысты. Ныридæгæн уал сын Украинæйы хæст дæр фаг у.

Æрæджы дзыллон информацийы фæрæзты дзырдтой, равдыстой дзы репортажтæ митингтæй дæр, ома, гуырдзиæгтæ Хуссар Ирыстон æмæ Абхазимæ схæцынмæ нæ хъавынц. Уыдоны та чи фæрсы? АИШ-ы фæндоныл Гуырдзыстоны «нæ» зæгъын никæй тыхы ис, цагъайрæгты бынаты сты. Кæд афтæ исчи хъуыды кæны æмæ украинæйæгты тынг фæнды хæцын, уæд рæдийы. Кæй зæгъын æй хъæуы, ис дзы «фанатиктæ», кæцытæ барвæндонæй цæуынц хæстмæ, фæлæ сын сæ фылдæр хайы фосау скъæрынц фронтмæ. Афтæ уыдзæнис гуырдзиæгтимæ дæр. Уымæ гæсгæ, Хуссар Ирыстонмæ гуырдзиæгтæ æрбабырсдзысты æви нæ, уый АИШ-ыл баст у, æмæ нæ цырддзаст лæууын хъæуы — æууæнк сыл нæй.

НАТО-йæн йæ сæйраг пълан у, цæмæй Уæрæсейы алыварс саразой «санитарон кардон» хæрамдзаст бæстæтæй. Ацы бæстæты территориты 80 азы дæргъы цæуы агрессивон пропагандæ, хардз сыл кæнынц егъау æхцайы фæрæзтæ æмæ дзы абоны онг бирæ рæтты æвæрд æрцыдысты æфсæддон базæтæ. Уыдон фидæны нысанмæздæхт уыдзысты Уæрæсейы скуынæг кæнынмæ.

Ныридæгæн, АИШ æмæ Гуырдзыстон цæттæ кæнынц концепци, кæцы тагъд йæ тыхы бацæудзæнис. Ацы документмæ гæсгæ Гуырдзыстонæн йæ сæйраг знагыл нымад цæуы Уæрæсе æмæ дзы йæ ном та фыст у «оккупант»-æй. Гуырдзыстоны хъахъхъæнынады министрад фæивдзæнис йе ‘фсæддон управленийы системæ æмæ йæ сараздзæнис НАТО-йы æнгæс. Ацы къахдзæф нысан кæны, Гуырдзыстон йе ’фсады барвæндонæй кæй дæтты НАТО-йы къухдариуæгадмæ. Украинæйы цæуæг хæстон архайдтытæ Уæрæсейæн уыйбæрц нæ разиан кодтой, адæм нæ растадысты Путины ныхмæ æмæ та англосаксты бахъæудзæнис ног исты æрымысын.

Æвæццæгæн, Гуырдзыстон уыдзæн ног ахæм паддзахад, кæцыйыл хицауиуæг кæн-дзæнис НАТО, Уæрæсеимæ схæцыны фæнд куы скæна, уæд.

Джиоты Алыксандр